Weekblad voor flIEAT
HORST en omstreken.
Kruisverbond
Uit een plattelandschen
Gemeenteraad.
ZATERDAG 23 JULI 1904.
TOF EN TWINTIGSTE JAARGANG.
No. 30.
Uitgever W. A. van den Munckhof, Venray.
4. Het D. b. der Limburgsche
Katholiekendagen benoemt pers-propa
gandisten
te Venray.
PEEL
Abonnementsprijs per kwartaal:
voor Venray 50 c.
franco per post 65 c.
voor het buitenland by vooruitbetaling 85 c.
afzonderlijke nummers 6 c.
MAAS
Prijs der Advertentièn:
van I4 regels 20 c.
elke regel meer 5 c.
groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentièn, 3maal geplaatst, «orden 2maal berekend.
Onder de uitdrukkingbladen wordt midden der zijnen gelukkig zien! dan
In een circulaire, door het bestuur
er Limb. Katholiekendagen gericht
au de I.imburgsche Katholieken, luidt
Iset:
..Onder hooge goedkeuring van den
eschermheer der Limburgsche Kalho-
iekendagen, Z.D.H. Mgr. Drehmanns,
lisschop van Roermond, besloot de
:ommissie tot oprichting van »de Ka
holieke Pers", waarvan het reglement
bierbij gaat.
»Het mag overbodig genoemd wor-
rtlen den plicht te betoogen van ieder
rechtgeaard Katholiek de organen
onzer pers te steunen en de onkatho
lieke (antikatholieke) bladen niet te
bevoordeelen.
«Geen flink ontwikkeld openbaar
K itholiek leven is mogelijk zonder
eene goede, met de niet-Katholieke
bladen concurreerende Pers. En zonder
krachtigen steun van alle Katholieken
kan onze Pers. den strijd niet vol-
stmden tegen de bladen van andere
.richtingen, waarvan er vele zijn, die
voor wat nieuwsberichten en adverten-
lies betreft, weinig kieskeurig zijn.
Dit laatste feit maakt bovendien de
niet-katholieke blader, geheel onge
schikt voor de huiskamer. Hoe
menig Katholiek huisgezin betreurt
niet het verlies van geloof en zedelijk
heid bij een zoon, bij wien de slechte
of neutrale dagbladpers den zin voor
j alles, wat den Katholiek heilig is,
doodde.
»De Limburgsche Katholiek, die
buiten onze welbekende en verdienste
lijke Limburgsche Katholieken orga
nen, behoefte vindt in "Tijd", .Cen
trum", "Recidentiebode'', Métropole",
"XXe Siècle", .Patriote", Kölnische
Volkszeitung" om slechts enkelen
der voornaamste» te noemen even
zoovele dagbladen, die hem als kind
der XXe eeuw evenwel zullen leeren
als »N. R. Cl.", »N. Ci.", "Handels
blad", "Telegraaf', .N. v. d. D.",
nlndépendance", .Meuse", .Etoile
Beige", "Kölnische Zlg.", enz. enz.
«Hij zal daarenboven in de Katho
lieke bladen niets aantreffen, wat hen1
als kind der Katholieke Kerk vaak
in hooge mate hindert.
«Het bestuur der Limburgsche Ka
tholiekendagen verzoekt derhalve den
Limburgschen Katholieken en den Ka
tholieken Vereenigingen, evenals den
buiten Limburg wonenden vrienden der
Katholiekendagen, zich in groolen
getale op te geven
a. als donateur of begunstiger dei-
Katholiekendagen;
b. als lid der afdeeling »de Katho
lieke Pers".
Het bovenbedoelde reglement luidt
als volgt
1. üe Katholieke Pers, afdeeling der
Limburgsche Katholiekendagen, opge
richt te Siltard, den 17"" Juni 1904,
beoogt
a. de bevordering van het lezen van
en adverteeren in katholieke bladen
door de Katholieken.
b, de verwijdering uit de Katholieke
huisgezinnen van socialistische, liberale
en zoogenaamde neutrale hlad-n.
in dit reglement verstaan
dag- en weekbladen, geïllustreerde
tijdschriften, enz.
De K. P. tracht haar doel te
bereiken door
a. de verbintenis der leden.
b, het verzoek door het D, B. der
Katholiekendagen te richten aan eige
naars en beheerders van hotels, rostau-
rants, koffiehuizen, sociëteiten en stati
onsbibliotheken, om Katholieke bladen
ter lezing of ten verkoop voorradig te
hebben.
3. Lid der K. P. kan zijn ieder Ka
tholiek, (man of vrouw die zich ver
bindt.
a. in bet openbaar in lintei, restau
rant, koffiehuis, op reis naar Katho
lieke bladen te vragen,
b. in geval van noodzakelijkheid tot
het koopen van, zich abonneeren op of
adverteeren in een niet katholiek blad,
daarnevens een katholiek blad te koo
pen, zich daarop te abonneeren of daarin
te adverteeren,
c. socialistische, liberale en zooge
naamde neutrale bladen uit den huise-
lijken kring te weren
De aanw ijzing van pers-propagandis
ten heeft plaats, indien het bestuur
eener plaatselijke afdeeling van een dei-
bij de Limburgsche Katholiekendagen
aangesloten bonden zulks verzoekt.
5. leder lid ontvangt jaarlijks een
lijst, vermeldende de namen der leden,
der pers-propagandisten en der hotels,
restaurants, koffiehuizen, sociëteiten en
stationsbibliotheken, waar Katholieke
bladen voorradig zijn.
6. Jaarlijks wordt op de besloten
algeraeene vergadering van den Katho
liekendag verslag uitgebracht over de
K. P.
Jongelingen kortom a
twaar? is uw kruis-
Mannen
uwe inwoners
verbond
Waar allemaal die plechtige, met
eene handteekening bekrachtigde be
loften, om niet meer van het alcoholgift
te gebruiken, waar die goede meen in -
gen aan uwen evenmenseh een goed
voorbeeld te geven
O, Venrayers beseftet ge eens goed
welke schade, welke rampzalige ge
volgen die duivelscho drank ook in
Venray teweegbrengt! Ge zoudt met
open armen die bereidwillige broeders
ontvangen, die, u verzaak den jenever!
verklaar den oorloog aan de jenever-
plaag! wees een onherroepelijk vijand
van Schiedam toeroepen.
En niet alleen zooals reeds boven
gezegd is belovenmaar met, daden
met van zich zelf sprekende voor
beelden toonen
„Och kom 'l helpt immers niet,
hoor ik al velen zeggen, op zn Ven-
rayscb "die échte pruuvers blieve
pruuve", dat kan waar zijn; maar laat
ons dan het oog eens op de jongeren
slaan, wanneer we dan maar éen
jongeling winnen, die anders dronkaard
geworden zou zijn; wanneer we dien
jongeling in zijn huwelijk tevreden te
hebben we reeds veel gewonnen, zoon
voorbeeld trekt.
En wanneer later die kinderen groo-
ter worden, die moeder zal bare kin
deren, met blijdschap wijzen op het
prijzenswaardig voorbeeld van hun
vader en ook die kinderen worden
onverzoenlijke vijanden van Schiedam,
die jongelui zullen weer brave vaders,
die dochters weer zorgzame moeders
worden; dan ja dan kruisverbonders
ziet ge de vruchten, die ook in Venray
te oogsten, /uilen zijn. Wanneer we
dan slechts één zoo winnen, dan
reeds hebt ge veel gedaan.
Venrnyers denkt niet, dat ik hier
overdrijf, denkt niet, dat bij I" een
goed voorbeeld niet helpt; al wint ge
geen verstokte drinkers, Jaat dan de
jongeren die voel gemakkelijker te
winnen zijn niet 'onkundig van uwe
schoone vereeniging.
Houdt ze op, werkt er voor, houd
vergaderingen en voordrachten, men
leeit er de waarde de alcoholotuhou-
ding voor zoovelen kennen, dan gaan
ze eens denken, zouden ze al die drukte
voor 't pleizier maken, die leden van
krtiUvèrbonden die geheelonthouders?
en velen zullen 't erkenne', neen, ze
willen werkelijk iels goeds tot stand
brengen, ze willen u van den vijaud van
vrede onder de menscbon, van don vij
and van wreedzame echt vereen igi Dg,
van den vijand van huiselijk geluk, van
den vijand van ieder bevrijden, ze wil
len 't geluk der menschelijke samenle
ving.
Gaf Venray nog geen afschrikwek
kende voorbeelden genoeg gestorven
tengevolge van Jenever drinken, vecht
partijen ontstaan onder dronken man
nen, iemand gearresteerd wegens dron
kenschap, en al zulke afschuwelijke
gevolgen van 't alcoholmisbruik boort
en ziet men altoos helaas zoo veel.
Kruisverbondeis van Venray, waar
blijven uwe vergaderingen, Voorloopig
Bestuur besef eens uwen plicht, roep
de leden en belangstellenden bij elkaar
en schenk nieuw leven aan uwe, zoo
schoon van naastenliefde getuigende
vereeniging.
Een geheel onthouder
Nea, zegt de veldwachter, hem den
weg versperrend.
- Laat my er door Dorus, ik wil de
vergadering bijwonen.
Nee, herneemt Doius onbeweeglijk,
dat kan nie, dat mag nie.
't openbare zitting, jong, zegt het
boertje, ik wit weten, wat ze te vertellen
hebben.
De veldwachter blijft echter dpn toegang
versperren en weigert hardnekkig deD boer
binnen te laten, die groot tumult begint
te maken.
Op het oogenhlik. als de burgemeester
zegt Dan zullen we maar beginnen, zijo
de boor en de handhaver der openbare
orde formeel met elkaar aan het vechten
De burgervader kijkt verstoord naar de deur
en roept uit de verte
Dorus, «al is daar aan de hand
Hij wil er met alle geweld io.
burgemeester-, en dat mag toch uroraers nie
hij is geen lid van den raad.
De burgemeester kijkt verstoord op.
Wie is het roept hij den veldwachter
toe.
Knilliske, de zwager van onzeö wethouder.
De burgemeester kykt zyn raadsleden
vragend aan. Meu is gewoon zonder getui
gen te vergaderen nog nooit heeft de
openbare tribune, die uit een oude,
1 vermolmde bank bestaat, bezoekers gehad.
En vooral nu wenscht do burgemeester geen
getuigen in den raad, nu er oen gewichtige
kwestie te beslissen valt.
We zijn steeds gewoon
zonder potkijker6- ie, *&S£itS?.
achtbare hoofd half luid.
Daar springt de wethouder, de zwager
van het nog steeds vow de deur wachtende
Knilliske, op. Hij is een nog jong man
met een schrander gezicht
Met uw verlof burgemeester, zegt lnj,
Doch raeu vergele niet. dat er ook ean
artikel in de gemeentewet staat, dat mrj
de bevoegdheid geeft, zoo noodig len allen
tyde de toehoorders buiten te zetten. AU
gy op bladzijde 35 kykt, zoo weudi by zich
tot den weerspannigen wethouder, dan ziet
gij daar Artikel 60, dat luidt De burgemees
ter is de voorzittel» van den raad hy zórgt
voor de handhaving der orde en i« bevoegd,
bevoegd herhaalt Lij met nadruk, terwijl
zijn oogen op Hannes Boekman* rusten
wanneer die orde op eénigerlêi wijze door
de toehoorders wordt verstoord, ben, die dit
doen. of alle toehoorders te do an vertrek
ken.
Daarna zich tot den veldwachter wendend,
zegt hij Laat ze maar biouen. die nieuws
gierigen, Dorus, doch blijf hier en waak
voor de orde en rust.
De veldwachter tikt met zy.i wijsvinger
tegen zyn pet en gaat ter zijde slaan, om
de belangstellenden in de g-eineente&akeo,
vier in getal, door te laten.
Eu nu ter zake, vervolgd de burgemeester.
Wij kuonen onzen lyd wel heler gebruikeu
dan dien te verbeuzelen met nietswaardige
dingen. Laten we kort *yo gy alien
weet waarover bet gaat
Ik vraag het woord, onderbreekt
hem den wethouder.
De burgemeester kijkt hem uydig aan.
doch zegt uiettemlu Haunes Boekman»
heeft bet woord.
Burgemeester, begint Hannes, ik weet
j waarover het gaatik heb gistereoavood
geweest, j toevallig in het -Zaanije" gehooid, dat gij
-.c - -, Asairarns Hei. aoty
by te zetten, wat ik, alvast bij voorbaat
gezegd, geld weggooien vind. Maar wat ik
op hot oogenblik wil zeggen is dit. Ik weet
waarover tiet bier gaat, dit is zoo, doch
niet els raadslid, ik heb het, tooali gezegd.
De raad van het kleine dorpje E. is in
zitting byeen. Alle leden, zeven in getal
zijn present. Eenige achtbare heeren
stoppen een pijp, anderen, die een sterkeren
prikkel noodig hebben, nemen een slaatje
in hun mond. De burgervader zit in zijn
fauteuil on overziet met e mali gen blik de
vergadering. Hy is doordrongen van zijn
waardigheid, van het hooge gewicht dezer
zitting daarom legt hij zyn lange pijp
neer, kijkt nog eens rond, klopt met zijn
hamer op de tafel en zegt met krachtige
stem Is men klaar l Dan zullen we maar
beginnen.
Aan de deur der raadkamer, die onmid-
del ijk aan de straat grenst, staat de
veldwachter met zijn pet met groenen rand
op het hoofd en een dikken stok in de
hand. Hij staat daar trotsch als een schild
wacht voor het paleis der koningin op den
Dam. Zyn gelaat is ook ernstig, streng
officieel, byua barscb, zooals het een goed
ambtenaar in rijks of gemeentedienst
betaamt.
Een boertje stapt op het raadhuis toe en
wil binnentreden.
in een boekje bladerend. Artikel 43 der
gemeentewet zegt De vergadering wordt
in het openbaar gehouden. Wij moeten dus
iedereen, die wil. binnenlaten.
De burgemeester kijkt den spreker met
toornig gelaat aan. De jonge wethouder is
steed* de felle oppositie-man in den laad en
wat het ergst is, hij is ook de knapste. De
geheele gemeentewet heeft hij in zijn hoofd
zitten. Doch de burgemeester wil zich door
hem niet laten overbluffen en herneemt roet
waardigheid
Met uw verlof Hannes Boekmans
gij leest dat artikel slechts ten halve. In
artikel 43 staat nog meer. Ik lees daar
De deuren worden gesloten, wanneer liet
in gemeenten beneden de 20.000 zielen door
drie, in de overige gemeenten door een
vijfde der aanwezige leden wordt gevorderd
óf de voorzitter het noodig keurt. De voor
zitter dat ben ik. de burgemeester, Hanrfcs
Boekmans als ik bet dus noodig keur, zat
met gesloten deuren beraadslaagd worden.
De raadsleden kijken elkaar een weinig
beduusd aan. Er heêrs.cht een pijnljjk
stilte, welke hejt eerst door den veldwachter
wordt onderbroken die luide roept
Burgemeester wat moet ik doon
Ze komen er vandaag gelijk op los. Daar
is de barbier ook al, en Willemke Koniogs
met z'n jongen ook en ginds komt er nog al
eene aan Meuge zo binnen
De burgemeester bijt zich op de tanden,
Dat is een komplot een afspraak, nm de
vergadering in de war te sturen, zegt de
voorzitter toornig. Daarom stel ik voor, dat
de deuren worden gesloten
Ik protesteer, roept de onverbiddelijke
oppositie-voerende wethouder Hannes Boek
mans. 't Is tegen de wet burgemeester,
want artikel 44 zegt, dat in een besloten
vergadering niet beraadslaagd, noch een
besluit genomen kan worden over de plaatse
lijke begrootiog en rekening en bet
onderhands aanbesteden van werken of
leverantiën. Eu ik geloof dat wat in deze
vergadering aan de orde zal komen middellijk
of onmiddellijk daarmee in verband staat.
De gan8che raad staat verstomd bij
zooveel welsgeleerdheiJ en sommigen hebben
er heimelijk genoegen in. d.»t de wethouder
zoo flink voor den dag durft komen
Het zij zoo. herneemt de voor&tUtr,
ik stem er ditmaal in toe, dat men d
deuren openlate.
alleen toevallig gehoord. Op de oproepings
briefjes, die, in passant gezegd, tweemaal
vier en twintig uren vóór het houden dei
vergadering aan de leden van den raad
moeten worden bezorgd, en ik heb het mijne
eerst gisterenmorgen gekregen moeten
dé zaken vermeld staan, waarvoor de ver
gadering belegd is, en nu constateer ik, dat
dit niet is geschied Daar protesteer ik
legen.
De voorzitter kykt den oppositiomao met
woedende blikken aan. Hij weet niet wat
te antwoorden; eiodelyk zegt hy: My duukt,
dat wij beter doen, voort te gaan met het
geen thans aan de orde is. Ik stel dus voor
yjjf lantaarns in de kom der gemeente by
te plaatsen Ik tal u, mijne heeren, niet
behoeven te overtuigen van de dringende
noodzakelykheid daarvan Gy allen weet
hoe donker het des avonds op sommige
plaatsen van onze gerookte is, en gij weet
ook. dat onze veldwachter de vorige week
bijna het slachtoffer ia gewoideu van bet
van het (hier blijft hy evensteken)
te weinig licht in onze gemeente. Op zyn
nachtelijken rondgang door het dorp voor
ons aller veiligheid liep hijdoor de duts-
ternis misleid, in de sloot achter do kerk
en zou verdronken zyn, indien de sloot
dieper ware geweest
Dorus was op dieën avond zat. burge
meester. roept oen stem van de -publieke
tribune". Hy kwam uit de kaartclub, een
nuchter roensch zal nie in die sloot ioopeo.
Woede van den burgemeester; wild fon
kelende oogen richtten zich naar de -tribune
dreigend opgoheven vuist van eeu iu zijn eer
aangeranden veldwachter, vroolyk gelach by
de achtbare raadsleden.
De burgemeester slaat met zyn voorzitters
hamer met geweld op tafel, leest nogniaaU
met luider stem het vreeselijke artikel 66
uit de gemeentewet voor en gelast daarna
den huldigen uit de raadzaal te verwijde
ren.
Als dit onder teel tumult geschied i», her
neemt de burgemeester uiterlijk kalm: Mijne
heeren, gy zijt du3 alten doordrongen vaa
de noodzakelykheid jvau rayn vooisteW
Welnu, dau ia het voorstel met alga-
raeene stemmen aangenotnea.
En reeds wil by ter bekrachtiging met
den hamer op de tafel slaan. aU Hannes
Boekman* nog juist gelegenheid heelt bet
wo--ii! to vragen. Burgemeestnragt hij,
het is myr» voornemen uiet, met alle geweld
