Scherpe Wapenen, Een Slimmerd, ZATERDAG 5 OCTOBER 1805. ZESTIENDE JAARGANG. No. 4A- Abonnementsprijs per kwartaal. voor Yexray 50 c. franco per post 65 c. 85 c. voor het buitenland afzonderlijke nummer: 6 c. Uitgever: L. A. SA ÖfejjiST. Deze Courant verschijnt lederen Zaterdag. Prijs der Ad verten tien: van l*-r5 regel» -30 e-. elke regel meer 6 c. groote letters en rignetten naar plaatsruimte. Advertcutièn, 3maal geplaatst, worden 2inaai berekend. dvsrtentien of Ingezonden Stukken gelieve men "s Vrij- ■dags vóór 2 uur 's middags ta bezorgen aan het Bureau van «Peel en Maas'' te Venray. Do tong, heeft een wijze gezegd, is eon klein lid, maar doet groote dingen. Zij is een scherp wapen, zoowel tot don aanval a!s ter verdediging. Door hot te hanteeren in een edelen kamp voor wat waar is en goed, vei heft men zich tot hot peil der en gelen; door hel slecht te gebruiken verlaagt men zich licht tot oen geest verwant des duivels. Middelecuwscho asceten, de onhei len kennende door een booze tong teweeggebracht, trachtten hun ziel te redden door dit lid tot werkeloosheid te doemen, en volgelingen van beider kunne volgen ook In onze dagen nog dit treffend voorbeeld. De vermaning van den ouden wijs geer: Leer hooien, zien cu zwijgen, iieeft ongeveer dezelfde beduidenis. Toch muit men zoggen, dat de spraak een groot beschavingsmiddel mag genoemd worden, maar dan moet er ojk woiden bijgevoegd, dat alles wat den bestaande)* beschavingstoc- stand, in welk tijdperk ook, ontsiert, te wijten is aan een vörkeord gebruik er van. Kwetsende woorden komen maar al te vaak voor. Feuilleton. -Hebt gij gember noodigvroeg zijn makker; «bier is een goad sink, indien je dit noodig hebt." -Zoo dadelyk zult gy zien." hernam zijn makker; «hoe levendig en vlug liet beest zal worden, by de prikkeling van den gekauwdun gemberwortel." De wortel word zacht on lijn gekauwd, ver volgens wat fijne Spaansclio peper er op ge strooid, en... Ja, lezer, nu bevind ik mij in de grootste vorlogenlteid, dewijl ik niet duif zeggen wal hij deed inet zyn gemberwortel. De verstandige lezor, dio tevens paarden kenner is, benoofl geeno uitlegging van de zaak te hebben, die weet wol w.a Ie roskam - mar deed mot den gekauwde!) gemberwortel, met Spuanssho peper bestrooid; do onkundige lezer, die geen denkbeeld heeft van den paar denhandel, vrage het den lief hebbers nitr eens, waarom... halt! daar zou ik het haast zoggen. Nu, hot gebeurde juist zooals de bluuwkiel hot had voot speld. JSoodni de genthei wortel gebruikt was. stak hel puaid zijn algesueJeO staart in do lucht en spitste do oorenzijn oogen begonnen te fonkelen en het hinnikte nis een strijdros bij den reuk van het buski uil •n het donderen der kanonnen. Schoon dier, vol bloed on leveu 1 zeidc de blauw-kiel, terwijl liet door zijn makker werd opgezadeld; wacht ik geef hum nog eon bier glas brandewijn, voegde hij or bij, dat zal hot oudje zijn bloed wat warm maken. Er zijn mr.nschen, die ze bezigen alleen otn het genoegen to hebben iemand op een voor spreker niet ge vaarlijke wijze verdriet aan te doen. Dat zijn de lasteraars, do kwaad- sprekets, do leugenaars, gevaarlijke slangen in de menschelijke samenle ving. Zij spreiden hun gift of spuwen hun gal, gedreven door een boosaardig instinct, waarvan een rechtschapen menseh z: bijna geen idee kan vor men. Het kost toch moeite zich een voorstelling te maken van eon ander menselt zonder er overigons ecnig voordeel uit te trekken. Toch zijn cr zulke lieden, en het komt ons dan ook in 't geheel niet ongerijmd voor; dat in vroegere eeuwen, toen het nog modo was »aan den lyvu" te straffen, zulke booswich ten te pronk werden gestold, met hol zondige lid uitgestoken en op vernuf- lig uitgedachte wijze omklemd, ten einde du intrekking binnen den vast- goslolden tijd te voorkomen. Kwaadspreken doel men van iémand in zijne afwezigheidbeleodigende woorden uit men tot iemand in zijn bijzijn. Niet zelden louter voor genoegen. Mort weet, dal er dingen zijn in de levensgeschiedenis van den even menseh in zijn familie-relatiën, waaraan hij niet gaarne herinnerd wordt; zwakke of licht kwetsende plekken in zijn karakter, op welke hij 't niet aange naam vindt, dat er gezinspeeld wordt. Iin juist daarin vinden sommigen een reden 0111 het wel to doen en dan liefst op eeno stekelige cn sarcastische Hij steeg op en vloog als de winJ naar do jaarmarkt, waar keopers, veikoopers en nieuwsgierigen als uit éöit mond uitriepen -Kijk, dat is een moedig dier, on niet letdyk ook?" »J.t, dat is ten form dier," zei ook de rechter, die don blauw kiel zag voorbijdraveii, «ik ben altijd een liefhebber geweest van zwarto paarden; on dat is nu mot tocht zwart, koolzwart. Hij koek liet paard, dat nu slapte, nog 0011 «ogenblik na en riep «Ilola, hésta eons stil; hoc oul is uw paard «In zijn vijfde jaar; zoekt mijnheer con paard?" «In zijn zesle,sprak de vrederecht*)', terwijl hij zijn bril opzette cu liet paard in den bek keek. "Nu, ik zi» dat. mijnheer een kenner ut," zetdo de tuiter afstijgend, -acht dagen geleden op den dag af, is hij vijfjaar gowees:... dus is hij eigenlijk in zijn zesde." -Mij slaat of bijt immers niet?" vroeg do vrederechter. «VV.-l, mijnheer, een lam is niet zachter dan mijn Mior." -Momzegt gij -Men beeft hot hoest dien naam gegeven omdat hij zoo pikzwart is." - Is uw paard goed gedresseerd?" -Als gemakkelijk, rl'ipaard heeft het zijns gelijke met... wil mijnheer een ritje bui en de stad dneii Moet hij mijnheer dienen voor het l'Ü'uig?" «Zoowel voor hot eeu als voor het an der." «Nu. indien mynheer verkiest wil ik mijn Moor op het oogenblik inspannen." «Hot beest ziet er zoo driftig uit, het gaat tocli niet op hol?' sprak de rechter, ter wijl het paard met do voorpooten ougeduldig wijze, om den ev-mrneij h op den koop toe nog een mal fi.c'iiïr to doen slaan. Beleedigingen met wor/.' lpn geschie den niet zelden uit wraakzucht. Eu toch moet men in oen christe lijke maatschappij op tl?, vraag, of wraak geoorloofd is, ecn ont kennend antwoord onivar.ttop. Maar... de praktijk! De wat al te krasse v'Éiin, dien b. v. de Korsikanen er met hunne ven detta" op nahouden of Bi<-n men aan treft bij hot Maleische- ï.ionschenras, waar hot leven van den vijand"' het eonig afdoend zosnofféd s, die is bij ons gelukkig niet Hl' meest ge bruikelijke, maar voor h< overige zit het denkbeeld van «belaa l zotlen" er toch vast bij ons in. Dat heeft men weHj-iiit van d^ schooljongens geleerd, dip,'een »kwes- tie" eerst moeten uit vóel. Un vóór zij weer als vrienden met el ander kun nen omgaan. d. Ook bii ons is no-2» niet uitgeroeid, dat liet een Mwijs vaii gebrek aan moed is een geleden na doel, een ondergane bnleediging »over zijn kant te laten gaan," de rekening moet eerst worden vereffend, eer tie goede verstandhouding kan hersteld worden. iïlol volgt. ücl inkuilen dei' Aardappelen, Ilot maakt een groot j verschil met betrekking tot de gaafheid van een over de stiaatslcenon klaawdo. -Volstrekt niet. Moor is zacht nis een lam... ul die paarden op do markt en al dal lawaai..." «Zijn oog slaat zoo wilddo oot an staan zoo spits, en do staart steekt zoo ontzettend in de hoogt*." «Het dier is hiij zooveel makkers om zich heen te zien." «Wat vtaagt ge voor uw paard De koopman trok den vrederechter terzijde en duisterde hein 111 hel oor: - Vier honderd en vijftig gulden." «Die prijs is te hoog.'' zeido do vrede rechter, met hot. hoofd schuddend. -Te hoog 1 de ponden zyn duur, vooral de vijf en zes-jarige." |>e man met zyn groenen kiel, dien wij een kwartier geleden in do heiberg huilen do stad verlieten, kwam bij het paard, koek liet in den bok, ging or een paar malen rondom heen, teneinde het nauwkeurig op to nemen, en vroeg naar den prijs. «Vier honderd vijftig." «Ik betaal er u op slaande» voet vier honderd voor, onder voorwaarde dat ik het dier ten hslf uur mag probcereu ouder den man en voöf 't rijtuig." »L*e voorwaarden neem ik aan. doch van mijn prijs ga ik niet af," antwoordde da roskanimet'. De reel.ter Imd zin in I«ot paard. De koopman met zijn groenen kiel had reeds een 1110,0 bod gedaan, iets dal wel be woes dat Moor in het oog I lopende hoedanig heden had. Neon, dat. paard mocht, hij niet laten ontsnappen. Hij bood tien guldon liooger dan do man mot den groenen kiel. -Dat is vier honderd cn tien gulden sprak de koopman «Keu mooie prijs," meende de vredo vrucht, onder welke omstandigheden ze groeit; maar oven waar is het, dat het gaaf blijven voor een groot deel van do behandeling afhangt. Als de landbouwer in dezen tijd van 't jaar mat een vracht aardappelen van 't land komt onder hevige buien, zoodal de aardappelen doornat op den wagen liggen en 't water bijna onder door 't wagendek lekt en dan dio go- wassen zoo maar zonder verderen omslag in den pasgedolven kuil laat loepen, dan mag, dan kan hij niet verwachten, dat ze in 't volgende jaar goed gaaf zijn. Een goedo bewerking is een geheel andere. Al die aardappelen hadt ge hier of daar op den vloer moeten uit spreiden en dan een dag of drie la ten liggen. Rad! ge ze eiken dag wat voorzichtig omgezet, zonder ze to kwetsen, daar zou 't niet minder om geweest zijn. Doornatte vruchten loenen zich niet voor goede bewaring. Gelijktijdig dat de aardappelen uit gespreid werden, had do kuil gcdol- reu-fliuwxs.1 w»™,,.., en de wanden droog konden worden. En dan eerst komt bet inkuilen, oven- wel niet zooals velen doen, 30 lot 40 ILL. in eon kuil. Waarom niet liever een kuil meet Leg de aardappelen er vooral niet to hong in, want dat geeft bij strenge koude, licht schade. Minstens twee voel blijft ge beneden den beganen grond. Dek dc aardap pelen met droge plaggen. Dat is beter dan stroo. Zet in do hoeken van de kuil rechtopstaande! slokjes, dan hebt go 't volgende voorjaar altijd de grens van de kuil terug. Dek nu alles met zand toe. Voor ge dat echte)' doet> neemt ge eene buis of pijp van zoo on* geveer 1 d.M. middellijn; een paal kan ook wel dienen. Deze zet ge in 't mid* 4 den en nadat alles goed is aangevuld, baalt ge buis of paal uit. Die opening dient als afvoerbuis van do gassen en dampen dio ontstaan. De bovenste mond dekt ge met een paar tegen el kander leunende pannen. Dan wordt de opening niet door ronddwarrelend blad verstopt en geen regen heeft toe gang, Maar vriest, het er niet in'? Neet! De .vorst treedt door deze opening van wege de opstijging van warme dampen niet toe. Wat liet bedekken betreft: in 't mid den behoeft de massa niet zoo dik te zijn, maar vooral drago mon zorg. dat men ruim voldoende over do kanten van den kuil komt anders zal daar de koude invallen. Bij strenge torst bo tlekke men de kuilen tevens mot sneeuw of zoo die er niet is, met eeu laag turf-» molm. I11 streken waar de grond uiteraard graven. Daar legge men de aardappelen op den grond en bedekke ze daarna met droge plaggen. Men maakt nu een omhulsel van zand, zóó dik, dat overal liet blad van een schop cr geheel recht standig ingestoken kan worden. Het best doet meu, door de aardappelen in te kuilen in den moestuin, wanneer die aanwezig is, omdat die grond lang zoo sterk niet aan bevtiezen onderhevig is, dan gewone aarde. Wat we hier omtrent 't inkuilen van aardappelen zeiden, gaat ook door voor wortels, echter met dit onderscheid, -Mijnheer ken» al de hoedanigheden van het beest niet." was het antwoord van den eigenaar, «anders dong hij geen stuiver af. -Laat heat nog eens draven," verzocht de rechter. «Dat map draven heeten," mompelde de man mot zijn groenen kiel, doch hij mompelde juist hard genoeg, om door den vrederechter verstaan te worden. En werkolyk. Moor draafde zoo schoon en zoo hard, en hij scheen zoo zacht voor den ruiter te lnopen, dat hij bij eiken liefhebber voor een goed en deugueiijk paard moest doorgasn. De man mol den groenen kiel stond al weer Dij liet paard, hij moest, zoo dacht de rechter, veel lust hebben om Moor in riju bezit te hebben. Het lag niet in het karakter van den 1 ech ter in dergelijke gevallen niet veel overleg en hodanrdhoid te werk te gaan. «Vier honderd en twintig guidon," sprak, hij. -Indien gij het verschil deelt." antwooid- do de koopman, is liet p nu d verkocht... vior hondeid vijl uu during gulden." -Kom. wat maakt m j de som van vijf tien gulden," dacht de vrederechter, «dat is een paard vtinr mijn Uvea." -Top!" sprak hij. den koopman in de geopende hand slaande, «uw paard is verkocht. Tien minuien luie" was de ko «pprijs betaald cn leger, den avu.nl reed hij, hoog-u voldaan over zijn uitstapje naar de markt, naar huis terug. Als de wind vloog do oude tilbury over den straatweg, en met innige voldoening merkte de rechter op, dat Moor al harder en liaider begon te loopeu, hoe verder hy van do stad was. Het was pikdonker, toen do tilbury van den rechter voor zijne woning stilhield. -Jaap, ben je daar?riep hij, -Ja. mijnheer 1" «Nu heb ik een best paard, een looper... «En heeft ue oude bles veel opgebracht?" vroeg Jaap. «De paarden zijn duur," sprak de rech ter. «Maar kom. zet hem maar gauw op stal." Jaap nam hel tuig af en bracht het dier op stal. Pen volgenden ochtend stond Jaap met den elleboog op da krib leunend, het nieuwe paard oplettend ie bekijken. Tienmaal achtereen ging Dij er rondom heen keek liet in den mond, staarde het vlak in de oogen, tastte liet met de hand dan op de rib ben, dan op de ruggegmat en ging dan weer met don elleboog op de krib leunend, suum kijken naar liet nieuwe paard, waarvan hij volstrekt geen hoogte kon krijgen. «En dat. zou zoo'n verbazende looper kunnen zijn?" sprak Jaap. -Ja dat paard schijnt stevige pooien te hebben maar.... Nu in 's hemels naam," zuchtte Jaap. «indien het dan toch zoo is en niet anders ga ik het paard eens (er dege afpootsonwat is-dat 'oeest eig beslijkt Eenige minuten lang ging hij in alle rich tingen met zijn roskam over de l.uid heen, die hij daarna «iet een s'roowisch afwreef en ver volgens glad boistoldfi. Daarna knmdo hy manen en smart uit en ging toen ven emmer water halen, om dc beslijkte poolen van Moor schoon te wassen. Nauwelijks was Dij een paar keeren met de natte spons er over heen geweest, of liet water vras vuil en zwartachtig Jaap bleef wasschen, cn weldra kwam eeu sp.erwiüe paardenpoot te voorschijn. -Wat is dat nu?" vroeg Jaap. een paar pas achteruitgaande, on de» van kleur veran derden poot met aandacht bekijkend, -was dat nu alleen slijk, dut aan het haar kleefde?"

Peel en Maas | 1895 | | pagina 1