en omstreken,
Coöperatie.
Het Soldatenkind.
ZATERDAG 16 JULI 1904.
VIJF EN TWINTIGSTE JAARGANG.
No. 29.
Uitgever W. A. van den Munckhof, Venray.
Abonnementsprijs per kwartaal.
voor Venray 50 c.
franco per post 65 c.
voor het buitenland bij vooruitbetaling 85 c.
afzonderlijke nummers 6 c.
Prijs der Advertentièn
van 14 regels 20 u.
elke regel meer 5 c.
groote letters en vignetten daar plaatsruimte.
Advertentièn, fjmaal geplaatst, worden 2maai berekend.
Op Woensdag a. s. is het een jaar
geleden, dat ons de tijding bereikte
van Pans Leo's dood.
Op dat oogenblik werd een leven
gesloten dal lang was in duur en rijk
in vruchten. Te veel heelt Paus Leo
voor ons gedaan, dan dat wij op zijn
jaargetijde niot een woord van
diging aan zijn nagedachtenis zouden
wijden.
Niet om den grooten doode te eeren
Paus Leo is le groot voor onze arme
lofspraak; maar wel om le voldoen
aan een behoefte onzer harten, waar
in nog immer een rijkdom van eer
biediging voor hem is opgehoopt.
Op 20 Juli stierf Joachim Pecci,
Paus onder den naam Leo XIII
maar het Lumen in Coelo bleef met
onverzwakte kracht voortschitteren
aan des werelds firmament, waaraan
het licht maar al te dikwijls onder
schept wordt door de wolken zooveler
slechte hartstochten.
Toen de groote Paus zijn einde
voelde naderen, beklaagde hij er zich
over »dal liii zoo weinig gedaaiihad'
r.n toch wSt "rötizehwèrkln "hij in
zijn vijf en twintig jarig Pontificaat
deed, welen wij allen. Voor de ont
wikkeling des geestes reusachtige
aanmoediging van en voorlichting
in do studiën. Voor de sociale samen
leving re uitvaardig omschrijving van
plichten en rechten in eiken stand.
Voor de kerk in hare wereldlijke
betrekking: een diplomatieke verhou
ding lot de overige, zelfs niet katholieke
staten, die ons de gloriedagen dei-
pauselijke heerschappij herinneren en
wat mpreelen invloed betreft, zelfs
overtreffen. Voor het godvruchtig loven
der kerk herstelling van hare
kloosterwezen, opwekking van ver
schillende bijzondere devotiën, rijke
uitbreiding der aflaten enz. enz.
Voor haren inwendigen bloei or
ganisatie en uitbreiding harer hiërarchie
Hot huwelijksleven, het maalschap-
peiijkleveu, liet geestesleven, het
godnuchliglevon alles ontving door
zijn bemoeiing hernieuwing van
krachten. Hel uitgebreide zijner
werking blijkt wel het duidelijkst uit
do zegening hem door alle standen
der maatschappij toegeroepen, uit de
lofspraak hem zelfs door pi incipiëelo
tegonslanders toegezwaaid. Zeer zeker
in de geschiedenis der kerk vormt
de geschiedenis van Paus Leo een
geheolo reeks gloriebladen.
Kn nu is liet een jaar, dat hij heen
ging van ons
Op 't, oogenblik van dat sterven,
dat lang voorzien en zeker verwacht
werd, viel iets als een bange vreeze
over het katholieke hart.
Altijd moeilijker immers wordt des
Pausen positie. En wij waren zoo
gewoon aan het alles overtreffend licht
dat ons uit hem tegenstraalde van het
Vaticaan.
Bange vreeze
Maar Paus Leo zelf had kort voor
zijn dood ons tegen elke ontmoediging
gewaarschuwd, ais hij hel lied dichtte:
tien roep weerklinkt: gevangen, zonder kiomi
In boeien is gestorven Paus Leo
Onzinn'go roep reeds heerscht op zijne troon
Als Vorst, als, Vader weereen andere Leo.
God heeft op nieuw, c-n op schitte
rende wijze onze ongemotivoerdo vreeze
beschaamd. Terwijl daarboven in Gods
glorie, in verheerlijkte glanzen -hol
Licht des Hemels" straalt, heerscht
op aarde in Leo's naam, met Leo's
kracht, in Leo's wijsheid Paus
Pius X..
Hij is Leo's erfgenaam niet alleen
in de Pauselijke macht, maar ook in
alles wat in en uitwendigs Pausen
majesteit vormt.
Toen eens de kardinaal aarlsbisschop
van Venetie Mgr. J. Sarto zijn hulde
bracht aan Paus Leo, zeide hem deze
laatste "misschien moet gij mijn op
volger wezen".
Verschrikt wees de nederige Prelaat
deze onizagelijke eer van zich af.
Maar Paus Leo bleef bij zijn be-
weere* en zeide den onthusten kardinaal
nZekerzeker! want gij hebt
eigenschappen, die voor de kerk zeer
vruchtbaar kunnen zijn".
En nu de uitkomst deze vermoedens
heeft bewaarheid, nu mogen wij
aannemen, dat Paus Leo in de glorie
zijner verheerlijking over de:i opvolger
zijner keuze zal waken.
Hij liet hom na een schat van wijs
heid en voorlichting in zijne geschriften
stap niet blijven staan <:n ten slotte Van zijne veldtochten in de KriiU,- IthlUW
zullen trachten don -geb '«ion winkel-c,,i"a ge'c'Sd™ dezo, »p roemrijke wij/.---.
Stand te doen verdwijnct
hold
li.,»
life:
en on.ï lit tv
iij /.Al iitilil
ook niet onthouden de schatten zijner
machtige voorspraak bij God.
Th.
Niet uit zucht om bij vreemden to
gaan borgen, wat eigen taal geeft,
plaatsen we hier een uitheemsch woord
boven een artikel, 't Is meer omdat
door veelvuldig gebruik het langza
merhand burgerrecht schijnt le krijgen
en ieder cën weet wat, door dit woord
te noemen, bedoeld wordt. Immers
coöperatie hangt tegenwoordig in d<
lucht; hoeren, burgers en boerenlien
spreken over coöperatie, en soms niet
van de poes, hoor!
We haddon ook doodeenvoudig kun
nen zeggen: samenwerking.
Het betreft evenwel eene samenwer
king van een geheel bijzondere soort
op handelsgebied. Men heeft- er nog
een Nedcrlandschen naam voor: Eigen
Hulp.
In het kort gezegd wil men winsten
door winkeliers gemaakt, op elk gebied
zelf genieten.
Üeze soort eigenhelperij is velen
steeds zeer onwelkom geweest.
Groothandelaars en winkeliers toch
zijn in hun soort vakmenschen, die hun
bedrijf tot volkomenheid brengen, die
daardoor het beste kunnen leveren
tegen de minste prijzen.
In deze verueeling van arbeid ligt
een waarborg voor goede behartiging
van zaken.
Maar nu komen anderen, geen
winkeliers ambtenaren, gepension
neerden enz. om eene betrekkelijke
kleine winst machtig te worden, zich
opwerpen als winkelier.
En zoo ziet men in verschillende
steden, vooral in het vorstelijk's Gra-
yenhage deftige ambtenaren etc. krui
denier en sigarenkoopman spelen.
Dit heeft natuurlijk onder den win
kelierstand groote verbittering gewekt.
Deze besefte zeer goed, dat zij, die
zulkq dingen beginnen, bij den eersten
Voor cfetiigen lijd is er i Amsterdam
ook al van sociaal-democratische zijde
een Eigen Hulp-vereonigicg opgericht,
o. a. met het verheven dool om een
deel van de le maken wim't le besteden
voor de propaganda der le i
Elke werking hoeft h'-re tegenwer
king.
I)at heeft men gezien in Hu arbeiders
beweging. De arbeiders zochten hun
heil in veeeniging en wcrcelijk konden
zij daarvoor eene groote kracht ontwik
kelen tot ten slotte co werkgevers
het voorbeeld begonnen te volgen en
zich ook aaneensloten.
Iets soortelijks ontwaren we nu op
coöperatief gebied.
De winkeliers hebben het dreigend
gevaar ingezien en de Middenslands-
vereeniging treedt krachtig op voor
hunne belangen. In het congres, te
Utrecht gehouden, is ook ie coöperatie
ter sprake gebracht.
Door den heer mr. von den Berg is
over deze zaak een preadvies gegeven.
Daarin werd betoogd, dat de winkeliers
met bun zaken niet op zi«,h zelf moeten
blijven staan, omdat zyu.m vee! kan-
hebben h.: tegenover ■•Velgen bel peis
te verliezen, 7'
Zij moeten zich bij elkander aanslui
ten, élk vak vormt zijn eigen syndicaat,
kruideniers bij kruideniers, hakkers bij
bakkers enz.
Al deze syndicaten benoemen een
hoofdbestuur. Dit hoofdbestuur bepaalt
hoeveel uitkeering elk winkelier aan
zijn klanten moet doen. Die uitkeering
moet in elk geval even groot zijn als
die, welke Eigen Hulp nar. zijn klanten
geelt.
Als allo winkeliers zich in syndica
ten hebben vereenigd, doen zijn op
groote schaal inkoopen rechtstreeks bij
den producent betalen contant, en heb
ben geen «reizigcrsaanbicdingen" noo-
dig, zoodat zij enorm veel goed koop er
kunnen inkoopen.
De winkeliers, zoonis boven reeds
opgemerkt is, zijn vakmannen. Zij
kunnen met hunne ondervinding, hun
vakkennis, natuurlijk veel beter ter
markt komen, dat looken-kooplieden,
die in Eigen IIulp de lakens uitdcclen.
maar boven Jie rille uit schitterde dó kiijgs-
medaille, het ridderkruis van den lagere»'
militair.
Tusscheii zij no verschillende krijgslied» ijveri
in had sergeant Lenoir in Aff ika gewo >nd,
met zijne makker." altijd waakzaam, wijl
telkens de overval van d'-n eencn'of onderen
slum le vreezen was. In dien tijd immers
was Alriku's onderwerping van dien aard,
dat een opstand altoos mogelijk was.
Najaren /"ii bij eindelijk eene wel verdiend
rust hebben kunnen smaken, bad de hij
geen zoon gehad.
Zijn zoon, zijn kleine Mie biel N-v b»kt
do licrinnei ing aan do moeder, die den
kleine liet leven schonk en bij zijne
geboorte s'ierf. den ouden sergeant de
tranen in de oogeu.
Op zijn zoon bracht hij al* zijne liefde
van vader en echtgenoot te /.amen over
Welk eene heerlijke toekomst droomde
hij zich voor zijn kind. Niet onwetend
zou hij wezen als hij, en daardoor
gedwongen om te vergrijzen in de mindere
graden. Neen, Michiel. voor krijgsman
bestemd, zou eene degelijke opleiding
genieten, do militaire school doorloopen.
Om dut droombeeld te verwezenlijken,
moest de oude snorrebanrd, die de vrijheid,
het leven in de open lucht zoo liefhad,
zich opsluiten in de gevangenis, als bewaarder
Hij was te oud voor den dienst zijn
onbesmet verleden gaf hem het reehi, om
naar iedere hem passende betrekking mee
te dingen.
Arme Lenoir, zoo verlangend naar ho*
loven in het legerkamp, naar kruitdamp
naar Gods vrije natuur, cn nu opgesloten
binnen vier muren, vrijwillig gevangene
van degenen, welke hij bewaken moest.
Michiel groeide op de spaarpenningen,
iene kleine toelage, eene studiebeurs aan
liet college stelden den vader in de gelegen
heid, om de voltooiing van de studiën zijn
zoons te verzekeren. Naar de militaire
school van Saint Cyr trok Michiel. en liet.
hart van don ouden sergeant klopte, of
het hem uit de borst wilde springen, als hij
zich zijn zoon voorstelde in de officiers-uniform
Het ideaal zijner wenschen
Maar dan lachte hij weemoedig, verweet
zich dat hechten aan een ijdel droombeeld,
schold zich voor hoovaardig cn toch groeiilo
in zijn eigen bogen bij de gedachte alleen,
dat zijn zoon officier wezen zou.
Welke aandoeningen slingerden hem op
den dag van het schriftelijk examen wat
eene vreugde, toen hij Michiel terugkeeren
zag, vol iioop op den goeden uitsla?.
Plotseling brak de ooi log uit.
Hel Moed, dat Michiel in do aderen had,
vei loochende zich niet. Zonder aarzelen nlin
hij diens», 'verzocht te mog.-n vertrekken
ollderd a's by'was in de wp.-noeGnii'i.*'.!).
De k.'lonff willigde zijn verz .oV i cn
sMd.itenkind voor
de 'korpn: talsstrce-
vel. inspin-
pi ijsgaf.
terwijl de
n'ent droeg
hiige b -
voor
zag, met pijnlijke
ygor telkens d« met
öing veroverde .stellingen we
Overwinnaar dacht men r
opperbevelhebber zich overgaf.
Do kolonel van het ïegiuient
Michiel Lr-hoi:-aoor recl.l\ .t:u
ning v:m zyn heldhaftig gedram
de!) grand van onder-luitenant.
Zekeren dog. dat hy met zijn regiment
naar de voorposten trok. In-orde hij zijn
overste hem toeroepen
*$orgeant Lenoir
Michiel trad nader, nam de reglementaire
houding nan etl hoorde, hoe zijn overste
hem vriendelijk zeide
-La.it je galons op de mouw ca naaien 1
Simt Cyr staat voor ti open bij decreet
zijt gij allen tot onder-luitenant benoemd".
Hij do overgave van Metz wist Michiel
te ontkomen nwakte verder den oorlog
mee met het leger der Loire,
Toen dc wapenstilstand gesloten werd,
was hij luitenant.
Hij dacht nu een weinig te gaan uitrusten
van de raocizamo campagne en zijn ouden
vader tc gaan omhelzen. De opstand der
Communo verijdelde dit plan. Toen eindelijk
ook de biunenlandsche vrede verzekerd was,
moest hij als cadet zich onverwijld naar
de bijzondere krijgsschool begeven.
Korten tijd nadat de cursus geopend was,
die gevold werd door een mengelmoes van
onder-luitenants. luitenants, kapiteins zelfs,
besliste een decreet der commissie van do
A*' ffradcii. dat pk» il*n
graad van onder-luitenant zouden aannemen.
Michiel Lenoir tarnde zonder tegenspraak
het galon van zijn mouwen, hoe welverdiend
het heetèn mocht tijdens dien vreeselijken
wiiitorveldtochi zoo vol gevaren, ontberingen
en teleurstellingen.
Niet weinig verwonderden zich tijoe
makkers er over. dat hij op de vrije dagen
niet scheen te" denken aan liet verlokkelijke
Parijs.
-Kom meo, kerel riep menig hunner
hom toe -waarom je als een monnik
opsluiten"?— Michiel antwoordde met
een veclheteekenend lachje.
SnoeJig' hegon men hem te verdenken van
óverdreven zuinigheidppnf.tc men op bedekte
wijze daarmee. Hij bleef er kalm onder,
verdroeg alles, tot» hij p ec:t goeden dag
aan zijn vader schrijven kon
«Vraag een dagje verlof ei? he/.ook me a.s.
Zondag.f.Bij bék briHjt*. - waai van wo den
vdrkorle'n uïïiouiTgaven. waren 200 franken
gevoegJ, opgespaard voor den oudon vader,
die zich zooveel offers voor helft getroostte.
'•Voortaan ga ik weer met je uit!" kon
digde" hij zijn 'U masker: db-u eigen avond
aan.
V
va if
«?if
•l\»»
dn
a«r do b&lréigdi
kón Micóïcl ziji
Eon kostelijk voorbeeld uk tie prak- ■bedenkende, dat hij
tijk. Te Amsterdam bestaat een vcr-jli:ul' ^Mionk hij Mn;
eeniging van winkeliers tot gezamun-1l"
D I Hot regiment vcri
lijken inkoop van goederen. Am li»'t ^rcn-, n in de vla
eind van het eerste jaar bleek reeds, j vader even omhelzen,
dat deze winkeliers-organisatie 22' Dè oude krijgsman verborgzijuc .•iitiocriu
procent winst had gemaakt en veel|Bad ''U l,iet óuöorvèii-fen, dat men c
voordeeliger gewerkt dan Eigen
Hulp.
Nu wordt betoogd, dat als alle
hoo;
i dvr
•n 1
milftniio gCrnngvni?.
I opzijn loste unfinu k Gij ctlloozv me
dailles en litxon té aAftsvhrtuwf;:. in groou»
1 wiiUrilöviieh hftnds?c!:«.itjn«)u giit'gon zijne uen
1 vingers schuil; met ceil gevoel als hem vroe-
gcf overviel enkele oègenbfifckeii voor do
heelhuids uit 'den oorlog kon tcrugkceicn?
bin nieuwe lauweren vielen er misschien
vodr Frankrijk te oogs'en, en het «ma- t
hém, dat zijn zoon alleen vertrok da: hij
winkeliers zicli aansluiten, de too- met (en stiydo mocht gaan .ils zijn kind.
komst voor hen veel verbeterd is. Er j
zal meent men, dan voor Eigen Hulp
geen reden van beslaan meer zijn en
aan »cen ontbindendo kracht in onze
maatschappij" zal de working benomen
worden. Doch alle winkeliers moeten
zich doen inschrijven voor hun syndi
caat. Alleen op die wijze meent m n
9*den draak" le kunnen verslaan.
N. P. M.
Neen, uet sold.itenbloud verion Hum J
zich niut. Reads by het eerste treilen ma
dan vijand won Michiél de soi g'.anUstfcpm i
llij verblijdde zich ei niet over, want /.ij
werden vastgehecht op de mouw van een
verwouiieiing.
Klook had hij zijn plicht gedaan overal
was bij de eerste in het vuur, de voorste
bij lederen aanval, de laatste, om terug te
deinzen, wanneer het droeve signaal voor
den aftocht klonk.
Hij was echter niet ontmoedigJ, wijl hij
rekende op een toekomstige zegepraal
Binnen Metz door de Dun: e
ngesloten, moest hij zijn ongeduld bt
Sergeant Lenoir was een beeld van een
soldaat zijn mouwvest met drie chevrons,
met zijne borst, overzaaid met eereleekens
eerste kogels schuiielde» lie;' hij heen en
weder, dc spoorlijn afziende, ie Ier oogenblik
zijn hot I'ge raadplegend.
De trein, dio dc leerlingen van Saint Cyr
moest vervoeren, kwam eeist om negen uur
aan; m zeven uur stond vader Lenoir ai
voor het sla lion; hij slenterde wat door de
straten uo toen. zijn engedu'd niet langer
kunnend o bedwingen, betrad hij liet perron.
Terwijl liij zijn jongen verbeidde, stelde
liij zich wcor voor dat jonge loteliugengelaat,
dat hij by het uitl/reken van den oorlog
voor de laatste maal .omhelsd hnd; verder
teruggaande in het verleden, zag hij hem
weder als uitgelaten schooljongen, als de
lachende kleine met blonde lokken, het beeli
der dierdaro, welke hij nog beschrcidde
Ken schril gefluit doorsnijdt dc lucht, do
trein snelt aan, slaat onder dreunend ge
knars s t i
Een gansöhe scha&i van idh ieren in splin-
troepen I tern;eu'*e uniform stapte uil, mengde ziult
•.V i gen. onder elk ai
Vrootyk geroep, gelach klonk
Het eerstvolgend treffen bewees, dat LI -■•-t perron,
geed gezien i.ad de vijand trok terug. Di?e l>j» het zien van nl Jij j.'li ji g»i. i'.
dagen streed hij mot zijne makkers ris een I oude soldaat enkel nog de krijgu.uelH,