Let wel
GRATIS.
Zeggen en doen.
Een avontuur van
Jan Vrolick.
ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1906.
ZEVEN EN TWINTIGSTE JAARGANG
No. 36.
mal
Uitgever VV. A. Van den Munckhof, Venray.
Feuilleton.
Landbouw.
Abonnementsprijs per kwartaal.
voor Venray 50 c-
franco per post 05 c.
voor het buitenland by vooruitbetaling 85 c.
afzonderlijke nummer» 6 c.
Prijs der Advertentiën:
van 1 4 regels 20 c.
elke regel meer 5 c.
letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3maal geplaatst worden 2maal berekend.
ZIJ, die zich voor 1 Oct.
op „Peel en Maas" abonneeren,
ontvangen de nog voor dien
datum verschijnende nummers
Voornemens en beloften, wufte
woorden verschillen zooveel van uit
voeren en volbrengeo, van krachtige
daden.
Een man vati de daad wordt
iemand zoo spoedig geheeten.
Maar zie rond, zoek in den wijden
kiirig uwer kennissen en vrienden en
tel ze. die mannen van de daad, zoo
ge ze tellen kunt
Het woord is gauw gesproken, het
kost weinig; de daad vraagt arbeid
en moeite en zelfopoffering.
tiet pchijni wel» alsof °"ze lÜd
vjn veej yoorden, gedrukt, gelezen,
by zonder art) is aan daden.
Niet alleen in het persoonlijke, ook
in hetgeen onze dagen kenmerkt,
het verenigingsleven.
Hoevele verenigingen, opgericht
voor nut of genoegen, die spoedig
weer in het niet verdwijnen, juist en
alleen om deze oorzaak.
Een gedachte wordt geopperd;
schoon is ze i» schijn, ze vindt weer
klank bij anderen.
"Onmiddellijk in de eerste geestdnft
wordt de vereniging geboren; een
reglement ontworpen, een doel nad.M
bepaald.
Dat zal iets worden, dal /.al een
verandering geven, een verbetering
waaraan lang, zooals het heet, behoei-
te bestond.
Maar de roes gaat vooibij. do eene
dag na den andere brer.gt meer af
koeling der warmte, welke eerst
goovelcn bezielde.
Ja, mijnheer de commissaris, zei de
vrouw, vol hoop, dat er nog nadere in
lichtingen volgen zouden.
Maar is het zeker juffrouw, dat uw
man is aangerand
Stellig durf ik het niet te zeggen,
mijnheer.
Hij heeft, my verteld, dat hem een
duizeling overvallen Is. en toen hij weer
bijkwam, was hy heeiemaal uitgeschud.
Pa bevond hy zich toen op straat
of in een tuin.
-T- Iu een tuin, mijnheer.
Dan zal de aanranding waarschijnlijk
maar depkbeeldig zijn geweest,
Ik veronderstel eerder dat uw man een
weinig buiten westen is geweest, en den
tuin voor zijn nachtleger heeft aangezien.
Zou dat waar kunnen zijn, mijnheer
de commissaris
«O We zullen zien. juffrouw.
Er is zooeven hier ten pak kleeren ge
deponeerd. die kunnen wel van uw man
wezen.
U kan me waarschijnlijk wel zeggen,
wat voor een costume het is
Men begint t« twijfelen, men b-1 /gevoed door den waren a lel van bodem, zooals de bodem in den ge- jdacht in 'i bijzonder is gevestigd,
ikt minder de vergaderingen, men oprecht Christelijke-/«ginselen. heele» achterhoek vau Gelderland hoewel ervaren proefnemers, land
zee
verflauwt meer en meer.
Eindelijk, zoo do omstandigheden
iet niet reeds deden, heef» iemand
den moed tot do ontbinding oen voor
stel te doen, wat met verholen gietig-
ïeid dankbaar wordt aangenomen.
't Is opnieuw klatergoud geweest,
waarmede wel een kind kan blij ge
maakt worden, maar dat de echte
kenner a's waardeloos reeds lang
ter zijde werpt.
Omdat de groote woorden niet
gerugsteund werden door krachtige
daden.
Waren voor de vel praters in de
plaats weinige werkers geweest, de
zaak zou een kleinen .maar vasten
grondslag hebben gekregen.
Waarop hechte gebouwen met
dikke muren hoog in de lucht konden
opgetrokken worden, die de eeuwen
trotseeren
Maar 't was een revolutiebouw,
éénsteensmuren, slechte kalk; 't was
een kaartenhuis, bij eerst-opkomende
stormen ter neder geworpen.
Heden meer dan ooit bestaat er
behoefte aan werkelijke mannen van
do daad.
Die achter stilzwijgendheid mis
schien, toch diepdenken verbergen,
maar de kracht ook bezitten, te doen
wat ze zich voorstellen.
Die bij de eerste moeilijkheid niet
het hoofd verliezen óf den moed laten
zinken, maar allen tegenspoed be
kampen met flere kracht.
Die vast van karakter en stoer van
wil vooruitgaan blijven <>p het pad,
dat ze kennen als het goede, en dal
y.e zich kozen; die offers weten te
brengen, groote offers, als hun edel
doel ze vraagt.
Hen deert geen laster en geen
kwaadspreken, geen tijdelijke nood,
hoe nijpend ook, geen oordeel der
raenschen.
Omdat zij hun krachten putten uit
een gemoed, dat gesterkt werd en
Maar zoo zijn zo ook geheel en
on verdeeld, en de eigenschappen,
die ze iu hun bij /onder leven niet
verloochenen, strekken tot vasten
waai borg, als zo zich geven aan het
heil der gemeenschap.
Met zulke mannen wordt de
phalanx gevormd van een machtig
leger; zonder zulke Mij ven het huur
lingen, vluchten hij H verschijnen
van den vijand oniniUdelijk.
Dat mogen de oprichters van
vereenigingen in onze dagen bedenken
dubbel en dwars.
M. Ct.
De Kali op de Landbouwten
toonstelling te Winterswijk.
Noch van een handelaar, noch van
wege het Landbouwkundig Bureau
is er een expositie geweest van kali
meststoffen, afkomst:g van de Stass-
furter kalimijnen, en toch hebben de
duizenden, die deze tentoonstelling
hebben bezocht, kennis kunnen
maken op zeer prao sche wijze met
den uitslag van jstirigen met
kunstmest, waaronder in den laatste»
tijd de kalizouteu een zeer belangrijke
plaats innemen.
De keur van knol en wortelgewas
sen, die zeer ordelijk tentoongesteld
waren, met de beschrijving van de
teelt en de gegeven bemestingen er
bij, vooral die van de proefvelden te
Winterswijk, een eenige instelling
in ons land, zoo eenvoudig als ze er
zijn ingericht, waren één groote re
clame voor liet kunstuiestgeöruik,
voor de kali-meststoffen, die in deze
bemestingen eon ruim aandeel hadden
in 't bijzonder.
Bij enkele inzendingen was het
juist te doen geweest om den invloed
van meer of -minder sterke kalibe
mestingen op den vrij lichten zaud-
Mijn man droeg een zwart kamgi-
ren pak, mijnheer.
Nu dat komt al uit. Weet u bijge»
val ook wat er zich in do zakken be
vindt
Heel zeker kan ik dat niet zeggen,
mijnheer. Hij had een pak aan. dat hij
maar een enkele maal draagt.
Maar er is toch wel iels, dat eenige
aanwyzing geven kan, een zakdoek of
zoowat.
O ja. mijnheer de commissaris, een
wit linnen zakdoek, in een der hoeken met
rood katoen gemerkt J. V. in schrijfletters.
Kan er ook een bos sleutels in zijn
Een bos sleutels niet, mijnheer, maar
mijn man had den huissleutel meegenomen»
dut is nog al een groote.
Juist juffrouw, en een beurs, een
horloge.
Ja, mijnheer, een gouden remontoir
met dito ketting.
En zou u liet pak herkennen als u
bet zag i
Uit duizenden, mynheer de commis
saris,
i\u werd het costuum voor den dag
gehaald en de bakkersvrouw verklaarde
met tranen in de oogen, dat dit wei dege
lijk de kleeren van haar man waren. Nadat
zij op haar beurt de verklaring had ge-
teekend, dat zij de bewuste zaken als haar
eigendom herkende, en gevraagd had
hoeveel onkosten er op gerezen waren,
ontving zij alles en spoedde zich huis
waarts.
Maar toen zij zich weer op straat be-
achterhoek vau
ongeveer is.
Zoo w as er o. a. een proef van
ontgonnen heide, waarin aardappelen
waren geteeld, met en zonder kainiet
Hel eerste gewas gaf zoo ten naaste
bij de dubbele opbrengst van het
laatste, 't Spreekt, dat hel gewas
ook veel mooier was.
En dan een heele reeks proelne-
mingen in bakken, met geheel ge
sloten bodems. Dergelijke cultures
zijn altijd zeer moeielijk te nemen,
en met zulk een ondoorlatenden
bodem blijven alle resultaten, ook bij
de zwaarste bemesting en zorgvul
digste behandeling ten achter bij
gewassen, geteeld in een goed losge-
maakten bodem op't vrije veld, maar
het onderscheid, waar het om te doen
was bij verschillende kalibemestingen
het onderscheid was sprekend.
De landbouwkundige verslaggever
van de N. Rott. Ct. schreef er van
«dergelijke proefnemingen spreken
beter dan het beste boek".
Elke bezoeker kon waarnemen,
dat zonder kali in de bemesting, zelfs
bij zware stikstof en phosphorzuur-
beraestingen, ook geen gewas te ver-
wachten *s, ei: dat J opbrengst
beter is, naarmate er (dit is tot zekere
grens) meer kali wordt gegeven,
mits ook phosphorzuur en stikstof,
we zouden er bij willen voegen: en
kalk, voldoende aanwezig zijn.
De proefnemingen liepen over de
volgende gewassen haver, boeren
kool, boekweit, bruine boonen, kool
rapen, mangels, tabak, klaver erwten
Met uitzondering van de erwten,
waarbij het onderscheid niet bijzon
der duidelijk opviel, waren bij alle
gewassen de resultaten zeer sprekend.
Tot 000 KG. patentkali per H.A.
was gegeven en overal stond dit ge
was met do hoogste kalibemesting
veel beter dan bij lagere gift of
zonder kali.
Iets, waarop nog zelden de aan-
vond, vu zij R3g ent terneergeslagen
als eerst. De heele stad zou er van spre
ken, dat haar man als een eclite Jan Lap
onder den blooten hemel geslapen had, en
dan zou zij zich de oogen uit het hoofd
moeten schamen,
Zij nam zich daarom voor hem eens
duchtig de les te lezen en al kon zij daar
door de schande niet uitwisschen het zou
toch wel een waarschuwing zijn voor later
Toen Jeanette, met haar vrachtje deo
winkel binnentrad, zat de banker met een
zwaar hoofd en lodderige oogen in de
huiskamer aan 't ontbijt.
Hy zag er verdrietig en verlegen uit,
want al was moeder de vrouw iu gewone
omstandigheden vrij inschikkelijk en toe
gevend, vanmorgen zou er stellig een ge
lamenteer van belang opstaan, want het
horloge, dat hij voor altijd verloren
waande, was een verjaringsgeschenk van
Jeanette.
Hij onstëlde dan ook niet weinig, toen
vrouwlief met een ongewoon stroef
gelaat binnentrad, on bij had den moed
niet naar iets te vragen, maar wachtte
geduldig dat zyn vrouw het stilzwijgen
verbreken zou,
Zoo mannetje, zoo begon ze, ben je al
wakkerDat is me wat moois hoor met je
pak.
Maar Jeanette, wat is er dan wel
vroeg de bakker, die zich uit den strengen
blik en de scherpe woorden niet veel goeds
voorstelde.
Je bent niet aangerand ventje, in
lang niet, hoor,, rpaar je bent dronken,
Gelderland hoewel ervaren proefnemers, land
bouwkundigen, met het feit niet
onbekend kunnen zijn, was te leeren
in de bijschriften, bij de proeven aan
gebracht velke ook door de bezoekers
der tentoonstelling ijverig werdén
gelezen.
De proefnemer toch vestigde bij
al zijn proefnemingen, doch bijz,
bij die, welke uit den korrel ontstaan
waren en niet van planten, zooals
tabak en mangels, er de aandacht
op, dat vooral in den eersten tijd
van den groei, nadat't reservcoedsel
uit den korrel was verteerd, gebrek
aan kali de plant deed kwijnen,'een
gele kleur en achterlijken groei
veroorzaakt, (Men denke aan gele
haver in 't voorjaar).
Wel komt later weer heel wat
terecht, wanneer de wortels zich
meer hebben uitgebreid en den grond
overal doorzoeken, doch 't eind
resultaat is, dat het gewas een veel
geringere opbrengst geeft, vergeleken
bij andere planten, die een gedeelte
lijke of volle kalibemesting ontvangen
Op grond hiervan is ook al weer uit
deze proeven af te leiden, dat de
kalibemesting in ruime mate moet
aanwezig zijn, bij het ontkiemen var;
't zaad, dat echter ingeval van ach
terlijkheid (geel worden der onderste
bladen vooral is een zeker kenmerk,
tengevolge van kaligebrek, een over
bemesting met de meest oplosbare
en chloorvrije zouten een noodzake»
lijkheid is,
Hoe zwaar mag een kalibemesting
zijn vraagt de landbouwer; 1000
1500 KG. kainiet of 500 tot 800 kg.
patentkali raag gerust gebruikt wor»
den. Daarnaast 600800 kg. slak»
kenmeel of superphosphaat en 200
•400 kg, chilisalpeter of zwavelzure
ammoniak, geeft een kunstbemesting
voor elk gewas, die tegen een zeer
zware bemesting met stalmest op kan.
Die heele bemesting kost niet meer
dan 100 gulden. S. S. te W.
stomdronken geweest, zoodanig, dat je
niet meer wist waar je was, en wat er
om je heen gebeurde.
En toon heb je den luii» van mijnheer
van B >veu voor je bed aangezien.
't Is schande, eeuwig schande, dal
moet ik ji vertellen, hoor,
Maar Jeanette, hoe is 't mogelijk.
Dat moetje mij nog vragen, ook I
Het nieuws zal spoedig de heele stad
doorvliegen en dau zullen ze je als een
onverheterlijken dronkaard met den vinger
nawijzen.
Je moest je schamen, Jan.
Maar wie zegt nu, dat het zoo gegaan
is.
De commissaris van politie heeft me
dat duidelijk genoeg te verstaan gegeven.
Eu het kan wel niet anders ook want
alles is er nog.
Zooveel te beter, vrouw.
Jawel, maar ik had dan toch liever
dat de heele boel «oor goed verloren was,
dan dat jij je zoo hebt aangesteld. Ik wou
er ik-weet-niet-wat voor geven, als het
niet gebeurd was. hoor.
Als 't zoo is, dan heb ik er ook spijt
van.
Spijt, wat spyt, 't is bepaald een
schandaal.
Jawel, maar gedane zaken nemen geen
keer, en ik hoop nu maar dat het in het
vervolg niet meer voorkomt.
Dat moest er nog bijkomen Nee je
moet voortaan maar eens heel wat voor
zichtiger zijn, en niet meer alles uitdrinken
wat je wordt ingeschonken.
Of maar heeiemaal thuisblijven, Jean
ne, te
Dat is tenminste nog beter dan j» zoo
ieJeriijk ie bedrinken.
Maar dat vraag ik nu toch juist niet
van je, haastte de bakkeiin zich erbij te
voegen, want zij was er trotsch op. dat haar
Janzoo algemeen gekend en gevierd was
als de beste komiek uit de stad.
Ik misgun jo een eerlyk pleizier
niet, dat weet je wel beter, maar ik heb
er veel tegen dat je er aanleiding toegeeft
om zoo door Jan en alleman over de tong
gehaald te worden-
Als je maar op je eigen past, dan is er
niets tegen, dat je wat verzet hebt, maar
je fatsoen moet je ophouden.
Dat ben je aan je zelf en aan je huis
houden verplicht.
En omheelemaal niet meer in verzoe
king te komen, zal het dan toch maar best
yoor me zijn van zulke fuifjes in 't vervolg
weg te blijven.
Daarover kun je eerst nog wel eens
ernstig nadenken en als je meent, dat je
heel niet aan de verleiding kunt weerstaan,
dan zou het maar het best zijn dat je voor
altijd aan dat soort genoegens vaarwel
zei.
Dat neem ik me dan ook stellig voor
Jeanette.
Daarover zullen we nog wel eens
nader praten, zei de vrouw en als je maai
leert je zelf wat in acht te nemen, dan zal
zich alles nog wel schikken.
Dien dag ging het nieuws van Jan Vro*.
§B
PEEL
MAAS
i