m
UitgeverW. A. Van den Munckhof, Venraj.
Zaken gaan vogp.
Zaterdag* 22 Augustus 190S.
£9ste .Taargaug
No. 35.
Het Groot doen onder de
landbouwers.
Mengelwerk.
Abonnementsprijs per kwartaal
voor Vbnrat 50 c.
franco per post 65 c.
voor het buitenland by vooruitbetaling 85 c.
afzonderlijke nummers 6 c.
der Advertentiën
Prijs
van 1 4 regels
elke regel meer
letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3maal geplaatst worden 2maal berekend.
20 c.
5 c.
II.
II. Processen onder de landelijke
bevolking
De tweede kwaal, die ontwikke
ling van den landbouw tegenhoudt,
is volgens den heer Kfellenaers) in
De Tijd gelegen in de processen
onder den boerenstand.
De anecdote, die verteld wordt,
van twee boeren en oen advocaat,
teekent den toestand. Mogen wij zo
even mededeelen
Daar waren twee boeren, die ruzie
hadden gekregen o»er een vogeltje.
De stryd liep over de vraag voor wien
bet vogeltje gezongen bad.
De eene boer hield vol dat 't vogeltje
voor zijn plezier, de andere zeide daaren
tegen, dat 't beestje voor hem gezongen
had.
't Liep zoo hoog dat 2e beiden naar een
advocaat gingen, die zou uitmaken, voor
wied het vogeltje gezongen had.
Nadat de advocaat met de strydende
boeren geaccordeerd had over de kosten
van het advies en een en ander betaald
was, luidde de uitspraak
-We! vrienden, dat -ogoltje heeft voor
geen van u beiden, dat vogeltje heeft voor
my gezongen."
Zoo is inderdaad de toestand.
De vogeltjes der boeren zingen
maar al te vaak voor heeren
advocaten Ja... er zijn ons land
bouwers bekend, die gehe
schoon e bezittingen verprocedeerd
hebben, terwijl 't geschil vaak over
een kleinigheid liep
De processen, zoo lezen wij in
een zeer merkwaardig geschrift der
Volksverein" van M. Gladbach i)
verwijderen de rust uit het hart,
den vrede uit de gemeente, hel
geld uit de beurs. En wat geven
zij er voor terug Niets dan
verdriet, vijandschap en zonden.
Wie dus ons volk. en in
bijzonder den boerenstand, van
processen tracht af te houden,
bewijst zijnen medemenschen een
dienst waarvan de grootheid niet
is te overzien.
Het eerste en voornaamste midde
wat niet alleen voor den landbouw,
maar ook voor 't algemeen geldt,
bestaat natuurlijk in eigen eerlijk
heid. Het is echter niet voldoende
slechts uiterlijk eerlijk te handelen,
maar het innerlijke gevoelen moet
eveneens eerlijk zijn en moet zich
vooral uiten in een nauwkeurige
Daleving der wetten, die de hoogste
Wetgever voor meer dan 3000
jaren ons iö de tien Geboden
gegeven heeft. Zulk een meester
werk van wetgeving heeft nog geen
enkel Parlement tot stand gebracht;
dat zijn wetten, die voor do
eenvoudigste en de meest ingewik
kelde toestanden, voor alle staten,
volkeren en tijden gelden, wie deze
wetten nauwkeurig naleeft, die zal
niet licht in proces verwikkeld
kunnen wörden.
beste niet in vrede kan leven, als
't zijn buurman niet bevalt.
Daarom moet iedereen trachten
zich te beschermen door ordelijk
huishouden en administratie. Daarin
dij ven echter velen jammerlijk
en geven door hun slor-
aanleiding, dat zij met
in twist geraken,
slordigheid is veelvuldig,
een houdt niet nauwkeurig
te kort
digheid
anderen
Deze
De
Wij zeggen «niet licht"want
zonder eigen schuld kan iedereen
wel eens in twist geraken, wijl
(iet spreekwoord zegt dat ook de
boek bijvoorbeeld een boer staat
in rekening met een koopman,
handwerker of arbeider. Er wordt
niet alles aangeschreven, beiden
meenon, dat zij 't wel goed kunnen
onthouden, zij willen wel dikwijls
samen afrekenen, maar 't wordt
uitgesteld van 't eene jaar op 't
andere. Komen zij er eindelijk toe,
dan is de twist gauw klaar.
Zulke geschillen laten zich toch
licht vermijden als.elke partij nauw
keurig met jaar en datum alles had
aangeschreven, en als elk jaar
minstens eenmaal de rekening
vergeleken en vereffend werd.
Verder ontstaan vele processen
omdat geen quitanti's gegeven of
bewaard worden Een boer hiiv,
heefteen ïekening bij den Koopman
betaald, of als zijn jongen of knecht
naar de naburige -lad gaat dezen 't
geld medegeven quitantie heeft hij
niet voor noodig gehouden, of ze is
verloren gegaan de koopman heeft
ook vergeten de betaling te boeken
en vordert later nog eens het geld,
de gevolgen zijn overbekend, er
komt twist en vijandschap en einde
lijk... een proces.
Waarom nu geen quitantie ver
langd of deze zorgvuldig bewaard?
Het moet regel worden dat voor elke
betaling een quitantie gevraagd
wordt, ook bij familieleden en dat
deze zorgvuldig bewaard worden.
Verder broeders en zusters
komen dikwijls met 't gerecht in aan
raking wegens de nalatenschap
hunner ouders en worden voor hun
geheele leven vijanden.
Waaraan ligt het?
Wel, de ouders hebben geen
testament zij hebben 't wel altijd
willen doen maar wegens de kosten
is van 't eene jaar op 't andere uitge
steld en op 't laatst zijn zij gestorven.
De oudere kinderen, hebben een
uitzet en misschien ook al geld ont
vangen, maar 't is niet nauwkeurig
opgeschreven en aan quitanties heeft
men heelemaal niet gedacht. Na 't
overlijden der ouders moet de
nalatenschap toch eens verdeeld
worden eu dan... begint het lieve
leventje, men gaat naar den advocaat
en komt op 't laatst in een ingewik
keld proces.
Als de ouders de weinige guldens
voor een testament hadden uitgegeven
en over alles nauwkeurig hadden
rekening gehouden, dan waren de
kinderen steeds goede vrienden
gebleven en hadden honderden
guldens bespaard.
Ontelbare processen zijn verder
onder de landbouwbevolking ont
staan door... zoogenaamde grens-
twisten.
I)e grens tusschen de enkele
bezittingen is zonder twijfel eens
aangeduid geweest, men heeft bij
het ploegen den steen verwijderd of
de paal is verroten niet vernieuwd.
Dit gebeurt 't meest bij l ezittingen
die veraf liggen, bij bosschen,
weiden en heidegronden. Gewoonlijk
boeten de kinderen pas voor de
nalatigheid der ouders en hebben
zij over twijfelachtige grenzen soms
lange en kostbare processen gevoerd.
Dit ware toch gemakkelijk te
vermijden geweest.
Waarom zoude niet ieder grond
eigenaar op geregelde tijden de
grenzen zijner bezittingen opnieuw
laten teekenen Dit is toch het beste
middel om met den buurraa> bevriend
te blijven. Maar helaas menig
grondeigenaar kent niet eens zijn
eigen bezit en is nalatig in het
vaststellen van zijn bezit. Hij bemoeit
er zich niet mede of wel alles goed
kadastraal geboekt is.
Vooral dient hier ook g< wezen te
worden op de zoogenaamde servitudes
Wat wordt er niet elk jaar een
massa geld onder den borenstand
verprocedeerd over menis onnoozel
voetpaadje l
Hoe ontstaan nu gt«. o«
twisten hierover
Wel de grondeigenaar wil niet
dadelijk verbieden, dat de buurman
over zijn land een weg maakt en
zoo veroudert de zaak totdat op een
goeden dag het twisten over den weg
begint.
Wat moet een boer of grondeige
naar derhalve doen om dit te voor
komen
Hij moet een niet gerechtigd aan
leggen van een weg onmiddellijk
verbieden, of tenminste middelen
aanwenden om zulk een weg niet tot
servitude te doen worden.
Als de buurman nu vraagt of hij
een weg gebruiken mag, moet dit
vriendelijk geweigerd worden. Als
de belanghebbende een schriftelijke
verklaring wil geven weigere men
eveneens, want zulk een verklaring
gaat licht verloren en latere erfgena
men of bezitters hebben vaak geen
bewijs in handen. Slechts in het
uiterste geval, als de buurman
bepaald in nood zit, zou hier tege
moet gekomen kunnen worden, maar
dan sluite men een nauwkeurig en
duidelijk verdrag.
En wat met het oog op de aan
staande wetgeving op 't arbeidscon
tract van bijzonder belang is men
sluite ook met de landarbeiders en
dienstboden steeds schriftelijke ver»
dragen.
Ook moet niet uit het oog verloren
worden, dat talrijke processen onder
de landelijke bevolking in de herberg
en door dolle koopen en verkoopen
op marktdagen ontstaan, bij welke
laatste gelegenheden vaak veel te
veel gedronken wordt.
Sommige markten in Limburg en
Noord Brabant zijn ware bierkermis»
sen.
Wie zich dus voor schade en
processen hoeden wil, die zorge dat
hij steeds nuchter zij, als koopen o"
verkoopen moeten gesloten worden
Vatten wij 't hierboven medege»
deelde in kort samen, dan komen wij
tot het volgende besluitDe land
bouwer moet, om processen te
vermijden, letten op goed boekhou»
den, het bewaren van quitanties, hel
tijdig maken van een testament, de
regeling der grenzen zijner beziltin»
gen, hij vermijdde verder zooveel
mogelijk de servitude's, hij sluite
schriftelijke verdragen volgens de
wettelijke bepalingen en houde vooral
in het oog, dat de matigheid en de
godsdienstzin de groote middelen
zijn, waardoor al de andere midde»
len nog meer kracht verkrijgen.
i) Wie lassen sich Prozesse unter
Landbevolkerung vermeiden Rede des
Seminarlehrer8 Qua de in der landwirt-
S( haftichen Versammlung zu Bechta 18
Febr. 1900.
In het jaar 1889 was men te Barrels-
ville (Pennsylvanië) met de exploitatie van
acht verschillende petroleamwerken bezig,
eejie diepte van honderdlwintig metei
wier inhoud met pompen naar boven ward
gehaald. Barrelsville was in den lijd van
aria m&andeu ontstaan en telde ongeveer
tweehonderd huizen. Het plaatsje noemde
zich stad, want bet bad een kerk en drie
herbergen, maar stond niet in een goeden
reuk, iets wat eigenlijk heel begrijpelijk
is want de geheele streek rook zoo ont»
zettend naar petroleum, dat de vreemde
lingen, die voor het eerst te Barrelsville
kwamen, niet wisten hoe ze zich houden
moesten. Maar men went aan alles, zelfs
aan petroleumstanktenslotte mei kt men
bet niet eens meer.
Een der rijkste en aanzienlijkste aan
deelhouders in de bronnen was Samuel
Graham, die een villa had in 't naburige
plaatsje Scharpviile. Daar woonde hij met
zyne vrouw en zijn dochter Florine.
Mevrouw Graham was altijd ziek en
Florine verveelde zich des te meer, omdat
er in Scharpsville noch in Barrelsville
concerten, comedies en partijen werden
gegeven.
Graham had in den lautaten tijd op
eenigen afstand van zijne petroleumbronnen
een raffinaderij aangelegd, waai in de
petroleum dadelijk van onzuiverheden
gereinigd weid. Daar de bijproducten
eveneens een goeden afzet vonden, maakte
by prachtige zakeu. Ten slotte verkochten
ook de andere bron-eigenaars hunne ruwe
petroleum aan hem, zoodat de raffina
derij steeds vergroot moest worden.
Als opzichter der raffinaderij had bij
een jongen Yankee uit Connecticut laten
komen, die zijn zaakjes vooi treffelijk
verstond en voor handelsman in de wieg
was gelegd. Hy heette Henry Walstone,
was chemicus en niet alleen zeer geschikt
voor zyn vak, maar ook zeer aangenaam
in gezelschap sportman, waarom Graham
hem dan ook dikwijls ontving, om de zich
vervelende dames te amuseeren. Zoo waren
Harry en Florine dikwijls bij elkaar
praaiten gezellig met elkaar en het sprak
bijna van zelf, dat ze op elkaar verliefd
werden.
Graham merkte hier niets van, want hij
liet ten eerste zijn dochter geheel vry in
haar doen en laten, en ten tweede bad bij
't hoofd steeds vol zorgen over zyne zaak.
Juist thans waren zijne zorgen zeer
groot. Te Barrelsville was plotseling een
nieuwe firma gekomen, die proeven nam
met boren de firma Ashton Barber,
Ze hadden een adviseur meegebracht,
een geoloog, die een nauwkeurig onder
zoek in stelde en toen verklaarde, dat
in de nabijheid van Graham's raffinaderij
zich een onderaardsche petroleumbron be
vond.
Graham en de andere' grondbezitter
lachten, want op die plaatsen was herhaal-
delyk naar petroleum geboord, zonder dat
men iets gevonden had.
De petroleum ligt immers, zooals
bekend is, ingesloten in holen in den grond
en deze schenen zich daar niet te bevinden.
Maar Ashton Barber hadden geld; ze
schriften zich een boortoestel aan en boor
den. Toen zij op eene diepte van honderd-
tachtig meter gekomen waren, vertoonden
zich sporen van petroleumhoudend water.
Dat maakte Graham bezorgd. Er dreigde
een groot nadeel voor de heele zaak te
Bairel8ville wanneer Ashton <k Barber
wei kelijk succes hadden. Bovendien had
de advisour beweerd, dat op de plaats,
waar geboord werd, zich de grootste pe»
troleuravindplaats van den ganschen
omtrek bevond.
Het was dus niet juist op een gelukkig
oogenblik, dat Harry Walstone bij Gra
ham kwam met zyn huwelijks voorstel.
Maar Graham scheen toch Diet verbaasd
en nog minder boos te zyn,
Ga zitten, zeide hy gemoedelijk,
neem een sigaar en laten we in alle kalmte
de zaak bt spreken U heeft dus myne
dochter lief
Ja antwoordde Harry, en uw dochter
heeft mij ook lief. Natuurlijk wenschen we
nu samen te trouwen.
Heel natuu Dat voor a ook
geen eieoM zaak U seu je<at eventoo
gedaan hebben. Dus laat ons deze aan
gelegenheid heel correct behandelen. Rond
uit gezegd: U kunt myn dochter niet
trouwen. Over 't geheel kan ik goed met
u opschieten, u bent een goed handelsman,
en het doet mij veel leed. u te moeten
afwijzen, maar in onze ondernemingen
steekt het kapitaal van myn vriend Good
win, en er is tusschen ons vaders uitge
maakt, dat de zoon van Goodwin met
Florine trouwen zal. Geef ik ze aan u, dan
trekt Goodwin zijn kapitaal in, en ik ben
failliet. U zelf beschikt niet over veel
kapitaal, al is ook uw arbeidskracht en
uw bekwaamheid groot. U ziet dus, dat de
zaak niet gaat.
Onder deze omstandigheden zie ik
dat in, zei Harry. Ik vraag u dus om mijo
ontslag.
Dat zult u hebben. Binnen acht dagen
zal ik voor u wel een opvolger gevonden
hebben, en dan kunt u heen gaan. De liefde
tusschen u en Florine is nog jong. Jullie
zu'len elkaar binnen korten tij J vergeten
zijn. U weet hoe spoedig men anders gaat
denken, wanneer men elkaar niet meer
ziet. Nogmaals u zoudt me als rclioonzoon
heel welkom zijn geweest, maar Goodwin
heeft recht op mijne dochter voor zijn
zoon en ik heb zijn kapitaal, Niet waar,
de aangelegenheid is op de meest correcte
wijze tusschen ons afgehandeld
Zeer zeker, mynheer Graham.
De mannen schudden elkaar de hand
en Wallstone ging heen. Hij zag wel in,
dat er niets meer te doen viel. Graham
had volkomen gelijk. Het was wel is
waar pijnlijk, maar als de zaken in het
spel komen, dan moet al het andere
wijken.
Een luid gekraak schrikte hen beiden
uit hunne gedachten op.
Zy keken van waar bet geluid kwam.
Het boortoestel der firma Ashton A
Barber was gedeeltelijk ingestort en een
geweldige straal petroleum schoot omhoog.
Er moest een reusachtig onderaardsch
petroleumbokken zyn aangeboord en de
onder hoogen druk staande gassen dreven
thans de petroleum in een machtige
fontein de lucht in.
Zooiets was te Barrelsville nog nooit
vertoond.
Zooals reeds gezegd, lag de petroleum,
die men in andere, minder diepe schach
ten had gevonden, rustig in de onder-
aardsche bekkens en moest door
pimp n naar boven gewerkt worden.
f
PEEL
MAAS
uau u»e;i i yi -