M i Trouw.
W. van den Munckhof-Sassen.
Oostrum
ZATERDAG 13 OCTOBER 1898.
NEGENTIENDE JAARGANG.
No 1',
Abonnementsprijs per kwartaal.
vooi* Venray 50 c.
franco por post 65 c.
voor liet buitenland bij vooruitbetaling 85 c.
afzonderlijke nummers 6 c.
Uitgever:
Prijs der A-dvertentiën:
ran 14 regels 20 o.
elke regel meer 5 c.
groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3maal geplaatst, w ;rdon Smaal berekend.
Deze Courant verseliijnt iederen Zaterdag.
dvertentien of Ingezonden
Stukken gelieve men Vrij-
^dag vóór 2 uur 's middags
te bezorgen aan het Bureau van
»Peel en Maas" te Venray.
en de Miraculeuze Kapel.
ui.
Met den burcht Spraeland was
immei vurbondeu de ..villa, dat is het
landgoed; hoeve nC'-dovp Oostrum,
alles onder liet kerspel Racdo of
Voiirny gelegen.
Hieruit is dus af le leiden, dat de
bewoners van 0antrum's hoeven de
lijfeigenen varen van bet vrijgoed
Spraelaird.
Do oudste bezitters, vrije hoeren
Van Sprac-land, vindt men in de 10de
eeuw geboekt, zij stamden af van het
Huis Ooy, bij Nijmegen.
Gerhard van Ooy, ook genaamd
Gei hard van'Spramand, beleende op
den 1 Augustus 1257, den eigendom
van zijn doip Oostrum met al zijn
toebehoort aan den edelen heer Olto
Graaf Van Gclre.
Hiermede verkregen de toenge-
liaamde leenmaunen recht op bescher
ming -van hun gezin en goederen,
waan an zo (evens de vrije beschik
king behielden.
Door O'-ne schenking van Graaf
Gerard en zijne vrouw Margarela, die
beideii in de Munsterkerk te Roermond
begraven liggen, kwam het Cistercicn-
sci Klooster le Roermond in hel bezit
van het patronaat mot de tienden eu
feuilleton.
Geschiedkundig verhaal uit den
tijd der Fransche Revolutie.
10
Qp eenmaal ecliler voelden de voorste aan
vallers zich door cone stevige vuist tot wijken
gebi a.-lit
Hei was Hendrik, dia zijn meester door
d" r zij» onverbocd-ciicn aanval de gelogen -
beid •■eiser., Re weder de.hei-kiuuer té-berei
ken, levens Martha terhulp snelde, die
up lieC^pai-i. smr.d onder de voe:eu dor woeste
krijgers'vortlouoii te wol den.
Heivink r n 'echter iii"t'«gens(nande zijne
reuzenkrachten voor de ovenu.ieiit bezweken
zi,ju. indien Jozpf z.iclt niet- met de woede
eens" geiergden leeuw s uit de hand.en zijner
annrenders geworsteld en zich met gewold
een Jooi loelil'tot Hi-ud'ia. gebaand bad
Du soldaten, zoo onverwacht van voren
en van cellieren bospn ngen, stonden een
oogen'jlik besluiteloos, en van deze gelogen -
huid maakten Hendrik on Jozef gnbimk om
bet woonvertrek te bereiken, waar de anderen
reeds waren.
Binnengetreden grendelde Jozef bliksemsnel
do d'.-. r to5', sloot boar mot den ijzeren boom
bosschen van Venray ofRooy en meer
andere plaatsen.
Na hem treden nog enkele heeron
van Spraeland op, totdat wij in 1375
ontmoeten Ridder Daniel van Apellcrn,
die verklaarde afstand gedaan te heb
ben van zijne aanspraken op de tiendon
van Oesterem ten behoeve van de abdis
en het convent van het voornoemde
Roermondsehe klooster.
Weldra verdwijnt echter de oude
stam, en met hen den ouden burcht.
Omtrent dien tijd schijnt het kasteel
door oorlogsgeweld gebeukt, door zor
geloosheid en minder gunstige fortuin
der ridderlijke iteeren te zijn vervallen
en in puinen le zijn gestort; een verval
waaruit hel zich nooit meer verheven
heeft.
De volgende grondheeren schijnen et-
weinig belang, eer of voordeel in ge
zocht le hebben het huis Spraeland op
le bmiwen, waarvan zij nogthans flcn
titel voerden en heerlijke rechten en
inkomsten genoten.
Dij hot volle draagt het heden ten
dage den naam van agezonken kasteel",
eeno benaming, waarschijnlijk veel latei-
ontslaan, om in navolging van t'necT
andere plaatsen ook hier do sage van
eeno vervloekte riddeistedé te lu bben.
Inmiddels herinneren ons nog enkele
benamingen aan de aloude eigenaren
en hun ridderlijk bedrijf.
In de onmiddelijke nabijheid van
Spraeland ligt do «Hcerenpas'' of
weide; verder vindt men onder Oostrum
den «Valken-kamp", een veirl, waar
weleer deze vogels tot hel edel jacht
vermaak werden afgericht.
liet ligt niet in onze bedoeling om
de reeks adelijko heeren van Spraeland
en Oostrum, waarbij later ook Geistereu
gekomen is, categorisch le vermelden.
on duor Hendrik geholpen werd een zware
kast er voor geplaatst, welko nis een holste
bolwerk, indien de deur bezweek, tegen de
woede der soldaten moest dienen.
Immer heviger werd nu bet gevloek on
geiier in den gang.
Onophoudelijk weid met de kolven der
gewerou op de deur gebeukt, eu do mme
vluchtelingen voorzagen dat deze, alhoewel
uit zwaar eikenhout vervaardigd, ton lauisle
voor don vcreonigden aanval zou moeien
bezwijken.
Binnen was liet een treurig gezicht. Mcv.
du Mout hing huif bowus eloos aan don arm
van luar echtgenoot; de kinderen/hadden
zich snikkend uiui beiden vastgeklemd.
De goede Martha zal wecnoud op een slocl
en elke slag. die dreunend op de d.-ur viel,
deed hanr sidderen.
Het is moer dan (yd, een goed heen
komen te zoeken, zei Hondiik, wiens oógeu
van smjdlusi on woede flikkerden.
Wat zal het ons ba'-eo, hernam Jozef,
hol geheele buis is omsingeld. Wij kunnen
wel uil deze kamer door een aydour in den
si al komen, doch ook daar zal men ons
zeker vinden.
Doe open donderde liet woer von
buiten, terwijl do'stagen mot meer lievigheid
op de deur* werden toegebracht; doe open en
tergt ons niet langer
Nimmer! riep Jozef. Liever laat ik mij
onder de puinboi pen van liet buis myner
vonrvaderen begraven, dan dat ik my aan
lafhartigheid Schuldig maak.
Een woedend gebrul verhief zich onder de
soldaten:
Het mope voldoende zijn te weten, dat
de heerlijkheid, krachtens testament in
1804 in bezit kwam van Maria Anna
Louisa van Hoensbropck.
Deze was in hare jeugd in een
adellijk klooster te Thorn, dat door de
Franschen opgeheven was.
Later reikte zij hare hand aan een
Wesiphaalsch edelman, Caspar freiherr
von Weichs sur Wenne, wiens klein
zoon Caspar baron de Weichs de
Wenne thans nog het kasteel Geisteren
bewoont.
Klooster te Oostrum<-
Omslreeks 1401, waarschijnlijk
kort na het verval van het kasteel,
kwam Spraeland-Oostrum in het bezit
van het machtig en roemruchtig
geslacht der Rrockhuysens.
Een der leden 'hiervan, ridder Jan
van Broekhuysen, een groote figuur in
de verschillende oorlogen, stichtte later
enkele kloosters en andere geestelijke
instellingen, en zulks tot heil zijner
ziel en herstel der schade in destroop-
tochten berokkend.
Deze ridder toog later als pelgrim
naar het II. Land, .-.Jwaar hij is ge
storven. -
De voornaamste stichting, welke Jan
van Broekhuysen tot stand bracht, was
wel die van het kloosf der Reguliere
Koorheeron te O jm, hetwelk
eenigen tijd daarna o _-r de benaming
«Bethlehem" is veranderd in een
Vrouwenklooster.
Aan deze stichting (15 Mei 1450)
vermaakte hij eeuwig en erfelijk, o. a.
zijne hoeve genaamd «den Mackenschen
hof" in het kerspel (Vierlings) Beek,
benovens nog eenigc andere goederen.
Het anniversai ien boek van bet
klooster «Bethlehem" bevat hiervan hel
volgende:
Si «ekt het buis in brand Dood aan do
verraders iiepen zy,
Mijne vrienden, sprak thans de markies,
al onze pogingen zi;u viuehtelnoH Vluchten
laat mij aan nryil lot over, ik zal met den
vijand onderhandden; maakt u dien rijd ten
nutte, en zorgt voor mijne arme vrouw en
kinderen
Neen, dat niet snikte Mevrouw dn
Mout, en nog inniger drukte zij den geliefdon
ech';T-u'>ot nan het hart.
«jia dierbare vrouw hernam de
Mas op smartvollen rooit, terwijl een
traa, ngs zyne wangen vloeide, ziet gij
dan dat do deur reeds begint te be
zwijken 1
De arme vrouw stond nis gevoelloos, on
dc Mm kies vervolgde .dringend:
Hebt ge dan niet gehoord, dal de wors
telingen het buis in brand willen stoken
Denk aan onze kiiidcicn. o. k zij zullen door
de oiiiueusci.cn met gesp)-aid worden. Ik lud
u, bij dc liefde, die ik immer voor u gekoes
terd bel», <n,derwei p n aan liet lot, dat de
Voorzienigheid ons opdmagt. Vaarwel! hei in
ner onze kinderen van iyd tot lyd a.au hun
ongelukkige» vader...
11 ij kon niet voider meer spreken, tranen
verslikten zijne stem.
Neen, Edmutidl ik verlaat u niet, riep»
de Markiezin op har.verscheurenden toon uit;
mijne plaats is aan uwe zijde, ik wil met u
sterven
Ook wij llyven bij u, vader! riepen de
kinderen, die zijne iiundou met tranen en
kussen bedekten.
0, miju God! mijn God scheuk toch
«In den jaer ons Heron 1450 heeft
«heer Jan van Broeckhuysen zl.
«gedachtenis syn testament gemaeckt
«ende dese stede gefundeert ter eere
«Godts ende syne moeder Maria lot een
«Regulierclooster, en is in den selvon
«jaere getrocken naer 't heilich lant
«van Jerusalem, op welcken wegh hy is
«gestorven".
Het waren de reguliere Augustijner
kanoniken, uit het moederhuis te
Windesheim hij Zwolle, die de op
richting in 1458 ten uitvoer brachten.
De Gaosdonk zond de eerstelingen
naar Oustrum, met den prior Hendr.
van Erp.
Nadat zij de toestemming van den
Venrayer pastoor erlangd hadden,
bouwden zij huizinge en klooster naast
de kapel van O. L. Vrouw.
De reeds aanwezig zijnde kapel
vormde dus het uitgangspunt dei-
stichting, die in hare nabijheid werd
tot stand gebracht.
Ruim een tiental jaren bewoonden
do Koorheer en het nieuwe klooster
Oostrum, toen tengevolge van een
schitterend wapenfeit der Gcldeischen
nabij Straelen, in 14G8, tot aanden-
,L-w> aldaar, een nieuw klooster zou
gesticht worden.
Na veel geharrewar, waarbij zelfs
de Paus te pas kwam, werd besloten
hot klooster te Oostrum met reuten en
rechten over te plaatsen naar Marien-
sande bij Straelen.
Do koorhoeren vertrokken alzoo uit
Oostrum omstreeks Alleizielen 1470.
Het klooster bleef toen onbewoond
lot 1471, wanneer het weder bevolkt
werd door een Zusters Convent, de
Augustijner Kar.onikessen uit het
Moederhuis te Well, die er gebleven
zijn tot de Fransche overheersching
in 1802.
uitkomst in den duisteren nacht, die ons
omringt, riep de Markies op den toon der
diepste wanhoop uit.
De deur begon intussc.hen dorr het aanhou
dend gewold meer en meer over te bellen, en
vond nog slechts s'eun iu de zware kast, die
er voor geplaatst was.
Nog oenige oogenhlikkon, en de soldaten
hadden ook die laatste hinderpaal overwonnen
en wat z<-u dan bun lot zijn
Ontsluit dc deur, die in den stol uit
komt, zei de thans de Markies; door een
langer ilrnliijl zal zelfs onze laatste hoop ver
loren gaan.
Jozef gehoorzaamde en weldra bovondeu
zich allen in den stil.
Hendrik sprak thans de Markies op
ilmmcienden loon tut zijn bediende, gij zijl op
dit oogcnbltk de eeltige beschermer van mijne
vrouw en kinderen: indien uien mij gevangen
neem', reken ik op u....
Hendrik knikte.
De Markies wendde zich daarop tot Jozef en
,|.r..k:
Maak nu voorzichtig de staldeur open,
de soldaten schijnen dit piunt met te bewaken,
langs dezen weg is de vlucht misschien nog
mogelijk.
De deur werd behoedzaam opengemaakt,
en allo» slopen zoo zacht mogelijk naar
buiten.
Toen de Markies insgelijks den drempel
oversein eed. ging er een dooidi ingciid lueel,.
op, en overtuigde hen dut hunne vlucht ont
dek! v UB
Hen ink, erinner u uwe belofte! riep
dc Maikics, loci: hy zag dut de soldatcu iiuur
Behalve de aanwezig zijnde veilstwia
timmeringen der kanoniken, schijnen
de nieuwe kloosterlingen voorloopig
geen groote gebouwen te hebben opge
trokken.
Een jaar na hare vestiging, deed de
Prior van Straelen afstand van hunr*-
goederen in Oostrum, ten behoeve van
de Welische Zusters.
In het begin der löe cei.-w schijnt
men cene verg rooting te liebbéi^willejji.
ondernemen, want de patdi'-iocUr/
om dien tijd 16000 licheisieénen
zijner beschikking gereed.
Of de gebouwen klaar en deze steeneri
over waren blijkt niet, maar de pater
leende ze aan de Venraysche kerk, toen
in 1519 het porlaal aan de Marklzijdo
getimmerd werd.
Twee jaren later werden hem hier
voor 37 hornsche gulden te goed
gedaan.
Zeer zeker zijn in den loop der tijden
meerdere veranderingen aangebracht,
is afgebroken en opgebouwd zooals
óveral geschiedde.
Het buitcnkwaï lier met daaraan
verbonden wasehhuis, thans nog overig,
dateert eerst uit de vorige eeuw, evenals
de kloosterkerk, die iu den Fransch m
lijd gesloopt is.
Tol infi. geheele gebouw verleenden
Slechts twee pooi,fè1i--5'-CÜcn toegang.
Eene teekening van (iU-lUdfisier-
gebouwen van Oostrum in de vorige
eeuw is' in het bezit van het Provinciaal
Oudheidkundig Genootschap van Lim
burg te Maastricht.
In de middeleeuwen was het voor
meerdere kloosters gebruikelijk hunne
stichtingen te noemen naar den
patroonheilige, of \vd hun een afzon
dei lijken naam toetekenuen, moestal
ontleend aan bekende plaatsen uit het
Heilig Land.
don cipénStaanden stal ij!Jen on hij verwijder
de zich daar do ontkoming onmogelijk was
en hij do aandacht der krijgslieden alleen tot
zich wilde trekken, naar hel zoo even verlaten
vertiek. Do-u- Je opc .staande deur zag hij hoe
Hendrik door de lunJeron eu Martha gevolgd,
zijne bewustelooze vrouw in zijne armen
droogs en zich dwars door het veld spoedde
zonder door soldaten achtervolgd te worden.
Omtrent bun lot gerustgesteld, trok Lij nu
bedaard zijne pistolen uit den gordel, vast
besloten /icii tot het uiterste te verdedigen.
De soldaten staven nu den stal in, maar aan
de openstaande kamerdeur gekomen, stonden
zij ploiseliiyj stil, toen zij den Mu'kies zagen,
die elke hand met een pistool gewapend, zijne
aanvallers onveieuagd afwachtte.
Voorwaarts, nmnne.o riep Duroc. zijt
gy bevreesd, (reedt dan terug, en laat uw
aanvoerder de eer. het vaderland een grooien
dii-ust te bewijzen.
De soldaten weken teug. en Duroc nam nu
ko-Ibbiedig een geweer, logde op den Markies
uan, en riep:
Burger du Mout, geef u over, of ik
schiet
N' 'uwtlyks had hij dil gezegd, of hu
acliierover pii was dood. \\C3°
Keu pi-toolsciiot van den M&ikioS
in de vuile borst, gotrolfoii.
Ken ludscli leven vervulde thans het vert
en de soldaten l eten VeiscliiiUkeÜjke wra
kreten hooien.
Daar -ie Markies inzag, dat verderen te-,
stand limits nutteloos was, wieijp bij
andere pisto il op de Uifel.
Wordt
