Rapport, ZATERDAG 6 APRIL A CUT EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 14. —Uitgever W. A. an den f Muxckiiof, Venray. Landbouw. Aardappelverbouw. Abonnementsprijs per kwartaal voor Venray 50 c. franco per post 65 c. voor het buitenland bij vooruitbetaling 85 c. afzonderlijke nummers 6 c. i'rijs der Advertentiën van 1 4 rcuel elke tegel meer "letters »*n vignetten naar plaatsruimte. Advertentiën. 3maal geplaatst worden 2maal berekend. 20 c. 5 c. JTrft België voor de ar beiders in den vreemde doet. J werklieden, werkende in net Wnten-1 smakelijkheid gr, i \J. land, en Ineldun den 12 November', Daarom mag men n'otiit geen kaï België heeft een trek van werk lieden naar Frankrijk, gelijk Ne derland dien heefl in Duitschland daarenboven gaan vele Vlamingen van hel platteland werk zoeken in de industrie en bij de landbouwers van het Waterland. In België bestaat dus dezelfde kwestie als in ons land. voorname lijk in de grensprovincie. Wat deed tot nog toe België 1 In het diocees Gent (Oost-Vlaan- deren) stichtte Mgr. Stillemans een Comité tot bescherming der zgn. "Franschmans." Na korten tijd werd in iedere parochie eene vereeniging voor deze werklieden in den vreemde opgericht. Als stoffelijke voordeeien werden geboden 1. Ziekteverzekering tegen be taling van fr. 1.25 ontvangen zij fr. 20 in geval van ziekte. 2. Zorg voor goede arbeidscon tracten en stipte uitbetaling van loon. Alleon in 1905 werd door bemid deling van het centrale comité de betaling van fr. 29.000 aan loon en vergoedingen verkregen, die anders zouden verloren zijn geweest. 3. Wekeltjksche toezending van een courant. 4. Hulp in moeilijkheden yan verschillenden aard. Om deze menschen godsdienstige en zedelijke voordeeien te verschaf fen, wordt zooveel mogelijk moeite gedaan, om hun fatsoenlijke kost- buizen te verschaffen, terwijl ver» schillende pastoors hunne parochia» nen in den vreemde gaan opzoeken. Sinds 1901 zond de Bisschop een aalmoezenier naar Parijs, uitsluitend voor de Vlaamscho werklieden. Het aantal leden dezer vereeoigin- gen, die in den beginne met vele moeilijkheden te kampen hadden, bedraagt thans bijna 5000. Daar er echter 24.000 uit Oost- Vlaauderen in Frankrijk werken, kan dit werk nog veel aan uitbreiding toenemen. In het Bisdom Brugge (West- Vlaanderen wordt ongeveer op de zelfde wijze gewerkt De uitkeeringen bij ziekte en overlijden zijn hier hoo- ger, tot fr. 100 toe. De gelden, welke niet door de bijdragen der werklieden kunnen betaald worden, worden verkregen door vrijwillige giften. Ook in het Bisdom zijn aalmoeze niers voor de werklieden in den vreemde aangesteld, 900 eene voorloopige vergadering te Leuven. Daar werd door den Z.E. heer, Luylgarens besproken, wat er voor] de werklieden die uit hun dorp weg trokken, te doen was. en na zeer leerzame besprekingen, werd de goedkeuring gevraagd van de Bis» schoppen van Mochelen en Luik. die dit werk warm toejuichten. Thans is een bestuur gevormd, dat „„„i. i1 r I niet in 't voorjaar strooien. Dus in het najaar zuit ge vragen 'k Ge loof, dat het verstandiger is om alle gevaar te voorkomen hel ook dan niet te doen. Koop liever een chloorvrije kali zout. Bij aan wending van patenlkali behoeft men niet voor chloorvergifti ging (0 vreezen. Dit zout is wel duurder dan kaïnit - - - u,u, uat cuut uuuruer aan Kamit de zaak in handen treeft en begonnen maar men moet ook niet vergeten is. rnet. naar a lip Pacini-»»® ..on "m.'li 1.1.1 trontl. - 1O..1 is, met naar alle Pastoors een versla0 dor vergadering te zenden met ver» zoek om inlichtingen. Zoo zien wij de Vlaamschn provin cie in België zich organiseeren Hopen wij, dat Nederland hen weldra volge. Van deze gelegenheid zullen wy gebruik maken, om de aandacht te vestigen op een uitstekend werk, dat sinds verschillende jaren in Brussel is gevestigd. Daar bestaat, onder het Directeurschap van een Hollandschen priester, Mgr. van Winkeleene Nederl. Werklieden- vereeniging. Hierin vinden vooral de Neder» landers, die naar Brussel gaan om zich in het een of ander ambacht te bekwamen, een gezellig tehuis, en worden zij in alles geholpen, waarin de ijverige Directeur hen helpen kan. Het adres is Accolay- straat 10. Later komen we op deze ver eeniging wel eens uitvoeriger terug. Het voorbeeld van deze beide Bis dommen heeft anderen tot navolging aangespoord. Drie der invloedrijkste leden van den Belgischen Boerenbond, de heer Schollaert. Voorzitter van de Kamer van Afgevaardigden, de ZeerEerw, heer Luvtgarens, Secretaris van den Belg. Boerenbond en de heer Vlie» berg, hoogleeraar, hebben zich de zaak anngétrikkcn d»r Vlaamsehe Zoowel op klei-veen als zand gronden is het verbouw van dit knolgewas zeer algemeen. Niet alleen in ons land, maar uok in andere landen wordt de aardappel, die in het midden der 10e eeuw uit Zuid Amerika naar Europa gebracht is voor vrij grootc uitgestrektheden verbouw d. Evenals allo hakvruchten stelt de aardappel hoogo eischen aan den bodenr. De hooge opbrengsten van 500 600 HL. per HA., die in sommige streken geoogst worden nemen heel wat voedingstoffen uit den grond. Vooral zijn het kali en stikstof, die in groole hoeveelheden verwerkt worden. Bij het verbouw van aard appels, mag eerstgenoemde voeding stof dan ook niet vergeten worden. Toch moet men bij het geven van kaüzouton, en die zijn er vele. zeer voorzichtig zijn. Alle kalizouten mag men niet aanwenden Hoewel een vriend van kali is de aardappel een vijand van chloor. Akkers, waar chloorhoudende meststoffen gestrooid zijn geven al spoedig blijk van chloorvergifti» gmg- Daaraan lijdende planten ver» toonen gele kroeze bladeren, het zetmeelgehalle vermindert en de - -- o— dal in patcntkall zcowat 2 maal zoo veel kali gevonden wordt als in kaïniet. Aan phosphorzuur heeft de aard appel niet zooveel hehoefto als aan kali. Twee deelen kali tegen één deel phosphorzuur kan in 't algemeen genomen worden Ook stikstof vraagt de plant zeer veel. De hoeveelheid chili die men daarvoor uit moet strooien is naar den aard van den grond en daarmee in verband staan do opbrengst zeer verschillend. Geeft men in do veenkoloniale streken wel een 800 KG. per HA. op zandgrond kan men wel met de heltt volstaan. Aanbé^uing verdient het dit zout in 2 maal uit te strooien Nu zou men ons kunnen vragen kan mc-n bij uitsluitend kunstmestge bruik wel op een goede oogst rekenen Laat het Rijksproefveld 1900 van den heer Slomp te Havelte daar- een antwoord op geven. Reeds C jaar achtereen w erd per ceel III uitsluitend kunstmest gegeven. Perceel I kreeg telken jure stalmest en perceel II halfom half. Per HA. ontving het kunstmestperceel 600 KG. patentkalr, 600 KG. slakkenmetl, 200 KG. chili half April en nog 200 KG. chili toen de aardappels in de rij stonden. Aan opbrengst gaf het stalmest perceel 370 IIL. per HAhet per ceel halfom hall 390 HL. per IIA het kunstmestpeic-c! -110 HL. pe HA. W uitgebracht in de Raadsver gadering te Venray, op 23 Maart betreffende de overname der Gasfabriek. Aan den Raad der gemeente Venray. Wij hebben de eer UEdelAchtb. ter volJoening aan Uwe opdracht bij deze een rapport uit te biengen over de door de concessionarissen der gasfabriek aan U' gestelde vraag hoe de Gemeenteraad er over denkt de gasfabriek thans in eigen exploitatie over te nemen. Ten einde hierover grondig te oor- deelen hebben wij het niet van onbeduidend belang geacht eerst eens na te gaan welke voorschriften in de concessievoorwaarden daarvoor zijn gesteld. Art. 24 der concessie bepaalt hierover het volgende »De Gemeente heef; liet recht de fa briek dadelijk na het in bedrijf zetten over te nemen, voor het vastgcstolde be drag plus 5 pCt. daarvan. Neemt de gemeente de fabriek niet dadelijk over, dan kan de overname eerst jaren na het in bedryf zetten plaats hebben cn betaalt de gpm^ento dan 'een {genoemd bedrsz plus 15 pO. lw-F>oin gclu; -F.v o-ii ijf Jci briek door concessionarissen uit de winst voor bet bedr ijf niet minstens 0 pCt. van het aanleg- en bedrijfskapitaal zijn ge maakt dan moet de gemeente bij overname der gasfabriek het verschil tusschen deze ea de gemaakte rente boven den genoemden toeslag betalen. Na afloop van dit tijdperk kau de gemeente de fabriek elk jaar overnemen voor het boven vastgesteld bedrag, echter wordt voor ieder bedrijfsjaar de 15 pCt. met 1 pCt. verminderd, zoodat na 10 jaren het bedrag der begiooting plus 10 pCt., na 15 jaar dit bedrag zonder toeslag wordt betaald, voor ieder volgend jaar wordt het bedrag met 1 pCt verminderd enz. enz. Uit deze voorschriften blijkt dus dat drie hoofdpunten van overname bestaan en wel le de fabriek dadelijk na het in bedrijf zetten over te nemen overeenkomstig de getaxeerde waarde plus 5 pCt. 5 jaren plus 15 pCt, der vastge stelde waarde en het te kort van 6 pCt. van het aanleg- en bedrijfskapitaal. en 3 wordt het tweede bedrag voor ieder jaar met 1 pCt. vermindert. De fabriek kost volgens overeenkomst terrein enz. f 85,000. Het eerste jaar zal dus de overname komen te kosten f 85,000 plns 5 pCt. is 89250. Na vijf jaren f85000 plus 15 pet is f 97750 en het te kort van 6 pCt. van het bedrijfs en aanlegkapitaal en later wordt dit bedrag voor ieder jaar met 1 pCt. verminderd. Uit deze bepalingen blijkt dat het gunstig ste tijdstip der overname is bij het in bediijf stellen der fabriek. Neemt men nu nog aan dat door de concessionarissen voordeeliger conditiën in uitzicht worden gesteld voor de overname bij het in bedrijf stellen, door liet te laten vallen van een gedeelte der 5 pCt, of de plus geheel en al, dan vermeenen wij, dat nu wel eens dient te worden nagegaan in hoeverre de renthabiliteit van eene gasfabriek voor de gemeente Venray verzekerd is. Wij zullen als grondslag aannemen eene afname van 100.000 M3 gas en geven bier onder eene concept begrooting. Uilgaven. Steenkolen 432000 kg. a f 1 20 per 100 k, is f5184. Ijzererts en kalk 1 25 is samen f 5209. Traclemenlen. Gasmeter met vrije woning f 800. Boekhouder I 400. Stokers f 730. Fitters f500. Belasting. Belasting eu assu-a.Hie f 150. Onkosten, Vernieuwen ovens f 150 Slijtage ijzerwerk. f 100 Aankoop en reparaties meters f125 Buizeu littage en bra.ideis f 400 O-ie verf enz. f 25 Kantoorbehoeften f 75 Drukwerk f60 Vrachten f 50 Onderhoud gebouwen f 100 Diversen. Onderhoud straten enz. f 150 Aangenomen dat de fabriek liet eerste jaar wordt overgenomen don kost die f 85.000 plus f 2000 bedrijfskapitaal is f87.000 a 4 pet f 3480 Afschrijving 2 pCt. f 1740 Totaal f 14244 Ontvangsten. Productie van 432000 kg. steenkolen a 29 1 1 0.50 per H L. i. 1?90. i GO. 300. 50. 400. 500. M3 per 100 kg. Af voor verlies Af voor lan'aarns en bureaux 1000 M3 a 10 ct. per M:i 7280 M3 a 8 - - - Bij productie Cokesproductie 5400 HL. 14 pet, is 7560 HL. Af voor vuren 4380 HL. 3180 H L, 125280 M» 8000 Ms 117280 Ms 10000 Ma 16728(TM3 f10000. f 582. Koolteer f Arnoniak water f Huur ganm»»ter3 en diensthuizen f Opbrengst fitter ij en oud matei ia.nl f t 13522. Gemeente verlichting 10000 Ms i 10 cent f 1000. Totaal f 14522. Ontvangsten f 14522, Uitgaven f 14244. Post onv. uitg. of winst f 278. Wij vermelden hieronder meerdere ge meenten, alwaar eene gemeentegasfabriek bestaat, hebbende hetzelfde aantal inwoners Q,s onze gemeente Dragten 3000 inw. produceerd 117517 M3 gas. prijs f 0,09 per Ma, Elburg2688 inw. produceerd 59250 Mj gas. prijs f 0,09 per Ma. Grave 2418 i iw. produceerd 85197 Ma gas; prys f 0,10 per Ma. Barneveld 2200 inw. produceord 137075 s. prijs f 0,10 per Ma, Kavenstein 871 inw. produceerd 35225 Ms gas, prijs f 0 10 per M3. Aangenomen dat de gemeente de fabriek eerst zal overnemen na vijf jaren, dan zal voor de overuame behalve liet verlies betaald moeten worden f 87000 plus 15 pCt. is f 100.000. makende aan ren'e meer per jaar f 522 en grooter af te lossen kapitaal van f 13000. Hel is toch niet aan te nemen dat met het oog op het rchoone vooruitzicht wat onze gemeente reeds aanbiedf/dat na een jaar de fabriek niet rentier zal zijn. Vooral bestaat daarvoor geene zorg of vrees als de gestichten zich zullen aan sluiten en do ingezetenen willen mede werken. Wij zijn tóch nu reeds allen oveituigd van het goede en goedkoope licht'. Wij wyzen UEA. er op, dat bij eene gemeente-exploitatie er meer vooruitzicht bestaat op eene algemeene medewerking der ingezetenen, dan bij eene particuliere exploitatie. Heel veel valt dan ook over de over name niet to overwegen, alleen is het de raag zal de fabriek binnen een paar jaar een verbruik van 120.000 Ma op'everen, zoo ja, dan is het nu de tijd en ook in het voerdeel der gemeente de f ibriek thans over te nemen en voor eigen rekening te exploiteereo. want daardoor wint men reeds niet e^n kapitaal van ruim f 13.000 maar ook later de dekking van het ver lies. worn eer de fibriek geen zuivere 0 pCt. wu.si heef opgwluveid. Bij overname z tl de f-ibnek moeten be.eeid worden door eene «L;onJerlijke tfkenit'g afgescheiden van de andere in komsten eii ui'gaven der gemeerre. Et- zal eene geldleeniog worden aangegaan, die ten laste der fabr iek zal wot den ge hoekt en waarbij een eventueel tekort van het ee. ste jaar zal woid-m gedebiteerd. De fabiiek zal zich zelf moeten beheeren zal van de ingezetenen daarvoor geer.c lasten worden gevtaagd, integendeel zal do eventueel te maken winst ten voordeele van de gemeentekas komen. Nemen wy nu aan da', tot de overname der fabriek wordt besloten, dan dient bij die overname wel gezorgd ie worden, dat als voorwaarde wordt gesteld dat een der concessionarissen voor nog ten minste een jaar het toezicht op de fabriek uit oefend. Aanbeveling verdient het dan. ook dat eene vasté commissie uit dè leden van den Raad wordt benoemd, die 3. en W. in het beheer der labriek bijstaan, zooals by art. 54 der gemeentewet bepaald is De commitsie met de Burgemeester als voorzitter aan het hoofd, vergaderen dan op geregelde dagen met den concessionaris, die het toezicht heeft, en zullen de leden door dezen op de hoogte der exploitatie en inrichting der fabriek woiden gesteld, die dan de fabriek na dat jaar zonder leiding zullen kunnen exploiteereo. Wij geven UEdelAchtbare in overweging de zaak rijpelijk te overdenken en r.a

Peel en Maas | 1907 | | pagina 1