HOBST ea emstiekss.
W. van den Muifcüiof-Sassen.
Geen remplaganten meer!
Episode uit den tijd
Bokkenrijders.
TEED AG li JUNI 18trs.
MJAAEGANG.
'h.
No. 24.
Abonnementsprijs per kwartaal.
voor Venkay 50 c.
franco per post 65 c.
voor liet buitenland bij vooruitbetaling 85 c.
afzonderlijke nummers 6 c.
Uitgever
Deze Courant verschijnt iederen Zaterdag.
Prijs der Advertentiën:
van 14 regels 20 e.
elke regel meer 5 c.
groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3maal geplaatst, w >rden 2inaal berekend.
Advertentien of Ingezonden
Stukken gelieve men Vrij
dag vóór 2 uur 's middags
te bezorgen aan het Bureau van
»Peel en Maas" te Venray.
Zooals wij in ons vorig nummer
reeds meldden, is het wetsontwerp op
den Persoonlijken Dienstplicht, ol de
afschoffing der remplaganten, door de
Tweede Kamer aangenomen.
Ook welen we dat alle Katholieken
tegen de wet stemden, uitgezonderd
den gevierde» katholieken leider, den
grooten l)r. Schaepman.
Hoewel het wel cenigzins te be
treuren is, dat de eenheid dor partij
op dit punt verbroken is, toch is liet
zeer onbillijk om de handelwijze van
Dr. Schaepman onvoorwaardelijk ie
veroord eelen.
Hoewel het den schijn had, dat liet
optreden van de Katholieke volksver
tegenwoordigers tegen de wet, een
katholiek begrip weergaf, toch was
dit niet hot geval.
Ook onder de Katholieken zijn
voorstanders van den persoonlijken
dienstplicht en onder het volk van
Limburg en Noordbrabant, dat toch
grootendeels goed Katholiek is, zijn er
veel meer, dan men soms wel wil doen
gelooven.
Bovendien, wanneer de tegenwerking
een zuiver katholiek standpunt had
vertegenwoordigd, dan zou men ge
woon hebben kunnen zeggen, dat het
Protestanlsche Nederland een liioinf
vierde over het Roomsche, en dat kan
feuilleton.
DER
Kiel ver van de groene boorden der Geleen
lag op eene boogie te midden van bet struik
gewas bet k.is'eel Schurenhof, dat in 1773
bewoond werd door de afstammelingen eener
aloude familie, deu lidder van Schurenhofen
zijne dochter.
Zelden zagen dc dorpsbewoners den ridder;
bij leefde in de grootste afzondering. Zijne
dochter Malfillde was achttien jaar en werd
om hare schoonheid en goedheid alom geroemd
Do oude ridder van Schurenhof werd niet
alleen gekweld door de plagen van den ouder
dom, bij bad nog ecne andere reden tot onge
rustheid.
Ten tijde van ons veriiaal werd liet hertog
dom Limburg geteisterd door de plagen van
eene rooverbende, -Bokkenrijders" genaamd.
Het groote vierkant tusschen Aken, Maastricht
Roermond en Wassenberg, was het tooneel
hunner wandaden, overal verspreide ze schrik
en outselling. De Joden der bende herkenden
elkaar aan oen wachtwoord of leekeo. Over
dag werkten zij in het veld of hielden drinkge
lagen m een want aan gold ontbrak
toch worden betwist, want een pro
testant, de lieer Van Dedem, stemde
tegen de wet, terwijl Ó6n overtuigd
Katholiek er voor was.
Of de heer Schaepman er nu voor
gestemd heeft uit dankbaarheid voor
de verleende vrijstellingen aan de
toekomstige priesters, of dat hij ver
meende met zijne stem het gevoelen
van een groot aantal katholieke Neder
landers te vertolken, dat willen we in
hot midden laten.
Do laatste veronderstelling is echter
niet zeer gewaagd.
't Is waar, de bemiddelde katholieke
burgerij en de hoogere katholieke
stand zal over liet algemeen met de
wet minder tevreden zijn, en terecht
is de vrees, dat het ziolelieil hunner
kinderen in de kazerne ernstig gevaar
loopt.
Zij mogen het echter aan het arme
maar toch brave katholieke volk niet
kwalijk nemen, dat deze hunne zoneti
liever naast die der brave burgerij zien
optrekken, clan naast ih* reiïipne'oilen,
die voor een goed deel bestonden uil
hel minst zedelijk ontwikkelde deel der
maatschappij.
liet kan niet ontkend worden, de
militaire dienst is een overwegend
kwaad, en nergens biedt zich meer de
gelegenheid aan tol liet zedelijk ve.rderf
der jongelieden, dan onder de wapenen.
Maar laat ieder zich afvragen, of het
met het rechtvaardigheidsgevoel over
een stemt, dat dit gevaar alleen le
duchten was voor de zonen der annen,
terwijl de rijken of meergegoeden er
zich met een handvol gouds konden
afkoopen.
Voorzeker, er kunnen geen offers
genoeg komen om de jongelieden aan
den zedebcdervendcn invloed der
kazerne te ontrukken, maar door de
hun niet. 's Nachts vergaderden zij op-een
gegeven teeken in eene of andere scl.uilplaats
cn wee dan dekerk.hetkasieelofhuis.dat
hun strooptocht gold. Het knsleel Schurenhof
lag juist in het midden van hun werkkring.
Op zekeren dag zat dc oude ridder met
zijne dochter alleen voor den haard, toen de
huispriester biuuonlrad.
Brengt gij ons eene goedo lyding, vader?
vroeg hein de slotheer.
Men hoort zelden iels goeds, zeide de
priester.
Verleden nacht heeft men brand gesticht
in Bingelrnde, drie dagen geleden Schinveld en
voor acht dagen Nieuwenhagen.
Dit zeggende sloeg de .grijsaard treurig de
oogen neer.
Het was avond geworden en duisternis lag
over het aardrijk. Hel meisje, dat aan het
raam was gaan stnan, gaf plotseling een kreet
van schrik.
Brand riep ze.
Brand zeg je en waar
Naar den kant vat) liegen, antwoordde
Mathildo sidderend.
Dat is niets, hernam de ridder koel,
Deze onverschillige woorden doden het
meisje de tranen in de oogen komen. Zij heef
de als ze er aan daclit, dat misschien een ge
liefd hait vallen ging ondci de bijl dor bok
kenrijders.
II.
Het kleine kasteel van liegen, ton westen
van Schurenhof gelegen, was bewoond door
eene fumilie die van. •tn-iaiü? viiandschap
leefde met de bovi'o^vkieod gcied moest \vu.
plaatsvervanging werd' dal doel niet
bereikt.
Daardoor werden alleen de rijken
aan het verderfelijke klberinth ontrukt
om er de zonen der armen voor in de
plaals te stellen.
De eenige cn afdoende oplossing,
het beste middel 0111 hel eenieder naar
den zin te maken, zou ongetwijfeld zijn,
de afschaffing van de verplichting tot
dienen, cn de enkele instandhouding
van een leger van vrijwilligers.
Niet alleen dat dit zou beantwoorden
aan het doel dat de verdediging van
ons vaderland beoogt,; (want bij een
eventuoelen oorlog was Cr voor ons toch
geen kans) maar bovehdien zou eene
ontwapening schatten holds besparen,
die nu aan de beurzen der belasting
schuldigen ontrukt worden.
Mocht liet er eens toe komen, dat
den geheelen kazernedwang afgeschaft
word, dat was nog veel beter, en
mogelijk is de invoering: van den per
soonlijken dichstplieh^t'. ij'toe wel den
öcl.Vi',.;). .v.ap. °r' - -
Immers, als de zonen dor macht
hebbers zelve den ransel moeien dragen,
dan worden deze wellicht zoo verstandig
om dien dwang allengs geheel cn al
af te schaffen.
Inllusschen hopen en vertrouwen wij,
dat de persoonlijke dïeiik'plicht er veel
toe hij zat dragen om den soldaat in
zedelijk en godsdienstig opzicht te
verbeteren.
Het komt ons niet ondienstig voor,
om onzen lezers nog eens een overzicht
te geven van den inhoud der nieuwe
wet, regelende de persoonlijke dienst
plicht:
le. Ieder, die tot den dienst bij
de militie wordt verplicht, is gehouden
Daardoor wns nok liet ruw antwoord van
den heer vnn Schurenhof te verklaren, toen
hij vernam, dat de brand in de richting; van
't kasteel liegen woedde.
Toch bestond er een band, die de vijandige
familiü's cenigzins vereeuigde.
De schoone Mathildo werd namelijk bemind
door den zoon van hun vijand, door Walter
van liegen.
Do jongelieden verlangden niets vuriger,
dan dat die vijandschap geëindigd was. en
hunne echtverbintenis liet middel zou worden
lot eene verzoening.
De beide vaders, hoewel anders zeer goed,
waren op dit punt zeer stijfkoppig.
Do oude heer van Schurénhof dacht er niet
aan om zijne docliler amit den zoon van zijn
vijand to geven, terwijl dl heer van Hogen
dezelfde gedachten had of "rent een verbond
van Waller met Mathilde.
Niettegenstaande den hai.scier ouders gaven
de jongelieden de hoop nielj - li
Daarom had de vrees, d;j IV alter in gevaar
verkeerde, liet meisje ookèn.lftranen langs de
wangen doen rollen, toen;ss<*Jen brand iu dio
richting ontdekte. L»!/
Gij hebt dus maatrog{r, genomen togen
de bokkenrijders? vroeg t, riester, zicli tot
den ridder van Schurenh<'ffjt ^idend.
Mijne muren zijn n-L^lork genoeg om
den eersten aanval af to m, antwoordde
Pot'
Nauwelijks had de ri deze woorden
gesproken, of cén bodiond). ad met ontsteld
gelaat binnen.
Wel Job,/ waarom je zoo bleek?
vroeg dc riddoi
zijn dienst in persoon waar te nemen.
De dienslvervanging en de nummer
verwisseling zijn alzoo afgeschaft.
2c. Reeds de lichting van hot vol
gend jaar is daaraan onderworpen,
zoodat de jongelingen, die in October
a. s. moeten loten, en een ongelukkig
nummer trekken, geen plaatsvervanger
of nutnmerverwisselaar zullen kunnen
nemen.
3o. Dc inlijving bij het corps en de
plaatsing in hot garnizoen kunnen naar
keuze geschieden door vrijwilligers en
loteliugen, zoo zij aan zekere eischen
van militaire bekwaamheden voldoen.
Iu verband daarmede zullen oefeningen
van jongelieden in alle gemeenten door
den Minister van Oorlog worden be
vorderd.
4e. Een zevende van het geheele
bedrag der vijf jongste lichtingen bli jft
in dienst, na de oefeningen. Dat is het
zoogenaamde blijvende gedeelte.
De Minister heeft toegezegd, dat het
blijvends gedeelde wel tot een negende
zak' wordén ?enninr?erd, hueW._>i hij
dit niet wettelijk wilde voorgeschreven
zien.
5e. Voor het blijvende gedeelte is
de nummerverwisseling gebleven.
liet eenige onderscheid met de be
slaande bepaling is, dat nummerver-
wisseling tusschen miliciens uit onder
scheidene garnizoensplaatsen maar van
hetzelfde corps kan geschieden.
6e. Op aanvrage wordt bij Konink
lijk besluit, telkens voor één jaar,
ontheffing van dienst verleend aan den
Katholieken geestelijke, den bedienaar
van den godsdienst en den zending-
leeraar, alsmede aan den student in de
godgeleerdheid en den zendeling-
kweckelinp, beneveDS aan den
Roomsch-Katholieken ordebroeder cn
Ileor, er zijn een aantal mannen uit iict
dorp die u wenscUeu te spreken.
Wie staat aau buil hoofd?
De hoofdschout van Hocnsbrook.
Laat ze binnenkomen.
Het kasteel Sohurcnliof was gelegen onder
de gemeente Iloensbroek, en naar dc gebrui
ken van dien tijd waren de dorpsbewoners
eenigzins ondergeschikt aan de knsteeliieeren
hunner plaats.
Ilicr was echter geen bewijs van dwang of
onderworpenheid, want do heer van Schuren-
hof bad steeds als een vader met zijne onder-
hoorigen omgegaan, terwijl Mathilde door de
armen en ongelukkige» beschouwd werd als
oeu weldoende engel.
Toen de dorpsbewoners van Iloensbroek
voor den lieer van Schurenhof stonden, nam
de schout liet woord:
- Edele beer, wij rekenen het ons t««t
plicht om u onze diensten aan te bieden, want
naar het zich laat aanzien', begint liet thans
voor u ook gevaarlijk te worden.
De ridder schrikte,
De bokkenrijders beginnen zoo driest op
te treden, dat niets meer voor ben veilig is.
Het kasteel liegen staal, teeds in volle vlam en
alles wat hun in den weg treedt, wordt ver-
mooi d of vernield.
Mathilde staarde den spreker angstig aan cn
verbleekte.
Deze vervolgde;
Edele heer, gij zijt. altijd zoo goed voor
ons geweest, (lat wij u wol dankbaar mogen
zijn; wij bieden n daarom onze hulp aan en
zullen het gevaar zoolang vau u koertu al» in
cuze macht
den Protestanlischen diacoon.
Deze ontheffing, behalve die voor
ordebroeders, zendelingen en diaconen,
bestaat ook thans.
Te. Een geheel nieuwe bepaling
is de ontheffing van dienst voor do
kost winnende zoons.
Het zal zeker niet gemakkelijk zijn
om le bepalen, wie lot deze rubriek
behoort.
De bepaling daarvan wordt aan het
subjectief oordeel der Regeering over
gelaten.
Wat hier echter wel van belang zal
zijn, is liet oordeel van den Burge
meester der plaats, waar de loteling
woont.
Se. Uitstel van eerste oefening of
van verblijf onder de wapenen kan in
bijzondere omstandigheden op aanvrage
worden verleend.
Dit uitstel kan dosverlangd met een
jaar worden verlengd.
Dat is ook eeno geheel nieuwe
bepaling, die zeker niet vau gewicht
«iUblOUl É.y-
Jongelieden, die aan de studie zijn
bij voorbeeld voor een examen
zitten, kunnen tot twee jaar toe uitstel
verkrijgen om naar de kazerne te gaan.
Daarna moeten zij opkomen.
Ook kan uitstel worden verleend aan
jongelieden, die bij de industrie aan
zeker werk bezig zijn, dat afgemaakt
moet worden.
Vermelden wij ten slotte nog, dat
zij, die voor de lichting van dit jaar
voorwaardelijk zijn vrijgesteld, maar
nog kunnen worden opgeroepen
omdat een loteling ongeschikt mocht
blijken niet luider de bepaling der
nieuwe wet vallen.'
Het gelaat ven den grijsaard helderde op by
deze woorden; bij wierp een vluggen blik op
deze dappere lieden en noemde elk met zijn
naam als oude kennissen.
Eensklaps ontdekte hij eeno gestalte, dio
half in oen donkoren hoek van de zaal ver
borgen zat.
Het was een bekend slrooper, oen krachtige
jonge man, wiens gelaat door de zon gebruind
was en wiens gespierde armen wel een boom
uit den grond zouden hebben kunnen rukken.
Zijne houding was onverschrokken en zijne
oogen verrieden hst en moed.
Ten zeerste verrast bleef do heer van
Schurenhof voor hem staan en sprak op vra-
genden toon:
Hoe, Martin, zijt gij ook al onder mijne
vrienden
De jongeling stond op en antwoordde onbe
vangen:
Heer van Schurenhof, ik ben alleen de
vijand van liet wild in uwe jnclitvelden, omdut
ik denk, dat God geen meester gegeven heeft
aan de dieren die in de hosschen of in de vrije
nutuur leven. Hoewel gij mij vaak getoond
hebt van een tegenovergesteld gevoelen te zijn,
ncht ik tl tocii boog, omdat gij mij altijd goed
en wel willend.behandeld liobt, cn daarom is
mijn arm bereid om u tot hot laatste te ver
dedigen.
De grijsaard moest zijne aandoening bedwin
gen en wendde zich lot allen:
Mijne vrienden, ik dank u allen voor
uwe verknochtheid, doch ik kan uw edel
moedig aanbod niet aannemen, want gij zelf
hi bt huizen, vrouwen en kinderen te bescher
men. Wordt vervolgd.
