Brief
UitgeverW. A. Van den Munckhof, Venray.
'n Oolijke milicien.
Saterdag SO Maart 1909.
3Qste jaargang
No. IS
TWEE
Dit nummer
bestaat uit
BLADEN.
PEEL
Abonnementsprijs per kwartaal
voor Venray 50 c.
franco per post 65 c.
voor het buitenland by vooruitbetaling 85 c.
afzonderlijke nummers Q c.
MAAS
Prijs der Advertentiën
van 1 4 regels 20 c.
elke regel meer 5 e.
letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3maal geplaatst worden 2maal berekend.
van den Zeer Pene. Pater
Peelers, Missionaris van het li.
Iiarl te Tilburg, 18 October jl.
vertrokken naar de Philippijnsehe
eilanden.
II.
d<? overzijde
passen zuid-
De kerk staat aan
van de straat, eenige
waarts en beneemt aizoo aan hel
huis het uitzicht niet op de zee.
Zoo'n kerk, beschrijf die eens
Houten geraamte natuurlijk dak
van nipablad, alweer natuurlijk.
Maar de muren of wanden zijn zeifs
voor mij een nieuwtje. Matten,
niets als matten, wel is waar van
gespieten hamboes, dus kostbaar en
lang werk, maar toch nog matten.
Strooien matten zijn hier even
onbekend als net slroo, en zouden
ook wat gauwer rotten dan bamboes.
Het priesterkoor is afgezet door
eer. ciuboeien matten wami en dito
gewelf. De plankenvloer heeft veel
geleden langs de zijbeuken is hij
zoo goed als weggeteerd, en voor
de rest is het hult en bultweinig
spijkers houden nog.
't Heeft een voordeel, misschien
gering, nl. dat het zuchten en kraken
der deelen u de komst van een
barrevoeter aankondigt, die u
anders zon kunnen bereiken, zonder
opgemerkt te worden. Do nieuws
gierigen worden aldus gecomman
deerd hoofd achterom
Eén dubbele rij banken met
rugleuning, plaats biedend voor
hoogstens 100 personen, staan niet
in de breedte, maar in de lengte
der kerk, en zetten dus bet middel
pad af. Die richting wordt bepaald
door nieuwsgierige kei kmeesters, ja
kerkmeesters.
De commumebank waggelt op
bare ondermijnde beeutjes, er. druipt
van kaarsvet en cocosolie. Zij dient
meer ora kaarsen te laten branden
dan om je communiceeren in bet
eerste hebben de lui veel, veel meer
devotie dan in het tweede, tout
comme cher nous. Heel de kerk
getuigt van eenzelfde vetdevotie.
Groot genoeg is de ktrk wis en
zeker; ik heb ze afgetreden, 50
passen op 20.
De toren is een vierkante stellage,
naast het priesterkoor, aan den
evangeliekant. 't Is geen jjdele
klank, die toren er hangen vier
klokjesin, Een kerk zonder binge-
lend geluid is hier eenvoudig een
ondenkbaar ding 't is hier een luien
zonder end, en de campanero, luider
is een gewichtig en goed betaald
luibaantjes-houder. Deze tempel is
sinds jaren tot verdwijnen veroor
deeld en tegenover hem staan de
pilaren eener nieuwe kerk ter eere
Gods te verweren ik geloof dat ze
meer versleten zijn dan die van de
oude dienstdoende kerk.
t Zal wel zijn, omdat de parochie
zoo rijk is Hoe groot is de bevolking
van BacuagRegisters van den
burgerlijken stand worden of werden
niet bijgehouden, vroeger onafhanke
lijke gemeente, is Bacuag door de
Amerikanen als een bario, gehucht
bij Higakit gevoegd Pater Euiique
die hier slechts af en toe verschijnt
schat de bevolking op 500 zielen. P.
de Jong en ik na een wandeling door
het pueblo (volk) op 15002000.
Drie lange straten, evenwijdig met
het strand, p'us de noodige kruis
straten, alle vrijwel met hutten bezet,
zijn onze eenige gegevens, wel is
waar, dio ik zal trachten zoo spoedig
insgelijks aan betere te toetsen,
Wijst de kerk met haar 1Ó0Ö
vierkante meters oppervlakte ook
niet op een dichtere bevolking De
luidjes zijn heel wat eenvoudiger dan
te Suriga's en toonen zeer veel
belangstellende nieuwsgierigheid
We moeten geen terug- ol afstooten
den indruk gemaakt hebben, want
zoodra men ons in de gaten krijgt,
komt oud en jong van beiderlei
kunne eerbiedig ons groeten en de
hand kussen.
We praten zoo goed en zoo kwaad
ais "(lev gciai, 't.Ij "lite 'üjbtlooiie'ii*
schijnen verrukt, dat wij al een
mondvol visaya kennen. Men vraagt
naar ODze namen, de Jong sprekpn
ze vrij goed uit, maar Peeters wordt
onbarmhartig geradbraakt, Des te
beter, ze zullen aan hun kakementen
wel voelen dat we geen Spanjolen
zijn. Een steeds aangroeiend geleide
van kleine kleuters, onder aanvoering
van een mollig, schrander baasje in
nanking-tricot, hei haalt gedurig
achter ons Padre Antonio de Jong.
Padie Euriquo P s.
Naar ons vaderland wordt druk
gevraagd. Wees ons dankbaar liebst
Vaterland, wij hebben u grooter
beroemdheid gegeven, gij waart hier
een onbekende grootheid.
Is het dicht bij Spanje l vroeg ons,
hare moeder om het middel vast
houdend, eane 20jarige schoonheid,
tamelijk schuchter. Kortheidshalve
lei ik Holland een 1000 uren van
Spanje weg. Duizend is gauw-
gezegd l.ibo maar 500 is me te
lang Lima ca gatus. En dan, hoe
verder, hoe schooner. Dicht bij het
huis ligt een soort schuur, een afdak
waar balken van eerbiedwaardige
dikte en lengte sinds jaren wachten
op don aanbesteder en den aanuemer
der nieuwe kerk.
Onder het huis liggen gereed,
beslagen en al, deuren en ramen,
alles van het beste hout, wat de
vraatzuchtige witte mieren niet
aankunnen. De zware scharnieren,
de grendels en draaispillen zijn van
massief koper. Niemand wist dus
te zeggen hoelang dat alles daar
ligt.
De kerk is de grensscheiding van
Katholiek er. Aglipayaan al wat
woont aan den evangeliekant, ver
reweg het grootste gedeelte der
bevolking, is Katholiek Rouainisla dakgoot om. -
zeggen ze hier wat woont aan de goed afgebracht
linkerkant is Aglipayaan. Zeer
opvallend is, dat de oorspronkelijke
zi
en de
Bokol,
Bacungers kettersch
geïmmigreerde lui
Roomscb zijn.
Het omgekeerde heeft plaats te
Dapri op 't eiland Siargao. Als
voorman hebben de Aglipayanen
een vent. die, evenals zt n domme
kudde, meent priester te zijn
enkel en alleen omdat hij een toot
heelt aangeschoten en de kruin laat
scheren. Ende zoo gaat h l overal,
waar Aglipayanen zijn.
Oordeelt nu maar zelf over den
ontwikkelingsgraad van ;et volk.
Daar waar een Pater voortdurend
verblijf houdt sterft het Agiipayisme
spoedig uit-; maar de v-rw-ijderde
bijataties loopen tamelijk gemakfte-
"hjjefjaover, als scnape zonder
vergroote uitgave.
Onder het aanhoudend kanonge»
bulder van de op het strand aanrol
lende grondzeeën, leggen wij den
bochtigen weg af.
Wordt vervolgd.
Mengelwerk.
tfover,
herder,
Het streelt zou hut Pi. ippijnscn
gemoed, ills er gesprok n wordt
van een oi afhankelijk Pnillippijn»
sche kerk. Nog steeds 2 in de iui
hier bang, dat wij, on r gods*
dienstig voorwendsel, 1 -11 zullen
schatplichtig maken aan e a vreem»
den staat. Overigens apen de
in alles
zich
begri
hristenen
na, en noemen
en katholiek, enD-
Jut zij hztU:- =:ji. z Cj v- b'
God moge zich over dat *'rme volk
ontfermen, en hun een voldoend
aantal priesters en leiders bezorgen.
Bacuag zou absoluut een
resideerend pastoor moeten hebben,
Het telde in 1907 volgens de
bisschoppelijke statistiek, welke de
pastoor der hoofdplaats mij zooeven
overhandigde, bij de 2000 zielen en
ligt twee uren gaans van Higakit.
Ik was juist bezig de maat der
kerk te nemen, toen P. de Jong mij
kwam verwittigen, dat een Broeder
en twee boden uit Higakit waren
aangekomen. P. Eurique, die geen
korst brood in huis bezat, had nl.
een ijlbode naar Higakit gezonden
om den noodigen mondvoorraad.
Het antwoord was Laat de Paters
hier in den kost komen
't Was ruim half vijf. Wat ge
daan Te voet of per boot liet
booijevaren lachte ons weinig toe
en wij waren blij eens een ferme
wande1 ing te mogen doen van een
paar uren. Dan maar gauw, want
anders komt de vloed op, en is de
eenig begaanbare weg, nl. het zee»
strand, afgesneden. Zoo gezegd,
zoo gedaan, Een banca zou de bagage
overbrengen eD wellicht vóór ons
thuis zijn.
Een 20 minuten van Bacaag snijdt
een rivier ons den pas af, dus een
0 erzetbootje. Lieve grut, wat een
vaartuig. Daar zullen en moeten
vier reizigers en de veerman in, en
zittten, als je kunt. Het ding is
nauwer dan mijn broek ter hoogte
van het zikvlak. Foei, wat knijpt
die ellendige brilledoos. Als ze maar
loslaat aan den oever.
Een pastoor is geen huisjesslak
Stil zitten jongens, want bij de
minste beweging slaat de drijvende
Dat is één, en er
Voor Higakit krijgen we een
repititie, een tweede en merkelijk
De chef-arts kon uit het geval niet wijs
worden.
Recruut no 13 van de 3Je compagnie
was wegens zwakte in het linkerbeen naar
hel hospitaal ges uurd. Hij k«n er 1 iot
op staan, ii-'t was al.-of bem al liet merg
Uil zijn knoken gedroogd was. zooals hij
het uiidrukte. Hij was van zijn beroep
achrijnwerke'sknecht en van aanzien een
bif engewoon hupsche jongen.
Allemaal larie bromde de chef-arts
regen zijn assisten', nadat hij het been van
no 13 de eerste maal had onderzocht. De
kerel houdt ons eenvoudig voor het lapj<-
Hern mankeert niets. Maar gelukkig heb
ben wij hier by den troep er wel een
middeltje voor, om met zoo'n snuiters
klaar te komen. Wij zullen hem wel
kureeren
Inderdaad zag bet been van no 13 er
ook allesbehalve ziek uil. Het was een
van de meest wel gevormde beenen, die
tneu iivu' uoukci. kus, -fa-..jé.- kiet&aic'l-'
direct om te modelleeren.
Evenwel sloeg den chef-arts den bal mis,
wat betrof zijn vertrouwen op de snelle
werking van de m.litaire geoeestmetbode.
En toch weid deze in hare vollen omvaDg
en zoo krachtdadig mogelijk op no. 13
toegepast.
Zij begon met koorU-dièet en een
Spaansche ylieg. Daarop kwam de elee»
triseer-machines op de proppan eerst de
kleine en toen de groote. Het was overi»
gens de moeite waard om te zien, a!s no.
13 geëiectiiscerd werd. Hij presenteerde
bij de kolossale electnsscbe ontladingen
een inderdaad b zocdere mooie werking
van de menschelijke spieren.
Overigens bleef no 13 onbugzaam Hij
kromde zich onder de execute en stiet af
en toe een niet meer te bedwingen
schreeuw van pijn uit; maar het been was
en bleef krachteluos, en na elke electrische
behandeling, dio de chtf-aris met c go e
geoefende hand aanwendde, werd no, 13
nanst zijn bed op gesteld. Hij zakte oog^n
tilikkelijk aan do In.kcrzyde ui-en. Het
heen kou hem niet d:agen.
Op de elect fi se he kuur v dgde Je water
kuur. Eiken morgen en eiken avond kreeg
no. 13 stort en strandbaden. De tempera
tuur van deze douche werd tut bet laagst
geoorloofde minimum gebracht. No, 13
vei klaarde dat hij klappertande als een
hond. Maar dat wilde nij we! verdragen.,
als 't maar hielp."
Het hielp echter niet en do behandeling
weid voortgezet. No. 13 was bij de
ziekenoppassers een populaire patient.
Tweemaal da tgs moesten zij hem op een
burrie naar het wasch- en badhuis dragen,
en gedurende het bad zelf hadden zij de
grootste moeite om hem rechtop te houden.
Hij viel telkens naa" links om.
Daargelaten ru. dat men hem verdacht
van simuleeren en dat hij aan de oppassers
veel extra moeite veroorzaakte, moest men
toegeven dat no. 13 een nette patiënt
was. Hij gedroeg zich altijd zeer beleefd
en vriendelijk, bijna beschaafd, en nooit
verried hij door een woord of gebaar eenig
misiu egen over de krasse behandeling,
die hem werd aangedaan. Integendeel. Hij
scheen buitengewoon dankbaar voor de
moeite die de chef-arts zich voor hem
getroostte. Dat men hem voor een bedrie
ger hield en men als zoodanig tracteerde,
daarvan scheen hy zelfs ondanks de zeer
duidelijke wenken niet bet flauwste ver
moeden te hebben.
Van lieverlede dwong hy zelfs de chef-
arts bijna bewondering af.
Toen hij acht dagen lang, in bloeienden
welstand, op heL koorled eet van witte
brood, melk en thee geteerd had. zeide de
chef-arts tot hem:
Je moest nu toch eens probeeren, je
been zoetjesaan wat in beweging te zetten
zoi'dit wjj je iets stevigers te eten zouden
kunnen geven. Want je begrypt dat wy
epo patiënt met znlk een zwakke been-
estel niet met zwaren last kunnen voede
ren. Verlang je niet eens na een goeden
biefstuk
N". 13 keek de chef arts met roerende
dankbaarheid aan en zeide:
Neen, hartelyk dank, dokter, maar
ik verlang naar niets, ik ben meer d »n te
vreden met liet eten dat ik krijg.
Verduivelde kerel bromde do chef-
ris terwyl hij naar de andere kamer ging.
Dat is zoowaar ik leef, de balstarrigste
schurk, die ik nog ooit ontmoet heb
Op dezen dag, werd bevolen, dat no. 13
zou gewogen worden. In de daarup volgen
de week, nadat by weder acht dagen op
koorts-diëet geleefd had werd hij wederom
gewogen. Hy bleek drie pond zwaarder te
zijn geworden.
Van du af was het hart van den chef-arts
vol oprechte sympathie met no. 13.
Natuurlijk houdt hy ons voor don
gek zeide hij, maar desniettemin is het
kranig. Dat de vent nog naar een straf
kolonie verzeilt daar twijfel ik niot aan.
Maar ik zou hem gaarne iets betera
junnen Hy i* «r tejzoed VQ&r.
Do -wetenschappelyke martelkuren".
zooals de chef-arts zich uitdrukte, werden
oiettemin geregeld voortgezet. Hoofdzake-
lyk om het principe. Want feitelyk had de
chef-at ts de hoop gegeven, dat no. 13 zou
klein te krijgen zijn en hij begon reeds te
spreken van de mogelijkheid om hem voor
het gerecht te stellen.
Daar viel het op een zekeren dag, dat
de chef-ai ts erg slecht gehumeurd was. En
toen by nabij no. 13 kwam, tracteerde bij
hem op zulk een krachtige portie electrici-
teit. als de arme kerel nog nooit gekregen
had. Rondom het bed. waarop het slacht
offer zich kronkelde, stonden de assistent-
arts, de korporaals, oppassers en de
verpleegster juffrou w Svingstrup de jongste
van de hospitaal dames, -de schoonheid''
zooals zij werd genoemd: een groote,
zwart jogige jonkvrouw van tusschen de
dertig en veertig.
Iho's iiug stiet no. 13 een luiden
schreeuw uil en op hetzelfde O'geitblik
bars te jufi uw Svins ryp los in een snrk-
ken Meteen Lep /.ij de zaal uiten wierp
z cli in haar slaapkamertje op haar bed.
De chef-a*ts hield even op.
Ga eens lieer: en gu t aar een kan
water over het hoofd, zeide by tot den
aes.stent. Daarop diende hij aan 110. 13
opzettelijk nog een p iar soliede ontladingen
toe.
Toen hij echter na een poosje met den
assistant t uiten op de trap stond zeide
bij:
Hebt u, waarde collega ooit do
ervaring opgedaan, dat Svingstrup senti
menteel van aard is i
Neen... nooit, om u de waarheid te
zeggen.
Ik ook niet... Hoe denkt dan de
jonge moderne wetenschap over het ge
valletje van daareven
Hm, hm. geachte chef... juffrouw
Swingstrup is open voor vrouwen altoos
min of meer kri'ieken leeftijd. Ik vermoed
dus dat hare zonderlinge houding van
daareven misschien het gevolg was van
nerveuse overspanning, die...
Waarde collega, permitteer mij de
opmerking, dat u geen menschcokenner
bent. Mijne raëeoing is, dat wij nu voor
de oplossing van het raadsel staan
Van welk raadsel
Het raadsel van no, 13... li oor eens
beste dokter, doe nu eens precies, wat ik u
zeg. Vanmiddag verklaart u in rayn oaara
