Y00Ï
UitgeverW. A. Van den Munckhof, Venray.
Het Arbeidscontract.
Van 'n Knapsigaar.
Zaterdag1 11 Juli 190S.
29öte Jaargang-
No. £9.
Tuin- en Landbouw.
Mengelwerk.
Abonnementsprijs per kwartaal
voor Vknrat 50 c.
franco per post 65 c.
voor het buitenland by vooruitbetaling 85 c.
afzonderlijke nummers 6 c.
Prijs der Advertentiën:
van 1 4 regels
elke regel meer
letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3maal geplaatst worden 2maal berekond.
20 c.
5 c.
II.
We besluiten met de volgende
uittreksels, die met hetgeen is voor
afgegaan een vrij goed beeld bieden
van de wet, die nu spoedig in wer
king zal treden en waarmee men zich
meer en meer behoort te familiat'i-
seeren.
Beslaglegging op loon.
Men kan beslag leggen op het loon
van den arbeider, zoolang de werk
gever bet nog heeft, doch bij
arbeiders van f 4 of minder pnr
dag bp niet meer dan een vijfde
deel ervan.
Tijd van loonbetaling.
Hét loon moet op tijd betaald
worden, uiterlijk op den derden
werkdag, na den dag, waarop het
bad moeten worden uitgekeerd.
Voldoet de werkgever in dit op
zicht Diet aan zijn verplichtingen,
dan heeft de arbeider het recht
verhooging te eischen wegens
vertraging.
Deze verhooging mag niet meer
bedragen dan de helft van het loon.
Collectieve arbeidsovereenkomst
Vakvereenigingen kunnen ook
overeenkomsten aangaan met een
of meer werkgevers. In zoo'n geval
zal elke daar-buitenom en daarmee
strijdige overeenkomst tusschen een
patroon en een afzonderlijken ar
beider nietig zijn, als de vakver-
eeniging zulks vordert.
Voorschriften omtrent het loon.
Het loon mag alleen bestaan uit
1. geld
2. voedsel, vuur en licht, gebruikt
ter plaatse waar het verstrekt
wordt
3. dienstkleeding
4. voortbrengselen van het bedrijf
doch slechts in bepaalde hoeveel
heid en behoorende tot de eerste
levensbehoeften van den arbeider en
zijn gezin, terwijl alcoholhoudende
dranken in ieder geval zijn uitge
sloten
5. vrije woning of inwoning
vrije bouwgrond of weide-; gebruik
van werktuigen
6. werkzaamheden door den
werkgever voor den arbeider te
verrichten (bijv. wederkeorige hulp);
7. onderricht, door of vanwege
den werkgever aan den arbeider te
geven.
Andere loonvormen zijn onwettig.
Worden, die toch bij contract
vastgesteld, dan kan de werkgever
gedwongen worden, een vijfvoud in
geld van het onwettig vastgesteld
loon aan den arbeider te betalen,
doch niet meer dan 1/3 boven het ter
plaatse gebruikelijke loon.
Gedwongen Winkelnering.
Deze is ongeoorloofd en nietig
verklaard. Wel mag tusschen
patroon en werkman bepaald worden
dat de laatste deelneemt in zekere
ziekenfonds, mits dit aan zekere
eiechen voldoet, alsook, dat de
patroon het loon van den jeugdigen
Iarbeider gedeeltelijk balegt in een
spaarfonds.
De Kantonrechter zal in het laatste
geval echter ouders of voogden
kunnen machtigen, over de bespaarde
gelden te beschikken, bijv. als de
ouders het in hun gezin noodig
hebben.
Waar niettegenstaande de Wet
toch een contract voor gedwongen
winkelnering tusschen patroon en
arbeider gemaakt wordt, houdt de
arbeider het recht, het geld voor de
te leveren of reeds geleverde winkel
waren te vorderen, terwijl hij niet
verplicht is het reeds geleverde terug
te geven.
Staangeld.
Bij schriftelijke overeenkomst kan
de werkgever een zeker gedeelte
van het loorr achterhouden, als
waarborg, dat de arbeider niet
«wegloopt", binnen den vastgestelden
termijn.
Dit heet staangeld. Het moet ten
name van den arbeider bij de Rijks
postspaarbank belegd worden. De
werkgever zal er alleen aan kunnen
komen na rechterlijk vonnis.
Het staangeld mag nooit hooger
zijn dan het voor den duur van den
opzeggingstermijn en voor arbeiders
van f 4 of minder per dag nooit meer
dan een tiende als staangeld worden
ingehouden.
Opzeggingstermijn.
Waar geen tijd is bepaald, moet
van beide zijden een opzeggingster
mijn in acht worden genomen. Voor
arbeiders van f 4 of minder per dag,
mag die niet langer zijn dan 6
weken, tenzij het gebruik een
langere termijn wil.
De dienstbetrekking eindigt wel
door den dood van den arbeider,
niet door dien van den werkgever.
Gedurende een proeftijd is dade
lijke opzegging van weirszijden
geoorloofd. Die mag echter niet
langer dan 2 maanden duren.
Bij onmiddelijke verbreking dei-
dienstbetrekking zal schadevergoe
ding moeten worden betaald, zoo
er geen dringende (door den rechter
te beoorJeelen) reden is.
De wet noemt eenige gevallen,
die voor den werkgever als drin
gende reden gelden, bij" diefstal,
dronkenschap, dienstwei- ing, roe-
kelooze of opzettelijke beschadiging,
verwaarloozitig van plichten enz.
Soortgelijke dringende redenen
bestaan voor den arbeider. Zoo
behoeft hij bijv. niet op last van
zijn patroon bij een ander te werken.
Getuigschrift.
Bij 't eindigen der dienstbetrek
king moet de werkgever, als de
arbeider zulks verlangt, dezen een
getuigschrift geven.
Op verzoek van den arbeider zal
daarin worden opgenomen, hoe hij
aan zijn verplichtingen heeft vol
daan. Omgekeerd kan de werkgever
erin opnemen wat hem door den
arbeider voor onrechtmatig is over
komen.
Winterandijvie.
Einde Juni of begin Juli is de
tijd om met het uitzaaien dezer
bladgroente te beginnen vant wat
voor den langsten dag gezaaid
wordt zal in 't zaad schieten. Dit is
nog de meening van zeer velen.
Waar is het echter niet, Ondervindt
de plant in haar groei belemmering,
zoodat de groei korter of langeren
lijd stilstaat dan bevordert "dit den
groei van den bloemstengel. Zoo zal
dan ook op arme onvruchtbai grond,
waar <le plant gebrek heeft aan
voedingstoffen en vooral van stik
stofhoudend voedsel het doorschieten
vee'vuldig voorkomen.
Op vochtige grond heeft men er
minder last van dan in streken waai
de water-capaciteit gering rs. Een
middel, dat veel aangewend wordt
en ook aanbeveligg verdien-: is het
afsteken der wortels.
Bij het uitzaaien gebruikt men
weinig zaad, zoodat de planten hol
komen te staan, en zich zoo krachtig
kunnen ontwikkelen.
Heeft men op zijn za od de
planten te dicht dan is vroegtijdig
aan te raden om straks bij het
verspenen geen te spierige planten
te hebben. De beste soorten zijn
wel die met breedere bladeren welke
dicht opeenstaan en waarvan het
hart goed gesloten is. In de prijs
couranten. vindt men ze onder den
naam Andijvie, breedblad, volhart.
Ook is er een 'soort, waarvan de
bladeren diep ingesneden zijn. 't Is
de zoogenaamde Krulandijvie.Voor
inmaak is deze variëteit niet geschikt
wel verdient ze aanbeveling voor
andijviesalade.
Zijn de andijvieplanijes voor het
verpoten klaar dan wordt al ieder
vrijkomend hoekje bezet. Bij 't ver»
planten doet men goed den grond
even los te steken, zoodat bij het
uitnemen de wortels niet worden
beschadigd. De bovenste deelen der
bladeren afsnijden is niet noodig,
zoo men bij vochtig donker weer
plant,
De afstand, waarop men uitzet
mag wel 35 cM. zijn. Voor het uit»
zetten der planten uw grond goed
te gieren is aan te bevelen. Daardoor
brengt men een groote hoeveelheid
stikstof in der. grond, 't welk. de
plant zeer veel voor een krachtigen
groei noodig heeft.
»Zeer geschikte groentesoorten om
daarop andijvie te doen volgen zijn
vroege erwten en tuinboonen. Deze
komen juist aan 't veld als de winter»
andijvie van de le zaaing uitgeplant
worden, terwijl de vlinderbloemige
gewassen den grond verrijken aan
stikstofverbindingen, waaraan' de
andijvie groote behoefte heeft"
schrijven do heeren Claassen en
Hazeloop in hun leerboek voor
Groenteteelt.
Om aan die groote behoefte aan
stikstof te voldoen, doet men goed
een handje chilisalpeter uit te
strooien.
Dit is een uitsluitende stikstof»
meststof en bevordert een krachtige
bladontwikkelifig.
We moeten het geven, wanneer
de plant haar groei hervaten zorgen
dat het niet op vochtige bladeren
valt.
Een weinig rondom iedere plant
uitstrooien verzekert goede resu
taten, W.
't Was op eenon Zondag tegen den mid
dag. De godsdienstoefening was voorbij, de
kerkgangers waren reeds uit elkaar ge
gaan; 'n deel ging naar huis, 'n deel naar
de café's, '11 deel wandelde en 'n ander
deel legde zijne officieele visites af.
Aschenhausen 'n klein stadje waarin
de fijne mode ver genoeg was door ge
drongen om er de gewoonte der elegante
wereld welig te doen bloeien. Zoo ver
toonde het zich heden in eenen feestdos
dien zich niet elke naburige gemeente
kon veroorloven. Van alle gevels wapper
den vlaggen, tevens waren zij met kran
sen en guirlanden versierd en van den
naaslen heuvel donderden van tijd tot tijd
mortierschoten over de stad. Een gewichtig
feest werd heden gevierd: dierenkeuring
door zijne exellentie,-den Heer president
van 't Bezirk Deze hooge Heer werd in
't middag uur verwacht, waarom zich de
notabelen der stad in groote opgewonden
heid bevonden; de aankomst van Zijne
Exellentie had allen schijnbaar den eetlust
bedorven.
In dezen kritischen tijd was het, dat
zich de winkeldeuren van 't voornaamste
verkoophuis op hat stadsplein openden en
'n jonge man in frack en cylinder naar
buiten trad, neen vloog want hij
maakte een paar .monsterachtige sprongen
alsof hem een onzichtbare kracht daartoe
gedreven had. Doch de jongen matigde al
lengs zijne haast en schreed glimlachend
in de ingeslagen richting voort, alsof hij
de versnelde sprongen in bovenvreugde
had gedaan. Maar 't was echter zoo uiet.
De gemeentesecretaris Klemens Rubele
U#d zooeven bij den Heer J. Goldberger
om de hand der dochter gevraagd. De
principaal der firrai Goldberger en Co.
was daardoor zoo opgewonden geworden
dat zijne waardigheid als voornaamste
koopman der stid en als gemeeulerAads-
lid vergat en handgemeen werd. Kle
mens viel uit de wolken, *11 zeer treu
rige val! Io doffe berusting ging de on
gelukkige solicilant weg en dacht aan
niets anders dan aan hem overkomen
smaad.
Daar klonk hem plotseling een voorlijke
groet tegen; drie heeren hielden hem aan
en namen hem in 't midden.
„En voorwaarts in 't café neuriede
een hunner, die als tenor eener zangver-
eeniging voor zich eene domineerende
stelling innam.
Ga mede, Klomens, zeide de andere
en ..voorwaarts mai'schl" commandeerde de
derde.
Rubele trok zijn schouders op en ant
woordde:
Bedaard, mijne heeren, ik kan onmogen-
lijk medegaai; gij weet, binnen één uur
komt do president en ik heb nog veel te
doen-
Staatszaken verontschuldigen na
tuurlijk, zei de tenor, 't Spijt ons zeer,
doch halt 1 Ik heb heden een kistje keu
rige sigaren cadeau gekregen, daarvan mag
ik er u toch eene aanbieden
Daarop kon Rubele niet »neen" zeggen
hij haalde 't eenige overgebleven exemplaar
uit.
Belieft ge vuur
Dank u zeer, ik kan thans niet roo-
ken, daar ik den Heer Burgemeester tot
ontvangst van zyne exellentie afhalen
moet bemerkte Rubele.
Jammer riep de tenor. Nu haast u,
opdat u de president niet ontsnapt.
Rubele groette en stak zyn sigaar in
zijn geheel ledigen koker. Hij had er bij
Goldberger willen koopen, doch daarvoor
geen tijd meer gevonden. De drie heeren
keken hem nog een oogenblik na en gin
gen toen lachend hun3 weegs.
Die zal n gezicht zetten, als de ge
schiedenis lostbarst, zei de tenor. Hij heeft
geen vermoeden, dat hij een raketsigaar
gekregen heeft, dier na een paar trekken
losbrandt, ha ha En weet je wie mij
die sigaar gegeven heeft Niemand anders
dan de oude Goldberger hij droeg me op
ze aan den heer Rubele af te geven
wijl hij hem straffen wilde, dat hij zijne
dochter het hoofd op hol heeft gebracfit.
De inktvisch en de rijke Goldberger.
Onder dergelijke liefderijke gesprekken
wandelden zij verder, tot ze eindelijk in
de deur eener herherg verdwenen.
Rubele ging naar het raadhuis en begaf
zich in de burgemeesterskamer, om deze
te melden, dat alles voorbereid was. Het
eerwaardige hoofd der stad gaf 'n genadig
knikje en ging zelfs zoover 'n bijzonder
lof uit te spreken.
Ge hebt de zaak zeer goed afgedaan;
ik zal voor eene buitengewone aanbeveling
zorg dragen. Voor heden steek een paar
sigaren op bij deze woorden schoof hij
hem een kistje toe 't zijn echte geïm»
porteerden, die ik voor de feesttafel ge
kocht heb.
Hoogst verrast nam de secretaris twee
stuks, stak ze in zijn koker en stamelde
roerende woorden van dank.
Al goed, antwoordde de burgemees
ter, thans moeten we echter naar 't station
vergezel my!
Hij trok zijn kantoorjas uit en slak zich
in zijnen rok, daarna zette bij den cy
linder op, trok de glacés aan en ging met
Rubele vandaar.
0e president kwam op den bepaalden
tijd en werd door den burgemeester aller-
eerbiedigst begroet. Nadat de beambten
der stad en do stadsraden voorgesteld
waren, werd de president op zijnen uit»
ukkelijken wensch naar de feestweide
gebracht, daar hij nog voor het diner eene
kleine inspectie onder het rundvee houden
wilde. Natuurlijk volgden de op het perron
verzamelde rokken en cylinders den hoogen
lieer. Deze, een minzaam oud ge-el, in
vt-ndig gesprek mot den burgemeester
gewikkeld, teistond uaar het terrein, «aar
de beesten stonden, om deze te bezich
tigen. Hij sprak zijn volle tevreJenheid
over de goed verzorgd j dieren uit ên ging
geluimd er tusschen rond.
Plotseling keerde hij zich naar de
burgemeester en zeide:
Waarde heer burgemeester, ik heb
helaas mijne sigaren in mijne handtasch
gelaten; de stallucht werkt op mijne
zenuwen.
Zek8r, zeker, antwoordde deze dienst
vaardig en zocht naar zyn sigarenkoker
maar hij had hem in zijn bureau laten lig»
daar viel hem in, dat hij den secre
taris van defeestsigaren had gegeven.
'n Oogenblik, exellentie, en verzocht
bij Rubele aan zijue zijde. Geef me spoedig
uw sigarenkoker, zijne exellentie vraagt
om eene sigaar. Ge krijgt ze weldra van
me terug.
Daarop vloog hij naar zijne exellentie en
bood hein een sigaar aan. Goedig lachend
nam de president ze in ontvangst terwij 1
hij opmerkte: Ze is toch uiet te zwaar.
Integendeel, exellentie, lekker hoop
fijn import? verzekerde de burgemeester.
Wie heeft vuur 'u brave lanuraan,
begeleid van een machtigen stier trok 'n
lucifer uit zijn zak, wreef aan de broek
en reikte ze den hoogen over, die vriende
lijk dankend de sigaar aanstak. Hij deed
een paar trekken toen plotseling 'n
slag 'n vonkenregen spatte uit de sigaar
•welke de president verschrikt van zich
slingerde, De stier maakte een reusachtige
l
PEEL
MAAS
1
