Lgfrekea.
Het Radicalisme.
id youden Bidsnoer.
ZATERDAG 18 NOVEMBER 1893
VEERTIEN DE JA ARGANG.
No. 47.
Abonnementsprijs per kwartaal.
voor Yenray
franco por post
voor liet buitenland
afzonderlijke nummers
50 c.
65 c.
85 c.
Uitgever:
L. A. SAL-SEN".
Deze Courant verschijnt iederen Zaterdag.
Prijs der Advertentiën:
van 15 regels 30 c.
elke regel meer 6 c.
groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Advertentiën, 3maal geplaatst, worden 2maal berekend.
dvertentien of Ingezonden
Stukken gelieve men *s Vrij-
■dags vóór 2 uur "s middags
"te bezorgen aan het Bureau van
<»Peel en Maas*" te Venray.
I)at het radicalisme eigenlijk geen
•ander doel heeft dan om de gehcele
inrichting der samenleving aan den
•Staat op te dragen en dus de staats
bemoeiing builen alle perken uit te
•breiden, hebben wij reeds herhaalde
lijk aangetoond. De radicalen maken
hiervan ook geen geheim. Volgens
hen moet de .Staat zijn groolc macht
gebruiken, tot heil en in 't belang
van allen ten minste wat door hen
heil cn belang wordt genoemd en
daarom willen de radicalen niet slechts
dat de Slaat toezicht houdt op de
maatschappelijke instellingen, maar
ook en vooral, dat de Staat alles zeil
regelt.
Was dit nog niet van genoegzame
bekendheid, de beraadslagingen in oor.
openbare vergadering van dc radicale
kiosvereeniging te Zaandam in liet
begin der vorige maand gehouden,
-zouden' dit ons hebben kunnen loeren.
Daar hield toch eon der bekende
radicale woordvoerders, dc hr. Van
<len Bcrgh, ceno rede, waarin hij het
radicaal programma op staalkundig
on maatschappelijk gebied besprak.
Hij zette het verschil uiteen tusschon
<le liberale partij en dc radicalen. De
•eersten prediken volgons hem, voor
een gedeelte althans, Staatsonthouding.
Hij noemde dit echter slechts eene
Feuilleton.
Ooi'spvoukel i j ko Novelle.
Zijne gezondheid was echter gesloopt en dc
■dokter geloofde, dut rijn einde niet ver meer
verwijderd was, hoewel hij hierover zich
nimmer uitliet.
'•'Lnrcg vóór de t ijd was pek omen, dat haar
vader kon uitgaan, had Constance gonoeg-
«aam hare krachten herkregen, ma zich bui
tenshuis te begeven, .en hoe zorgvuldig er
vroeger op werd gepast, dat /ij zich nooit in
den omtrek olieen vertoonde t.gij allen weet
waarom), thans, deed zij lange wandelingen
geheel alleen, en de jonker sclmen daar niets
van op te merken, of haar althans daar niet
in te willen tegengaan.
-Reinold, die na het onheil van -Doeblen-
burg", hoezeer hij ook lijdende was, geen
oogenblik te buis bleef, oer zijne tegen
woordigheid, zooals hij meende, daar buiten
werd vereischt, kwam dc jonkvrouw herhaalde
keeren tegen, groette haar bij die oiBuoelin
gen /.eer beleefd, docii liet liet daarbij dan
ook blijven, liet verwonderde liet meisje
evenzeer als bet haar vader deed. al sprak hij
er nimmer met zijne dochter over. dut c
'fabrikant kun nooit een h k bi acht, ic
méér, daar hij zich dik wei f in de burnt be
vond. Pb koele beleefdheid van den jonkman
griefde Const mee zeer. Zij vertelde het nim
mer aan haar vader, maar zij had een gevoel,
alsof /ij hem het groots*e onrecht luid aange
daan; en ofcehoon zij Keinohl nog altyd eene
opréchte gCfiégetihcid toedroeg, haar vorstand,
door hare familiekwaal ■adeltrots" in de war
leus, en niet anders dan eene leus.
omdat overal en in elk deel van ons
recht de Staat zich gemengd heeft,
en hij ingrijpt in ons leven cn geheel
ons bestaan.
Wij willen ons hier natuurlijk niet
opwerpen als verdediger van het libe
ralisme en dus ook niet het standpunt
der liberalen ten opzichte van de be
moeiingen van den Staat bespreken.
Maar wat de radicale woordvoeder
van het liberalisme en radicalisme be
weerde. is ook het standpunt van hen,
die gelijk wij tusschen liberalisme en
radicalisme feitelijk weinig verschil
bespeuren.
Het radicalisme verschilt alleen van
het liberalisme daarin, dat de voor
standers van eerstgenoemde richting
verder gaan en meer consequent hun
beginselen doorvoeren dan die van de
laaigenoemde partij. Waar de radicale
spreker dus in de bedoelde vergade
ring aan de liberalen verweet, dat
zij voor Staatsonthouding zijn, daar
moest dat verwijt eigenlijk gericht
zijir geweest u-gun Tin jwnr-TiUin-aifiii,
want naar onze meening zijn het juist
liberalen, die den weg hebben geo
pend tot groote uitbreiding van de
staatsbemoeiing.
I)e liberalen zullen dus de beschul
diging van Staatsonthouding wel van
zich afwerpen. Zij gaan in deze quaestie
een omweg, terwijl de radicalen re
gelrecht op het doel, de. bemoeiing
van den Slaat op ieder gebied, afgaan.
Die beschuldiging van Staatsont
houding weiïsbhen wij evenwel ten
volle te aanvaarden. Het is onze ge
vestigde overtuiging, dat door liet
gebracht, stelde haar echter gems', dat zij
geene partij voor den fabrikant kon zijn, on
daarom liet woord van afwyzing, door haar
vader Kcinold toegevoegd, iels was, dat zoo
moest wezen.
■Toch kon zy niet nalaten, dagelijks over
den moedigen en menschlievendon jongeling
met haar vader te spreken, en bleet' het hem
niet verborgen, dal zijn kind den braven fa
brikant nog. aliijd een warm hart toedroeg.
Jonkvrouw Constance betreurde bet nacht-cn
dag, dat de heer Flcnking mot: van adellijke
familie afstamde. Iloe meer de laatste voort
ging, het meisje met die koele beleefdheid te
behandelen, welke alle gemeenzaamheid bui
tensluit, en dikwijls voor een fijngevoelig hart
zoo kwetsend is, des te krachtiger werd hare
genegenheid, en er wnrea oogcnblikken, dat
z.j alles er voor zou hebben gegeven, als zy
zijne stem maar eens had mogen hooien.
Reinold be,waaide och ter eene onverstoorbare
gemoedskalmte; zonder onvriendelijk te zien,
stond zijn gelaat, wanneer hij haar ontmoette,
altijd even strak, cn had bijwijlen zelfs ins
ticuiigs. Dikwerf kwamen de gedachten in
haar op. hoe zijne blikken zouden verandcien,
cn welk eene vroolijkheid on opgewektheid
zij /ouden vcitootien, zoo hij op tiet onver
wachts hare hand v erurec-g, en zonder het
zijne dochter mede Le deelen. hield; de jonker
zich dikwerf met dezelfde godaclften bezig.
Ilij begreep evenzeer als Constance, waaraan
die treurigheid en koelheid IC wijten was,
ma r het kon r.u eenmaal niét anders, er
tnoestcn toch verschillende standen in de
nmatschappy beslaan, en hij mocht zijne
doch'er niet aan een tahrikanl uithuwen, en
dan nog wel een van zulk een lagen oorsprong.
Po vormen van het leven, door het koele,
afmetende verstand tewoeggeurach t, waren
v.jor den edelman alles, eu deze mochten mm
iner verwaarloosd worden. Wat liet hart ge-
Staatsalvermogen ite ir lividucele vrij
heid op verschrikkelijke wijze aan ban
den wordt gelegd. De Staat moet zich
niet ten doel stellen gelijk door mr.
Van den Bergli.werd beweerd om
in ons leven cn gelieól ons bestaan
in te grijpen. Hij behoort zich juist
op zulk een standpunt te plaatsen,
dat de persoonlijke vrijheid zoo wei
nig mogelijk wordt belommerd. Alleen
wanneer de omstandigheden die per
soonlijke vrijheid in gevaar dreigen
to brengen, moet de Slaat optreden,
dus volgens ons stelsel is het karakter
van de Staatsinmenging juist tegenge
steld aan dat, hetwelk de radicalen
aan dc Staatsbemoeiing geven.
Geen beperking van do vrijheid der
burgers, maar waarborging van die
vrijheid, dat behoort het streven te
ziju van de Staatsbemoeiing. Gr. Ct.
(Slot volgt.)
Het vervroegen ven Asperges.
vvdnriöcr vu spvéw* vim u 'rij
gen van asperges, dan bedoelen we daar
mee natuurlijk liet aangeven van een
wijze van verbouw, door wojko men van
den vrijen grond spoediger volgroeide
asperges verkrijgt dan bjjAv.dtVewone
teelt. Asperges te vervroegtsjfcjn Rukken
is geen kunst eu blijft dus gelieel en al
buiten bespreking.
Willen wo asperges in den vollen
grond vervroegen, zoo .moeten wo daar
toe do lnilp inroepen van onze meststof
fen. Door deze wijze van handelen heeft
men bovendien nog liet voordeel, dat de
asperge planten weinig uitgeput worden
voelde, incest ondei drukt worden, ten koste
van wat ook, wanneer het den glans van zijn
geslachtswapen kon verduisteren. Toch kon
bij niet ontkennen, dat Reinold Flenking geen
gewoon menscli was; hy bezat ook in zijn oog
edele zielshoedanigheden, schoone eigenschap
pcu, die 't hart van een edelman zouden ver
sieren, en waarhij menig adellyk heer te kort
schoot. Ilij had eerbied voor zijn moed, waar
van hij nu ten tweedcmalo zulk een schitte
rende proeve luid afgelegd, koesterde geene
geringe achting voor zijne mcnschliavendheid,
welke in alles dooi straalde,'cn bovenal waren
het verstand en beleid, waarmee hij zyno
zaken bestuurde, en waardoor hij aan zoo
menigeen Inood verschafte, toonbeelden van
zijne oprechte bewondering. Duarby voegde
zich nog een gevoel van dankbaarheid voor
den roddel- van zijn leven, die ook dat zijner
dochter eenmaal had behouden, en de slotsom
was, dat hij bij zich zelve» redeneorde-ilk
wil toch wel geloovcu. dat de jonkman zich
zeer getroffen zal «hehhen gevoeld, toon ik
hein zijn aanzoek niet toestond. Maar als ik
nu eens over dat voi schil van stand kon heen
s'appen." dacht hij dan weer. «zeker is het
dat Constance met hem 'gelukkig zou zyn.
Met zijne uitmuntende zielshoedanigheden
weet hij eene vrouw te wnordoore». Zijn ver
inogen, dat hij zich door noeste vlyt op eene
eerlijke manier heeft verworven, is aanzien
lijk genoog, om mijn kind. ook al bracht zij
van baar zelve niets mee teil huwelijk, aller
lei gemakken cn genoegens te bezorgen, die
bet leven veraangenamen. Is hy al niet van
adel, liij heeft zich die beschaving weten eigen
te maken, waai door hij fin ouzo kringen zeer
goed op zijne plaats is Nimmer z--u hij Con
stante oneor aandoen het is nu maar alleen,
wat zullen mijuo adellijke vrienden er van
zeggen? Maar 'non ik niet dwaas mij daaraan
te sloren, wanneer ik mijn kind gelukkig kan
zoodat men er jaren achtereen van kan
steken. Men behoeft dus niet telkens
nieuwe bedden aan te leggen, waardoor
kosten niet zoo bijzonder hoog loopen.
Waar men zijn heil bij 't vervroegen
van asperges zoekt in de mest, moeten
de bedden natuurlijk zoo gelegen zijn,
dat men zeer gemakkelijk de verwar
ming door middel van meststoffen kan
toepassen. Natuurlijk dient men over
meerdere asperge-bedden te kunnen be
schikken, daar uien 't zelfde bed niet
twee jaren achter elkaar trekken kan,
maar 't een jaartje rust moet gunnen.
't Is het beste, dat de bedden een M.
breed zijn cn de tusschenruimte onge
veer 0.80 M. Dezetusschenpaden dienen
zoo breed te zijn, omdat die ook ver
warmd moeten worden. Het aanbrenger,
van slechts eene rij planten, midden op
elk bed, is't meest aan te raden, omdat
er voor meerdere rijen minder plaats is
daar de planten langs de randen dan
allicht door liet uitgraven van den grep
pel in de wortels beschadigd worden'/
Wanneer er maar een rij op elk bed
'cTó.y., «-..urneII /h ook vee.' 'li-.-hipr biioe'A
geplant worden.
Pas aangelegde" bedden kunnen na
tuurlijk niot'teerste jaaT reeds vervroegd
worden; we gaan natuurlijk van de
veronderstelling uit, dat de planten vast
staan en draagbaar zijn.
Dij den aanvang van den winter nu
worden de paden of voren een halve M*
diep uitgegraven, den grond werpt men
over de bedden, zoodat de asperges on
geveer 30 cM. bedekt worden. Nu vult
men de greppels op met verschen paar
denmest, dien men goed aantrapt, opdat
de warmte, die daardoor ontwikkeld
wordt langer zal aanhouden. Daarna
worden ook de bedden met een.dikke
laag mest overdekt, die eveneens vast
wordt aangetrapt. Heelt men zooveel
mest niet ter zijner beschikking da:i kan
men daartoe ook blad aanwenden, maar
dan dient de laag veel dikker te zijn.
Door deze handelwijze wordt'tbed spoe
dig en gelijkmatig verwarmd en 't duurt
niet lang, of de planten beginnen te
werken, zonder dat ze daartoe bijzonder
aangezet worden: de ontwikkeling heeft
plaats en 'i gevolg er van zal zijn, dat
men krachtige stengels verkrijgt.
Op deze wijze is men in slaat, door
elke maand een bed op die wijze gereed
te maken, dun geheelen winter asperges
te steken; men dient echter alle bedden»
die men vervroegen wil. met blad' te
bedekken vóór de vorst invalt, daar men
anders onmogelijk in den grond zou
kunnen komen. En 't steken zelve gaat
natuurlijk ook met eenigo moeite ge
paard, omdat men den mest daartoe
•verwijderen moet. Men neemt echter
eiken dag oen ander gedeelte, waarvan
trien dan dep most golijJULidit: verlep;-
gen Rail. m i
den deze bedden niet gestoken maar
flink gegierd, om dc planten weer ge
noegzaam te versterken.
Deze teelt gaat in den winter zooals
van zelf spreekt, mot eeuige moeite ge
paard, vooral tijdens strenge vorst en
valt ook niet zoo gemakkelijk als in bak
ken, waar men niet zoo van het weder
af kankei ijk is, maar ze geeft toch resul
taten genoeg, om de moeite te beloonen.
Bovendien zou uien een asperge-bed»
dat men anders uil zich zelf tot ontwik
keling laat komen, in Februari ou die.
maken?''want, «lat zal ik zeker. Geen mijner
vrienden heeft zonen, die Remold ia recht
schapenheid evenaren.
«Deze gedachte uitte hij aan zijne dochter,
teen hy besloten was den anderen dag. nu hij
zich genoegzaam hersteld gevoelde, na eene
wandeling, een bezoek van dankbetuiging bij
Reinold af te leggen. Spoedig bemerkte hij,
dat hij van de zijde zijner dochter geen tegen
stand ondervond, on dat. zoo hij als vader
zijne toestemming tot eene echtverbintenis
met den fabrikant niet weigerde, van bare
zijde volstrekt geen tegenstand was te ver-
wachtem/rlij ontdekte zelfs tranen van blijd
schap in dc oogen van zijn kind, die hem reeds
hij voorbaat gelukkig maakten, en hij was
tevreden zich zelf overwonnen te hebben.
Daarbij, zoo hij zich al een offer moest ge
troosten, door de hand van Constance aan een
burger le schenken, die burger bad tcu voile
aanspraak op zijne erkentelijkheid, en hiervan
bósloot hij dei! jongeling des anderen daags
een duidelijk bewijs te leveren. Hij verheugde
zich reeds in stilte, welke verrassing hij zou
teweegbrengen; want ik moet liet jonker
Zoilker eervol nageven, hij zag gaarne geluk
kige lieden om zich heen, en het was hem een
waar genoegen, zoo hij eoeige lafenis kon toe
brengen aan ben die leden.
«Vastbesloten zich aan het oordeel van an
deren niet te storen, begaf hij zicli op weg.
Zijn hart klopte by de gedachte, dat hij, vol
gens zijn begrip, eene edele daad ging ver
richten. Hel scheen heiu toe, dat, hij. door op
het eenmaal geweigeido aanzoek van den fa
brikant terug te komen en diens wenseh te
bevredigen, iets wegschonk, wat boven de
waarde van een koninklijk was verheven.
Zijne eenige dochter, een braaf, godsdienstig
meisje, deugdzaam en edel van h;u t en
daarbij geboren -Jonkvrouwé Zcilker Van
Doeblonburg." De laatste titel verdrong aliijd
de eerstgenoemde beminnelijke eigenschappen,
die immers den echten zielenadel uitmaken,
in zijn geestwant geboorte en stand gingen
bij hem, als bij de nicesle edellieden, boven
alles. Hij bad echter nog nimmer nagedacht
wan i om.
»Zoo peinzende, trad hy langzaam voort,
leunende op den hechten stok. welke hom
onontbeerlijk bleek, daar zijn gaan zeer be
moeilijkt werd door de pijn en de uit zijne
kneuzingen voortvloeiende verzwakking. Hij
zag er opgeruimder uit dan voor ettelijke
maanden geleden, cn haJ dien dag eene meer
dan gewone zorg aan zij no bloeding besteed.
Een glimlach krulde zijne lippen, en met wel
gevallen sloeg liij den blik in bet ronde. Ein
delijk kwam Inj. na eene lange wandeling,
aan de woning van Remold, wetk'd aan do
fabriek grensde. Met een Lodorbiiiganflè g-ed-
beid in zijne oogen, welke hem iets flauws en
kinderachtigs gaf. beidé hij aan. Do gew«.i>®
huisknecht, Christian», opende de deur en liet
hein binnen. Het onontbeerlijke fijn gegla
ceerde visite kaai tje, dat hij terstond inde
hand van den dienstbode liet glijden, werd
door dezen naar boven gebracht en zyn mees
ter overhandigd, nadat de deur van de anti
chambre voor den jonkheer geopend was.
Statig was hij binnengetreden, en sloeg zijne
blikken met opmerkzaamheid in 't rond. liet
aumeubleinent van do ruime kamer scheen
zijne goedkeu- ing weg te dragen. Wol ge
tuigde T niet van die buitensporige weelde,
welke er op zijn kasteel heerschenda was,
doch men kon er den goeden smaak niet aan
ontzeggen, en krachtiger dan de vorige keer
maakte dit alles indruk op zijn gemoed.
II'ordt wrcQ'ycli-