YOOI
Een slecht boek.
De boer en de advocaat.
Zaterdag 22 september 1906.
ZEVEN EN TWINTIGSTE JAARGANG
No. 38
Uitgever W. A. Van den Munckhof, Venray.
Feuilleton.
Landbouw.
Abonnementsprijs per kwartaal
voor Venray 50 c.
franco per post 05 c.
voor het buitenland bij vooruitbetaling 85 c.
afzonderlijke nummers 6 c.
Prijs der Advertentiën:
van 1 4 regels
elke regel meer
letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, Smaal geplaatst worden 2maal berekend.
20 c.
5 c.
Veel verderfelijker dan een slechte
vriend is een slecht boek.
Wat een bedorven kameraad van
zijn vriend kan maken, neen, daar
over maar gezwegen.
Een slecht boek nu is nog veel
erger.
Sommigen zullen het onnoodig
vinden, dat in een weekblad, het
welk zoo goed als alleen op het
platteland gelezen wordt, over slechte
boeken geschreven wordt.
Die worden immers op de dorpen
niet gelezen.
Daarover moeten de groote kran
ten maar schrijven, die in de steden
haar lezers hebben.
Wie van <leze meening is, heelt
het glad mis.
Wie durft denken, dat ook op
de dorpen geen slechte boeken wot*
den gelezen, weet niet wat er tegen
woordig in het artikel pikante
lectuur omgaat.
Je zoudt er sommige «ontwikkel
de" jongelui, ja zelfs sommige
meisjes en dames van «netten" stand
maar eens over hoeven te hooien
't Was niet in onze streken, maar
toch op een dorp, dat onlangs daar
van bet volgend sprekend staaltje
aan 't licht kwam.
Een der notabelen van het dorp
was overleden, een die, als degelijk
uitmuntend kath. huisvader en waar-
digheidsbekleedor bekend stond.
Zijn deftige inboedel kwam onder
den hamer. Op den kijkdag was er
te zien o. m. eene lange tafel vol
boeken. En wat waren het voor
werken
Romans van Zola, Dumas. Sue en
nog anderen, wier naam alleen meer
dan genoeg zegt.
Van katholieke schrijvers geen
spoor. Wie in d6ze zaak tot oor-
deelen bevoegd was, stond er over
versteld, in dit huis zulke lectuur te
vinden. slecht, de passie's woruen in dejgewas. rogge,
't Was niet te veronderstellen, dat jeugdige harten erdoor gaande ge« esschen terug.
hier
een man als do geachte overledene
zich aan 't lezen van dergelijke
auteurs had overgegeven.
Maar het raadsel was weldra op
gelost. Een tweetal dochters was er
in huis geweest, nu waren ze sinds
enkele jaren getrouwd in de stad.
't Was van algemeene bekendheid,
dat deze de oude familitraditie's van
degelijke godsdienstigheid en een
voud maar weinig hadden hoog ge
houden.
Ze hadden ook zoo'n voorname
pensionaten gehad in den verren
vreemde
Ze mochten ook bij zoo'n groote
families in de stad alle plezieren van
bals en theaters gaan mee maken.
Maar opvoeding was geheel anders
geweest dan die van haar vader en
moeder; ze stak zoo ver uit boven
die van haar vroegere schoolvrien
dinnetjes en speelkameraadjes.
Ja, juist, dat is Voi veelal.
De tegenwoordige opvoeding is
niet vreemd aar. de zoogenaamde
vrijheid, die vele jongelui en jonge
meisjes van deftigen stand in 't lezen
van pikante boeken voor zich op-
eischen.
Hunne opvattingen heeten onbe
krompen, hunne ontwikkeling ver*
oorlooft hun rijp en groen te lezen
ze moeten op de hoogte blijven
Dwaze ouders, die zich verant
woord achten door een enkel woord
van afkeuring hierover en die niet
met gestrengheid optreden tegen
dergelijke lichtzinnigheid van hunne
in wereldschgezindheid opgevoede
zoons en dochters.
Waakzaamheid op dit punt kan
niet genoeg aan de ouders worden
voorgehouden.
Op allerlei wijze worden in de
huizen boeken binnengesmokkeld,
die niet zelden onder.een bedriege-
1 ij ken scnijn het vuilste bederf in
houden.
En al zijn ze ook niet openlijk
maakt en de geprikkelue nieuws
gierigheid vraagt steeds naar meer.
Doeken, die de lage hartstochten
niet stroelen, worden, ook al staan
ze als kunst veel hooger, voor flauwe
dingen aangezien, omdat geest en
hart aan ongezond voedsel zijn ver«
wend geraakt.
Wat hier over slechte boeken is
gezegd, kan met evenveel recht
worden toegepast op slechte kranten.
Wie daaruit zijn dagelijksch voed»
sel put, zal spoedig van een gansch
verkeerden geest doordrongen zijn,
omdat hem daarin de beginselen, die
hij ais katholiek moet kennen en
volgen, worden onthouden en de
valsche princiepen druppel na drup?
pel worden ingegeven.
Om dan nog maar te zwijgen van
de bijna altijd ongezonde feuilletons,
die er geregeld in voorkomen. Zij,
die dergelijke bladen steunen, door
abonnement of advertentie, mogen
wel bedenken dat zij medeoorzaak
zijn van de ergernissen en verleidin»
gen, die door slechte lectuur worden
veroorzaakt. Zij koestaren een vijand
die wat hun boven allo? dierbaar
moet zijn ten ondosb. do..
godsdienst en de zedelijkheid.
i KATHOLIEKEN,
winkels,
waar zedekwetsende
J Koopt niet in
artikelen
worden uit-
4' gestald en voorhanden
Cornelia Beek mans, een landbouwer
onder do gemeento T. had eenige jaren
geleden aan Jan van Loon eene aom van
25 gulden geleend. Hij had zulks ter
goeder trouw gedaan, zonder eene schuld
bekentenis te vorderen hij dacht nergens
minder, dan dat van Loon eenmaal de
leening zou ontkennen.
Het was reeds een jaar geleden, maar
Van Loon gaf hem zijn geld niet terug
Beek mans viel hem niet lastig, hoewel
zijn schuldenaar hem beloofd had het ge
leende binnen een paar dagen te bezorgen,
en nu was reeds meer dan een jaar verloo-
pen.
Beekmans wachten nog twee maanden
doch wat er kwam geen geld.
Toen sprak hij er van Loon over aan.
Deze was. of liever, hield zich verbaasd
en scheen hem niet te begrypen.
Toen Beekmans zich duidelijker uit
drukte, kende van Loon's verwondering
geen grenzen meer.
Hij geld geleend van Beekmans Op
de beestenmarkt.
En wat de ander ook zeide en beweer
de, Van Loon bleef volhouden dat hij er
niets van wist en dat Beekmans zich ver
giste. Daar deze natuurlijk niet toegaf,
werd zijn schuldenaar eindelijk kwaad
en keerde na eenige maische bewoordingen
zijn crediteur, die als aan den grond ge
nageld stond, d"ii rug toe.
Twee dagen later vindon wij onzen ar
men boer in het kantoor van mr. Van
Kullen, advocaat te B.
«Ga zitten, beste vriend," zegt hem
zeer vriendelijk de rechtsgeleerde, op een
stoel wijzende.
De boer doet zulks.
«Vertel mij nu eens", vervolgt de
advocaat, «waarover gij mijn advies wilt
vernemen."
«Wat zegt u Neem mij niet kwalijk
meneer de advocaat, ik versta u niet, ad...
ad..."
«Advies wilt gij zeggen, of, om duide
lijker te spreken, waarover wensebt gij
mij raad te vragen."
«Nu begrijp ik u, mijnheer de advocaat;
ja, ik kwam u raad vragen, ik kwam
spreken over iets, dat me van z en leven
nog niet gebeurd is een leelijke zaak,
meneer
«Ik luister vriend 1
Verhaal het mij kort en bondig want
ge begrjjpt, tempus milii deficit..,"
«Neem mij niet kwalijk, meneer Ik
versta geen Fransch".
-Ik wil zeggen, beste man dat ik niet
veel tijd heb."
«O, is het dat
Welnu dan, mijnheer de advocaat Een
goed jaar geleden, ja, overmorgen wordt
zijn.
De korenbouw in den
Achterhoek.
Jaar uit jaar in komt hetzelfde
Op de lagere gronden treft me
wat meer afwisseling aar. in de
teelten, deze hoogere zandgronden
zijn in 't oog van den boer slechts
voor roggeland, doch daarvoor dan
ook bijzonder geschikt.
Hier en daar teelt men er ook een
akker aardappelen en haver tusschen
doch bij dit laatste gewas is men
niet zoo zeker van een goede op
brengst, en 't gevolg is dan ook, dat
haver veel zeldzamer is.
Niettemin er komt wijziging.
Vooral het afgeloopen jaar zal
misschien oorzaak zijn, dat in de
toekomst nog wat meer haver wordt
verbouwd.
Haver, men kan het hooien op
elke landbouwlezing over paarden
fokkerij, is het paarden voer en waar
er langzamerhand leven in de paar
denfokkerij komt, zal de teelt van
haver ook vooruitgaau.
In 't jaar 1906 stond bij uitzon
dering, mogen we zeggen, de haver
bijna overal goed, op de zandstreken
in deze buurt beter dan op de Be-
tuwsche klei zelfs.
We gelooven, dat hieraan de
kunstmest, vooral liet gebiuik van
de kalihoudende meststoffen, krach
tig heeft meegeholpen.
Heeft men in deze streken langen
tijd zich met het gebruik van kunst
mest bepaald tot Thoraasslakken-
rneel, guano, beendermeel en chili-
salpeter, vooral in de laatste jaren,
in 't bijzonder sedert het aanleggen
van weilanden op de heidevelden, is
iet gebruik van kali houdende mest
stoften, voornamelijk kainiet, veel
meer algemeen worden, en al is het
verbruik nog lang niet zoo sterk als
in vele andere streken, al kon en
moest er nog veel meer worden uil-
gezaaid, wat er nu reeds is gedaan,
is behalve aan de graslanden, ook
aan den korenbouw ten goede ge
komen.
Het stroo is reeds veel krachtiger,
het precies 14 maanden, heb ik aan Jan
van Loon, een boer bij me in de buurt,
25 gulden geleend op de beestenmarkt te
G. toen bij een koe kocht en geen geld
genoeg bij zich had, dat kan iedereen ge
beuren en vooral toen, want hij bad er
niet op gerekend dat de beesten zoo duur
zouden zijn.
Welnu, hij vroeg mij 25 gulden terleen;
k gaf zo hem van harte maar nu komt
iij mij wijsmaken dat hij er niets van
weet, me dunkt dat zuiko dingen toch ge
makkelijk genoeg onthouden kunnen wor
den, dat dunkt mij ten minste.
Nu zou ik u wel eens willen vragen
boe ik aan dat geld moet komen, want
k weet het waarachtig niet, hij zegt maar
dat hij er niets van weet."
Gij hebt toch zeker een acceptatie of
schuldbekentenis van hem ontvangen
«Een schuldbekentenis, meneer
Wat is dat voor een ding, als ik u
vragen mag
«Wel, een bewijs door hem onderlee-
kend, waarin hy verklaart en bekent van
u de som van 25 gulden geleend te heb
ben."
«Jawel, meneer de advocaat, ik versta
u. maar dat is de gewoonte bij ons niet
wij leenen malkaar maar ter goeder trouw
met die buitengewone dingen houden wij
ons niet op."
«Zooals ge 't nemen wilt, maar als gij
zoo'n buitengewoon ding hadt. kondt, gij,
ja, moest gij uw geld terugkrijgen maar
nu behoeft niemand u te gelooven, doch
op de hooge I on langer dan vroeger, daarmede het
legeren reeds minder, vooral daar,
waar men met het sterker bemesten
en dieper bewerken van den grond,
tegelijk wal dunner is gaan zaaien,
het beschot is al veel beter.
Iedere boer weet het (e vertellen,
dat er thans voel meer en beter kore
groeit op 't zelfde stuk dan vroegern
uit den tijd van den plaggenmest.
En wat men ook opmerkt I
De aardappelteelt op die hoogere
gronden wordt ook meerloonend.
Ook hier ziet men een grooter
beschot.
Zelfs verbouwt men er thans reeds
met voldoende uitkomsten, raangel-
wortels, waartoe men vroeger niet
gemakkelijk overging en ook hier
mee heeft men resultaat.
Waarlijk, wie thans op de zand
gronden den akkerbouw vergelijkt
met dien van voor bijv. een kwart
eeuw, staat versteld over den ko
lossalen vooruitgang, die hier te be
speuren valt.
Nog gebruiken enkelen in 't ge
heel geen kunstmest, doch gelukkig
het zijn maar enkelen meer, ze dur
ven er niet aan, omdat ze niet
gaarne hun onkunde in het gebruik
opaal-aran, want ze moeten dan
nog ter schole gaan bij de land-
bouwonderwijzers in han eigen
vak. En dit erkennen ze noode.
Doch de tijd zal niet verre meer
af zijn, vooral nu de boerenzoons
de landbou«'cursussen bijna zonder
uitzondering bezoekeu, of ieder
landbouwer weet dat hij superphos-
phaat en thomasmee! van 560
1000, chilisalpeter en zwavelzuren
ammoniak van 200—400, kainiet
van 8001200 en patentkali van
400700 K.G. per H.A. moet ge
bruiken. S. S. te W.
misschien hebt gij andere bewijzen.
Heeft, b. v. niemand ge/ien of gehoord,
dat gij hein dat geld ler leen gaafl
Hebt gij geene andere bewijzen, geldige
bewijzen
«Neen."
De advocaat fronst de wenkbrauwen.
-Beste man." zegt hij, -liet spijt mij. u
te moeten zeggen, dat er niets aan te doen
is.
Er is geen schuldbekentenis, geen enkel
geldig bewijs, ergo..."
«Ja meneer dat is zeker erg
-Dus gij kunt liet geld niet terugkrij
gen.
Gij begrijpt immers wel, gij behoeft ook
niet geloofd te worden, wijl gij geen be
wijs hebt of getuigen.
Getuigen of bewijzen moeten er zijn,
zonder dat, geldt er niets bij de wet.
B. v. Ik heb iemand vermoord maar
men kan het niet bewijzen, dan kan raer.
mij niet vervolgen.
Nullus sine Testibus reus, zonder..."
De boer had hem spijtig aangehoord,
doch thans viel bij hem eensklaps in de
rede..."
-Ik herinner mij nu. dat, eenige uren
nadat hij het geld van me geleend had
mijn zwager, Toon Wouters, ook een boer
uit T. bij ons in de herberg kwam en aan
van Loo vroeg hoeveel hy voor zijn koe
betaald had, toen van Loon den prijs ge
noemd had, (ik weet hem niet meer) zei
mijn zwager Jongens, dat is duur. Ja.
zei van Loon, als ik geen 25 gulden van
uw zwager geleend had, zou ik aan mijn
geld niet genoeg gehad hebben, want op die
duuite had ik niet gerekend."
•En heeft niemand anders dat gehoord
«Niemand anders Mij dunkt dit éën
toch al genoeg is."
Dit is wel een getuige ina.ir liet is
geen geldige getuige."
«Hoe hij heelt het toch met zijn eigen
oren gehoord, en....
«Die getuige is niet gDdtg voo- de wet
want testis unus, testis nullui, dat is, één
getuige is geen getuige, te meer nog,
daar hy tot uwe familie behooit 1"
Dat is erg genoeg...
«Ja beste vriend, zoo gaat het, ieder op
zijne beurt treft hot een of ander ongeluk.
Onthoud, het dus. geef nooit meer geld
ter leen zonder eene schuldbekentenis te
vorderen want zonder deze of zonder ge
tuigen, hebt gij geen recht de teruggave
te eischen."
Beekmans neemt zijn pet en stok. staat
op, groet den advocaat en wil heeigaan
doch deze zegt hem
«Hoor eens man duid het mij niet ten
kwade, gij vergeet..."
Ik vergeet niets, mijnheer de advocaat,
ik heb alles goed verstaan. Gy hebt im
mers zelf gezegd, dat men niet behoeft te
betalen, wanneer geen schuldbekentenis
kan getoond of getuigen kunnen gehoord
worden. Goedendag meneer
En hy ging heen en liet den priester van
Themis naar het offergeld fluiten.
i .Ik
i
*i'
4'
C
Neen meneer