W. van den Munckhof-Sassen.
Oom Renard.
BISMARCK.
1492.
ZATERDAG 6 AUGUSTUS 1898.
i,
NEGENTIEN Dl# JAARGANG.
Abonnementsprijs per kwartaal.
voor Venray 50 c.
franco per post 65 c.
voor het buitenland by vooruitbetaling 85 c.
afzonderlijke nummers 6 c.
No 32.
MAAS
Uitgever
Prijs der Advertentiën:
▼an 14 regels 20 u.
elke regel meer 5 c.
groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3maal geplaatst, w>rden 2maal berekend.
Deze Courant verschijnt iederen Zaterdag.
Advertentlen of Ingezonden
Stukken gelieve men Vrij
dag vóór 2 uur 's middags
te bezorgen aan het Bureau van
nPeel en Maas" te Venray.
Uitsluitend voor onze
Abonné's.
Met liet oog op liet aanstaande
Kroningsfeest, heelt de uitgever van
dit blad het in liet belang van zijne
lezers venschei ijk geacht een
GEDENKPLAAT
voor zijne abonné's verkrijgbaar te
stellen.
Deze plaat, is mooi afgewerkt en
lieeft eene afmeting van 63 bij 78 cM.
In het midden der plaat bevindt zich
Sict zeer gelijkend Dort re" v.-m IL.M-
de Koningin, met den Kroningsmantel
omhangen en met de eene hand rus
tende op de Grondwet, terwijl daar
naast de Kroon is neergelegd. Boven
sian de plaat bevinden zich de Por
tretten van II.11. M.M. -Koning Wil
lem I en Willem II, van onderen de
Portretten van II.II. MM. Koning
Willem III en Koningin Emma.
Tussohen beide laatste Portretten
bevindt zich de Nieuwe Kerk van
Linnen gezien, waar II. M. gekroond
wordt.
Verkrijgbaar aan het Bureau van
- peel Maas" voor den prijs van
20 cents. Naar buiten 35cents
Feuilleton.
Naar het Fransch door Junior.
Denzelfden avond, dat gemeld geprek tus-
scheti Pierre en Marie plaats had, kwam de
oudste broer met een vroolyk gezicht thuis.
Eindelijk luid liy een spoor van do tijke
erfgename ontdekt.
Den volgenden dag hoopte hij op het
bevolkiugsburcuu te vernemen waar zij
woont.
Dat doet mij genoegen, zei Pierre; ik
ben. goddank, ook geslaagd, je weet wel,
met ons buurmeisje.
Wal? riep llenri, is 't er nu al door
gemaakt
Zoo ver is liet nog niet niet, doch we
gaan morgen samen een wandeltoertje maken,
en dan kunnen wij een en ander nader
bespreken.
Welnu Pierre, dnn wensch ik u van
liarte geluk! Ik hoop nu ook spoedig zoo voi
le zijn.
Den volgenden dag gingen do twee broe
ders samen op weg.
Aan de deur van hun vroeger buurmeisje
gekomen, zagen zij Marie reeds van boven
kotuen, lor wijl de huisbewaarder haar na
riep:
Juffrouw Compter, wacht eens even,
ik heb een brief voor u.
Op liet hooien van den naam Compter
bleet Henri stokstyf staan.
Dat was de imam, waarnaar hij wilde
Bismarck is gestorven Deze
mare liep in het begin dezer week als
een siddering door Europa.
Het einde der 19e eeuw nadert; de
mannen, die de historie dezer eeuw
gemaakt hebben, dalen ten grave.
Na Gladstone Duitschlands grootsten
staatsman.
Otto Eduard Leopold von Bismarck,
hertog van Lauenburg, werd den
1 April 1815 in Maagdenburg geboren.
Hij studeerde te Göttingen en was
aanvankelijk werkzaam aai: het gerecht
te Berlijn, Aken en Potsdam.
Reeds vroeg, in 1841, teekeude zijn
optreden den staatsman.
In 1849 tot lid der Tweede Kamer
in Pruisen gekozen, werd hij door
Koning Friedrich Wilhelm spoedig
benoemd in de diplomatie, en dat was
zijn e)einont.
Hij zag den treurigen toestand in van
den in kleine staatjes verbrokkelden
Duitschen Bond, en een groot idee
vatte bij hem wortel:
Het Duitsche Rijk, dat vooral dooi
den erfvijand Frankrijk had geleden,
moest in zijn luister hersteld worden.
Doch, niet het Roomsche Oostenrijk,
maar zijn vaderland, het Protestant-
sche Pruisen moest het middelpunt zijn;
de keizerskroon moest berusten te
Berlijn.
Daartoe was echter eene vernedering
van Oostenrijk en Frankrijk noodig.
Hoe zou het ooit het zwakke Pruisi
sche koninkrijk mogelijk zijn zulke
daden te verrichten Bismarck
gaan informeeren; daar de vrouw van Onm
Renard zoo heette, vermoedde hij, dat hare
dochter, de lijke erfgename, door hare
moeder, ca het verdwijnen van den vader,
ook zoo genoemd was.
Zijn vermoeden was juist, want de brief
die haar overhandigd word, was van notaris
iiarteveila, die haar mededeelde, dat zij als
dochter van Oom RenarJ, erfgonume was
een groot vermogen.
Bij het lezen van den brief vet bleekte liet
meisje en sprak:
O Pierre, lees dit eens, het is my zoo
vreemd.
Ook het aanhangsel van het testament was
er in vernield; nu, hiermede was Marie zeer
goed ingenomen, daar zij reeds een der beide
broeders beminde.
Welnu wat zegt ge er van? vroeg zij.
Pierre was niet in slaat om te antwoorden,
by was zoo wit als sneeuw, terwijl liet papier
hem uit do band dreigde te vallen.
Nu zou zijn broeder dus nog liet meisje
bczit'en, want reeds had Henri zich aan
haar voorgesteld met de mededeelmg dat iiij
de gelukkige was, die in iiet testament was
aangewezen.
Marie keek hem schalks aan en sprak:
Ik meende dat er sprake was van een
der twee broeders.
O zeker, juffrouw, maar Pierre gaf
het op, tot wijl ik u reeds sodert een maand
zocht.
En waarom gaf Pierre het op? vroeg
het meisje eenïgzins ondeugend.
Omdat... omdat... stamelde Henri.
Zal ik je eens wat zeggen, viel Maiie
hein in de lede, gij hebt naar de rijke
erfgename gezocht, en uw broeder heeft my
gevonden.
Eu Lure hand aan Pierre biedende, ging
wachtte; hij wachtte piet het geduld
van den staatsman, s eeds zijn doel
voor oogen houdend, steeds loetend op
de gunstige gelegenheid, stap voor stap
voortschrijdend.
En hij bereikte zijn doel.
Na van 1859 tot 1802 gezant te zijn
geweest te Petersburg en Parijs, riep de
koning hem naar Bei lijn, om als
minister-president op te treden. Zijn
eerste werk was, het leger te ver
sterken.
Oostenrijk begon liet drijven van
Bismarck te bemerken en een breuk
moest volgen, doch hij wist het uit te
stellen; eerst moest Pruisen nog wat
vergroot worden.
De oorlog met Denemarken bezorgde
aan Pruisen twee provinciën, en
Oostenrijk, dat mede geholpen had,
kreeg niets.
Toen werd de verhouding gespannen,
doch Bismarck achtte'daarop, in 186G,
Pruisen sterk genoeg om den oorlog
tecen Oostenrijk.te u>;uTen.
Men kent den ubraïag UosienrijK
werd verslagen en uit den Duitschen
Bond gesloten.
Daarop vormde Bismarck den noord-
Duitschen bond, waarin Pruisen de
leiding had.
Nu nog eenige jaren van militaire
voorbereiding, cn tnen was sterk genoeg
om den erfvijand Frankrijk neer tc
vellen.
Een voorwendsel was licht gevonden:
een geschil over de troonopvolging in
Spanje.
In 1870 brak de oorlog met
Frankrijk uit, in 1871 trok het Duit
sche leger zegevierend Parijs binnen,
en Bismarck deed te Versailles het
zy voort:
Kom, mijn jongen, gy hebt my bemind
toon ik arm en vm laten was, thans wil ik u
ook toebehooren.
Een Spoorweg-geschiedenis
Het reizen met een sneltrein heeft eigenaar
dige bezwaren in, vooral voor zulke lieden,
die niet gaarne hun natje cn droogje missen.
Heeft men al eens vijf minuten opontplioud,
dan is er nog veel gevaar by, den trein te
verlaten daar men zoo mueielijk zyu coupé
terugvindt. Wie onthoudt ook die wagen-
nummers.
Dit ernstige thema werd van alle zijden
beschouwd en toegelicht door de heeren iu
coupé D.. wagon no. 1492 van den sneltrein
Müiichen Weenen. Er zaten vier passa-
gieis in, drie handelsreizigers, respectivelyk
in papier, katoen en kurk, benevens een
eenvoudige Zwaab, meneer Dampfle. Do
handelsreizigers, memjclien van ervaiing,
meenden dat het oietffcoo moeilijk was, do
nummers te outlioudeil men krijgt daarin
eene zekere handiglieilj, nis men veel reist.
Maar Dümplle, een Jrovinciaal, die slechts
voor eene gewichtige ,'ei foliisk westie zich op
den trein had gewarmd, was dit volstrekt
niet met hen eens. ,.j, }L
Een kwatier iiad 'n<[f. gespoord, toen me
neer Dampfle een ui/An genuine leemte in
zijne groote holle maaRt bespeurde; de beet en
van papier, katoen en lurk gaven hem echUr
den troost, dat tc fuuheiiu, waai eene
Duitsche keizerrijk uitroepen met den
Koning van Pruisen als Keizer.
Twee provinciën en 5 milliard, die
opgeborgen werden voor eene toekom
stige kt ijgskas, waren het gewin.
Toen de vrede hersteld was, en
Bismarck zijn staatkundig doel bereikt
had, trad hij op een ander terrein, nl.
verheffing van 't Protestantisme en
onderdrukking der Katholieken.
Daartoe werd de bekende Cultuur
kamp ingevoerd, en eene poging gedaan
om schisma te brengen onder de
Katholieken.
Men kent den uitslaghet oud-
Kalholicisme teerde weg; de ijzeren
kanselier stiet zijn hoofd tegen het
Katholieke Centrum, niettegenstaande
hij do kloosterlingen liet verjagen,
bisschoppen en priesters in de gevange
nis wierp en de katholieke bladen
onderdrukte.
Het eenige wat de Cultuurkamp aan
Pruisen heelt gebracht, is eene groote
uitbreiding van het socialisme, dat
bedwongen worden.
Ten slotte nioest Bismarck dan ook
de vervolging der Katholieken staken.
Ten opzichte der buiten landsche
politiek wist de staatsman zich zoo
meesterlijk te gedragen, dat het door
hem vertrapte Oostenrijk zich nog in
1879 liet overhalen een bondgenoot
schap met Duilschland to sluiten.
Duitschland was nu groot en sterk,
het behoefde geen oorlog meer, maar
vrede om zich rustig te ontwikkelen.
Ook Italië wilde den vrede en sloot
zich bij het -vreilesbondgenootschap''
aan, zoodat de Driebond ontstond.
Het resultaat hiervan was een geheel
kleine vyf minuten hall werd gehouden, wel
een glus bier ol' een worstje te krijgen zou
zijn.
Maar vyf minuten, en dat liooge wagen-
nummei
Dampfle sluit do oogen, om het schrikke
lijke cijfor 1492 goed in ziju hoofd te krijgen.
Murchand iu katoen vraagt hem, of bij 't
al weet...
Tulaal kwyt geraakt. Mijn hemeltje, hoe
moet dat te Rosenheim gaan! De goede nian
zweet van angst.
Do ster van hoop ryst aan bet donkere
toekomstig finiamoul? de 'neer in katoen her
innert zich, dat er in hot jaar 1492 'ets bij-
zondeia aan do hand is geweest.
Maar wat? I)e dertigjarige oorlog was het
niet; dot de kalveren met Sint Juttcrais op
het ijs dansten evenmin; de stichting van
Rome door Romulus en Remus ook niet, de
komst der Batavieren in Nedeilaml ook
uiet, maar gebeurd was er iets.
Lang peinst hut viertal, tot men eindelijk
er achter komt, dat zekere Columbus in 1-162
Amerika beeft ontdekt.
Een zuciit van verlichting ontwelt des
Zwaben borst.
Daar fluit do locomotief; de trein stoomt
het station binnen, de portieren worden open
gerukt en Dauplld snelt naar builen, naar do
restauratie.
Denk er «in: de ontdekking van Ameri
ka! riep papier, katoen en kurk hem na.
Instappen voor Weenen snel! roepen de
conducteurs; de portiereu worden dicht ge-
slageu. Daar komt meneer Dampfle met «m
papier vol worstjes in zijne eene en een kruik
iu zyn andere liaud aansnellen ml do les-
tauratiu.
Gauw! roept do conducteur hem toe;
waar is uw coupé
overwicht in Europa, totdat nog een
machtiger FranschRussisch verbond
is ontstaan, en thans in Europa een
tot de tanden gewapendeu vrede
heerscht.
De geheele politiek van Bismarck is
gegrond op -ijzer en bloed". Hij heelt
Duitschland groot gemaakt, maai' ten
koste zijne edelste zonen.
IIIj, als kanselier, wilde alles en
allen beheerschen, doch hij vond zijn
meester in Windthorst, deu leider van
het Katholieke centrum.
En wat hem nog harder moest
vallen hij kwam in ongenade bij den
jongen Duitschen Keizer,
Wilhelm I en Friedrich III waren
zwakke werktuigen in zijne hand, uiaar
Wilhelm II is een jong, trotsch vorst,
die oordeelde dat de kanselier de
dienaar des keizers, en niet de keizer
de dienaar des kanseliers moet zijn.
Hij wilde zich doen gehoorzamen, óok
door Bismarck, en toen deze, na te
vergeefs gepoogd te hebben zijn zin
kunnen dwingen met hem dreigend zijn
ontslag aan te bieden, toen nam
Wilhelm II, blijdo eene goede
gelegenheid te vinden om van den
heerschzuchligen man bevrijd te
worden, tot diens groote ontsteltenis
het ontslag aan.
Sinds dien lijd heeft Bismarck
gemokt en gewrokt op zijn eenzaam
landgoed, zijne opvolgers en den keizer
hinderend zooveel hij kou.
Toch heeft de keizer openlijk erkend
wat zijn huis aan hem verschuldigd is,
wel wetend, dat de grootheid en den
roem van het Duitsche rijk te danken is
aan het genie van Otto von Bismarck.
Och, weet u dat niet
Kom, gouw
Meneer de conducteur, ik heb het num
mer vergeten. maar weet u niet, wan
neer Amerika ontdekt is!
Ben je gek?
De conducteur laat hem staan en snelt in
den bagagewagen. Angstig kykt do reizi
ger naar den langen trein, of zijne reisge-
nooten mogelyk ook het hoofd naar buiten
steken; dan is hy gered. Maar niets ontdekt
hy. 'l is te laat! de trein gaat in beweging.
O, God, daar gaat do trein met al mijn
bagage! roept de arme man. Spoedig is hy
door beambten omringd, die liera vragen,
waarom Dij dan niet is ingestapt. Een goede
bagagemeoster vraagt hem, of hy 't nummer
van zijn wagen niet weet; dan kon men naar
Salzburg telegrafeeren, om zyu goed daar op
te bouden.
Ju, om dat beroerde nummer heb ik
den trein gemist! ried Dampfle; -- weten de
heeren soms ook, wanneer Columbus Amori-
ka ontdekt beeft
Wat?. och die man is gek! wordt
er geroepen.
Dat is den goeden Zwaab wat te erg; hy
gaat tegenstribbelen; hel wordt een beei
standje en de chef komt er aan te pas.
Deze vraagt hem, waarom oi hij juist dat
jaar zal wil weten.
Omdat liet mijn wagennummer is
Nu gaf allen een licht op. Spoedig wordt
Salzburg getelegrafeerd, 'tgoed van den ncliter
gebleven reiziger uit coupé D. no. 1492 op
te houden en hy zelf wordt met den eerst-
volgenden trein achterna gestuurd.
Menen Dampfle heeft nu vast in zyn hoofd
wanneet Amerika werd ontdekt.
LINDE.