T en om:
UitgeverV. A, Van den Munckhof, Venray.
De Boer 'n zijn land
SE,
Zaterdag- 14= Maart 1908.
£39bte Jaargang*.
No. 12
Feuilleton.
UMILTA.
kwartaal
Abonnementspr ij s
voor Venray
franco per post
voor het buitenland bij vooruitbetaling
afzonderlijke nummers
Prijs der Advertentiën:
van 1 4 regels
elke regel meer
letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3maal geplaatst worden 2maal berekend.
20 c.
5 c.
Het afnemen van de plattelandsbe
volking en de abnormale groei der
steden is een verschijnsel, dat alge
meen voor verkeerd en verderfelijk
wordt gehouden.
En terecht.
Hoe meer profijt getrokken wordt
van de bron aller productie en wel
vaart, den bodem, des te beter voor
de gemeenschap. Hoe meer krachten
dus zich kunnen wijden aan de ont
ginning van den bodem, des te guns
tiger economische toestand zoo
lang tenminste meerdere krachten
ook meerder intensiteit van be
werking en toeneming van productie
brengen.
Onder de vele oorzaken nu, die
medewerken aan de ontvolking van
het platteland en de daaruit nood
zakelijk volgende verslechtering der
arbeidsvoorwaarden in de steden, is
er eene zeer voorname, die maar al
te vaak uit het oog wordt verloren,
nl. de toenemonde verbreking der
samenhoorigheid tusschen den boei
en het, land. dat hii bewerkt.
Wie onze maatschappelijke toe
standen en verhoudingen niet in
bijzonderheden gaat ontleden maar
in hare algemeenheid overziet, moet
wel opmerken, dat de sociale kwestie
van dezen tijd voor een goed deel te
wijten is aan de verbreking van de
natuurlijke relatie, die tusschen ar»
beider, werktuig en grondstof be»
staat. Relaties, door de natuur der
dingen gevestigd, verbreekt men
niet ongestraft.
't Is daarom noodig, bijtijds het
gevaar onder de oogen te zien, dat
de natuurlijke samenboorigheid van
den landbouwer en zijn land bedreigt.
Het landbezit is een betrekkelijk
8.
Het verhoor ging door en vorderde
langzaam, zooals alles in dat land. De
lucht was zwoel en drukkend, De zon
scheen op de neergelaten jaloezeënde
wenschen achter het traliehek kwamen en
gingen, en toen Umilta tot spreken ge
dwongen werd, bracht ze er met moeite
uit -Het is een leugen. Ik heb de
paarlen nitet gestolen. Slaan zou ik haar
Ji unnen dat beken ik want ze is
listig en valsch."
Dat bracht ze er tot driemaal uit.
Maar hoo men haar ook dreigde, meer
was niet uit haar te krijgen. De ernstige,
goedhartige rechter zag treurig en verle
gen voor zich. Alles, alles sprak tegen
jiaar en toch geloofde hij aan haar
onschuld. Hij probeerde met onuitputte
lijk geduld haar tot vrijmoedig spreken
te krijgen, maai ze was eigenzinnig en
In de war en merkte niet dat hy het goed
met haar voor had. Ze had slechts één
wenach, zich, al kostte het haar 't leven,
niet te spreken over Virginio.
Intusschen verliep do tijd en hot was
laat in den avond, toen de rechter
met een zucht bekennen moest, dat de
aangeklaagde verloren was. Geen enkele
Voorspraak had ze. Ze loochende du
-zeer veilig bezit, 't Is niet onderhevig
aan risico van brandgevaar, aan
krachs of staatsbankroeten enz.
Vandaar voor een Jeel de atwezig-
heid der zenuwachtige gejaagdheid
bij de plattelandsbevolking, die rust,
welke zoo wonderwel harmonieert
met de stilte van ontbrekend stads
gewoel.
Landbezit is ook een niet onvoor»
deelig bezit. De producten van den
bodem zijn onontbeerlijk en d« con»
currentie kan nooit /0>> dooderid
worden, of de bodem levert, goed
bebouwd, zijn rente nog wel op
De grondbewerking op zich brengt
den landbouwer geen schatten aan,
maar hij kan een betrekkelijke wel»
vaart schenken, en bij noeste vlijt en
spaarzaamheid wellicht een klein
kapitaal, dat tot welgesteldheid
leiden kan.
Is het wonder, dat in onze veel»
geschokte tijdon ook anderen dan de
landbouwers trachten vastigheid en
zekerheid, en profijt te trekken uit
landbezit
Een zeer begrijpelijk en met het
huidige maatschappelijke stelsel vol»
komen strookend verschijnsel is dit.
Maar is het ook een gunstig en
ongevaarlijk verschijn sei 'i
Het toenemend vastleggen van
kapitaal van niet landbouwers in den
bodem geschiedt natuurlijk ten koste
van het grondbezit der landbouwers
zelf.
Iedere Hectare gronds, verkocht
aan een bezitter, die den grond zelf
niet bewerkt beteekent achteruitgang
var. den eigen geërfden boerenstand,
en. over het geheel genomen, ook
vermindering van inkomsten bij de
plattelandsbevolking.
Men zal ons tegenwerpen: en toch
gaat het den boerenstand in den
laatsten tijd beter.
Dit is louter schijn en toevalligheid
Het gaat den boer oogenblikkelijk
wel alle schuld, maar dat deden alle
beklaagden.
Haar eigen gebiedster trad niet voor
haar op. Vrouw Rosa zat daar ernstig
en droevig in haar Zondagskleed en
moest toegeven, dat. Umilta. trotsch,
ijdel en eigenzinnig was.
Toch was 't met tegenzin d*t de
rechter de hoop optraf, iemand te redden,
die zichzelf niet redden wilde, en hij gaf
last haar in voorloopige bewaiing te
houden.
Umilta, die vier uur lang kaarsrecht
gestaan had, viel neer als 'n jonge den
op den heuvel, die bij den wortel wordt
omgekapt. Vrouw Rosa schreide en
riep: -Ik had liever mijn eigen trouw-
paarlen gegeven." Netta werd heel bleek
en het triomfantelijk lachje verdween
van haar lippen.
De politiedienaren hieven Umilta op en
brachten haar in de cel. Nu was ze
staatseigendom.
Maar heimelijk en zich haar zwakte
schamend, haalde vrouw Rosa, toen de
menigte zich verspreidde, haar beurs uit
den zak en vroeg voor hoeveel de gevan
gene een eigen cel kon krijgen, om niet
met de andere misdadigers te zamen te
zitten, waaronder één zeer slecht bekende
vrouw was. Om haar geweten, bij dit
geldelijk offer dat ze bracht, wat te
verlichten, zeide zij tot zichzelve, dat ze
iemand, die uit haar huis kwam, altijd
voor zulk gezelschap moest bewaren. En
zoodoende kwam Umilta in een kleine
beter, omdat het nog rn jk is dó
bebouwing van den grond ie vervol»
maken. Dat geeft hoogere du-engs'
en een tijdlang hoogere iiuomsten
voor'den pachter.
De hoogere pachtsom vó gt eerst
na de hoogere opbrengst mal volgen
doet zo, dat staa' vrijwel vast f
Dan zijn de hoogere ir. void sten
voor een groot deel, soms geheel en
al, dra verdwenen.
Eens bereikt de gron 1 zij«m hoogst
mogelijke productie, en zoolang zal
de pachtsom ook stijgen'. D-, pacht,
die betaald wendt over het geheele
land, verminderd met de groltbasfcen
en andere Uitgaven, vertegen v*o igt
het bedrag, dat den boerens'aan out»
trokken wordt door het vontwijnen
der landbouwers grondbezitte -s.
En nog niet eens geheel en a:
Want tengevolge van de mede»
dinging der grondkoopers ni& land»
bouwers stijgt de prijs van bet land
en vermindert dus ook de wi st van
den landbouwer grondbezitter
De tegenzin, waarmede de platte»
landsbevolking van baron grond
scheidt ook een volkomen fa tuur*
lijke eigenschap verergert og den
toestand, die op deze wijze -taat.
Üe pachtsom wordt tot .wtuè
hoogte opgedreven, en, de meest
noeste werkzaamheid ten spijt, kan
er voor den pachter nog slechts een
bezorgd bestaan, dat alle zekerheid
mist, overblijven.
De verbreking van de natuurlijke
samenhoorigheid van het land en zijn
bewerker kan niet anders dan hoogst
verderfelijke gevolgen hebben voor
den boerenstand.
Maar er is erger.
De verbreking dezer samenhoorig»
heid moet ten slotte leiden tot groote
schade voor de gansche volksge»
meenschap.
Een schade, van zede! ij ken als
cel in den overouden turen, die eeuwen
geleden menig bloedig gevecht onder zijn
muren had zi *11 beslechten. Daar kon ze
nadenken over haar verqordeeling en
proces, dat bij den langzame» gang van
zaken in Italië eerst tegen Kerstmis
verwacht kon worden.
-Wanneer ze onschuldig is, laat haar
dan vrij, maar als ze schuldig is, straf
dan snel en breng de zaak tot een einde,"
zeido vrouw Rosa verdrietig en boos,
dat haar naam en die van haar eerlijk
huis zoo in een strafbare openbare zaak
was betrokken.
Maar de gevangenbewaarder schudde
zijn grijs hoofd en zeide -Dat is niet
volgens de wet. juffrouw."
-Dan is de wet wreed en dom," ver
klaarde vrouw Rosa, rood van kwaadheid.
De man haalde de schouders op hij
was dienaar van die wet meer dan vijftig
jaar lang en het paste hem niet haar voor
slecht uit te maken.
Diep aangedaan ging vrouw Rosa, die
anders voor geen klein geruchtje vervaard
was, naar huis naast haar zat Netta, die
evenwel den heelen tocht zoo stom als een
visch was.
Het was laat in den nacht toen de wagen
thuis kwam. Ieder in huis was angstig en
nieuwsgierig (leri weg opgeloopen, den
wagen tegemoet. En toen ze voor het huis
aankwamen, loeiden de koeien in den stal,
alsof ze iemand misten en den hond begon
te janken, of hij wist wat er gebeurd was.
't Was een treurige thuiskomst.
van stoffelyken aard.
Een schade van zedelijken aard.
De opdrijving tier pachtprijzen
heeft tot noodzakelijk gevolg.dat de
ininst gefortuneerde landbouwers teri
slotte geen grond meer kunnen
knopen of pachten. Ze worden voor
een deel boerenarbeiders, voor een
ander deel echter trekken zij naar
de steden.
Ongewoon aan het stadsleven,
gebeurt het maar al te vaak, dat
zij daar zedelijk ten onder gaan.
Van den anderen kant werken de
hooga pachtprijzen ten plattelande
de vermindering der huwelijken in
de hand en daarmede achteruitgang
van den geheelcn boerenstand, die
de volkseenheid het best bewaart en
de basis eener natie vormt.
De trek naar de steden heeft andere
gevolgen nog op zedelijk gebied,
welke wij echter hier zullen ver»
zwijgen, ofschoon de omvang ervan,
naar van geneeskundige zijde ver»
zekerd wordt bedenkelijk toeneemt.
Meer tastbaar dan de zedelijke zijn
de stoffelijke nadeelen, die het ver»
breken van een band, door de natuur
gelegd, hebben moet.
De grondbezitter landbouwer heeft
er oeiang dij den grond te sraren,
vruchtbaarder te maken, in één
woord alle mogelijke zorg er aan te
besteden.
De pachter daarentegen heeft er
alleen belang bij voor den duur zijner
pacht zooveel mogelijk uit den grond
te halen. Hij heeft er zelfs belang
bij den grond niet al te vruchtbaar
te maken, omdat hij er zeker op
rekenen kan, dat de pachtsom dan
verhoogd zal worden en al zijn moeite
en arbeid dus geheel of voor een
groot deel anderen ten goede zullen
komen.
Een ander stoffelijk nadeel is, dat
de plattelandsbevolking, die naar de
steden trekt, daar der. looustandaard
Vrouw Rosa liet zich op haar leunstoel
bij 't vuur vullen, trok den doek over haar
hoofd en begon te schreien.
-Ik had nooit gedacht, dat ik zoo7eel
van dat kind hield," zeiJe zij tegen haar
dochters.
Onopgemerkt sloop Netta weg. en ijlde
naar huis. Ze had zich gewroken, maar
da vreugde over baar wraak hadden een
bitteren bijsmaak. De maan stond aan den
stillen hemel, de nachtegalen zongen, de
heerlijke herfstnacht lag over het land en
Umilta zat in de gevangenis, gebrandmerkt
voor heel haar leven.
's Morgens smeekte Netta haar vader,
naar de stad te mogen rijden. De brave
man zag haar verwonderd aan. De meisjes
die in de bergen wonen, denken er evenmin
aan naar de stad te gaan. als de dennen
eraan denken zich te laten verplanten.
Wanneer ze de bruid zijn dan gaan wel
enkelen eenmaal naar beneden, om voor
't uitzet inkoopen te doen. maar gewoonlijk
komt anders zoo'n wensch nooit in hen op.
Maar Netta Sari was immers de trots en
lieveling van den ouden man. Ze sprak
over allerlei dingen die ze koopen wilde en
alleen in de stad krijgen kon, en hij nam
haar en destokdoove huishoudster van den
pastoor den eerstvolgenden marktdag moe
naar de stad.
Toen ze, in de stad aangekomen waren,
verzocht Netta de oude vrouw aan een uit
stalkraampje bonte zakdoeken voor haar
uit te zoeken. Zij zelve liep haastig den
hoek om naar den lessenaar van een orief-
drukt, het pauperisme verergert en
de werkeloosheid vermeerdert.
Ferwijl de eigen geëifde boer iii
staat is zijn kinderen ook in andere
vakken te doen opleiden dan bet
land hou wersbedrijf, zal de pachtboer
hiervoor doorgaans geen middelen
kunnen vinden, waardoor de vraag
naar land in de toekomst natuurlijk
vermeerderen en de inkomsten voor
de pachters weer verminderen moeten
zoodat men in een steeds meer be»
nauwenden cirkelgang blijft rond»
loopen.
Ten slotte zijn er ook politieke
nadeelen aan de verbreking der be»
trekking tusschen boer en land ver»
bonden.
't Kan niet uitblijven, of, als deze
toestand zijne noodzakelijke gevolgen
begint te doen gevoelen, zal de onte»
vredenheid en 't zal rechtmatige
ontevredenheid zijn onder de plat»
telandsbe vol king en de van het
platteland afkomstige stadsbevolking
hand over hand toenemen.
Reeds nu vallen vele plattelanders
die naar de steden trekken, in de
handen van het anarchisme of de
sociaal democratie.
Wordt niet tijdig voorzien in een
tueataud, üie ue üuv«>. Jiuschre:
gevolgen moet hebben, dan zal de
betrouwbaarheid der plattelandsbe»
volking eens veranderen in een zeer
gevaarlijken vorm van oproerigheid
en de meeste hechte stut van het
vert"genwoordigend regeeringstelsel
zou daarmede bezweken zijn.
Het gevaar is juist, dat deze con»
sequenties naderen onder den schijn
eener toenemende welvaart ten plat»
telande, waardoor noch de meeste
buitenstaanders noch de laudbouwers
zeiven een volledig inzicht hebben
van het euvel; dat dreigt.
't Is hiermede als met den schijn
van meerdere vrijheid, die den ar»
beiders tegenlachte toen de liberale
economie in haar opkomst was.
Geld.
schrijver (oen man die in het openbaar
voor menscbeu die niet schryven kunnen,
brieven schrijft,) en fluisterde hem toe
-Schrijf dit voor my" eu ze dicteerde hem:
-Jouw mooie Umilta heeft paarlen
gestolen en zit nu iu de gevangenis.
Iemand, die je liefheeft, wil je geluk*
wenschen, dut je eenmaal een blauwtje
by haar liep."
-Verder niets vroeg de oude schry-
ver verwonderd. Die oude afgedankte
schrijver van een advocaat als hy was,
hield van bloemrijke lange zinnen e»
omschrijvingen.
-Neen. verder niets", zei Netta, en
haar klein zenuwachtig gezichtje werd
vuurrood "OD steek dat nu in een
stevige enveloppe en schrijf daarop héél
duidelijk -Den heer Virginio Donaldi,
onderofficier iu het regiment Bersaglieri,
te Turijn."
De schrijver deed wat hem bevolen
werd en Netta bracht den brief zelve
op de post. Eerst nu was ze verheugd.
Zoolang als Virginio 't niet wist, scheen
alles haar doelloos.
-Wanneer zou die brief iu Turyn
komen vroeg ze aan de post. En toen
te haar antwoordden -morgenochtend-,
had ze wel kunnen juichen van plezier.
Morgen dus zou by het al weten. Ze
was erg uitgelaten en sprong ,en danste
over de straat, tot groote ergernis van
de oude doove Serafina, die haar ten
MAAS
