stre&eiL liet Socialisme, ZATERDAG 15 JULI 1893 VEERTIENDE JA ARGANG. 1 No. 29, Abonnementsprijs voor Venray franco per post voor hot buitenland afzonderlijke numraera per kwartaal. 50 c. G5 c. S5 c. 6 c. Uitgever: L. -A.. SAS8BN. Deze Courant verschijnt iedcren Zaterdag Prijs der Advertentiën: ran 15 regels 30 c; elke regel meer G Ci groote letters en vignetten naar plaatsruimte. Advertention, 3mdal geplaatst, worden 2maal berekend. dvertentien of Ingezonden k Stukken gelieve men 's Vrij- ;gs vóór 2 uur "s middags te bezongen aan het Bureau van »Peel en Maas*" te Venray. (Slot.) Waarin bestaat nu do kern, het wezen van het socialisme? Het ant woord luidt: Hierin, 'dat uit dc maat schappij verdwijnen de 3 groote on machtige factoren, die onontbeerlijk zijn voor do handhaving dor sociale Of dé: godsdienst, familie, eigendom. Tegen den godsdienst richt zich het revolutionaire socialisme op de eerste plaats. In Hecht voor allen en andere organen dor partij, hoort men wol eens de bewering uiten, dat de socia listen een ieder vrij laten te gelooveu wat hij wil en dat eigenlijk in de sociale democratie het ware Christen dom ligt besloten, maar niemand kan luop)»*M»en, dat door de geschiedenis van net socialisme"als een robtic JraaH £f de strijd legen de Kerk loopt. Bebel kwam er trouwens op den Duilschen rijksdag openlijk vooruit» Op religieus gebied," zoo sprak hij, «willen wij liet alkeisme," en deze verklaring hoeft men, zij het ook in andereu dikwijls nog zuiveren vorm in do organen on zer socialisten herhaaldelijk kunnen terug vinden. De socialistische schrij vers cn sprekers hebben nimmer ge aarzeld op de meest beloedigonde wijze zicli te uilen over zaken en personen, die wij ten hoogsto vereeren, en lel- feuilleton. Ooixspronkel ij ke 1ST o volle. 9. Geleidt jonker Richard," sprak de dic-p gekrenkte vader, -dc deur uit, en de eerste, die hot waagt, haar weder voor hein Ie ope nen, of zelfs een enkel woord met hem dui tl spreken, verlaat oogonblikkclijk mijn dienst. Jonker Richard", vervolgde l.ij, zich recht streeks tot zijn zoon wondende, vertrek, kom mij nooit weer onder mijne oogen en neem mijn vloek voor eeuwig met u mee," -Richard zag wel, dat er bij het groot aantal bedienden, die hom allen haatten, a n geen verzet te denken viel, en hij gal' zich dus gewillig aan hen over. Echter aan do deur der kamer gekomen, koerde lij zich om, en cn terwijl een traan van woede in -zijil oog blonk, sprak hij tandenknarsend en zijn wijs vinger dreigend tot zijn vader o, heiiend -Gii zult van mij hooren en vertrok. »'t Is om te builen," zeide de waardin, met oen bewogen stein, -dat de kinderen hun ne ouders, dio hun niets anders dan goed doen zoo'n verdriet kunnen vei oorzaken," -Ja, ik moet eerlijk bekennen, ik was in mijn jeugd*" sprak de wagoinu .kor, -ook voor goeu klem geruchtje vervaard, maar 't is slim, 't is slim zón heb ik bet nog nooit gehoord; cn ik wil je wol verzekcrou, als mijn jongens het eens zoo zonder, aanleggen, ik i.a heel gauw als soldaat naar de Oost zou sturen." -Ga voort, Jasper, ga voort, je hebt een goede manier van vertollen," zeide Poter Kuip, do hoefsmid, *'t gaat hem alles zoo kens vindt mon bij hen de bewering voorop gesteld dat do hemel reeds hier op aarde bezitbaar is. Aan een leven hiernamaals wordt niet geloofd, neen, de aarde moet onze hemel zijn, want met den dood houdt alles op. Genot, teugelloos genot, moet des menschen doel zijn en men moet alleen datgene nalaten, wat schadelijk kan wezen aan het lichaam eu daardoor ons wereldlijk geluk zal verminderen. Het is klaar, dat waar men zich op zulk een standpunt plaatst, de passief in hoogc mate moet worden opgezocht en men van den eenen afgrond in den anderen stort. Het is in waarheid eone heidensche leer, die hier gepredikt wordt, waartegenover lijnrecht die staat van hel Christendom. Men kan er zich derhalve geen zins over verwonderen, dat de heiligheid van den echL als sacrament niet door het atheïstisch socialisme wordt er kend. Voor het huwelijk zal in den speialistischen toekomststaat do zoo genaamde vrije liefde" worden in de plaats gesteld, "olijk Hebei dio in ubeit^TfveT Mie v ruuw" met' grbbió of liever brutale openhartigheid predikt. De plechtigheid van het huwelijk zal als eeue formaliteit zonder zin ter zijde worden gezet; hol concubinaat zal zegevieren en liet familieleven zal verdwijnen, want met de opvoeding der kinderen belast zich do staat, die aan alien dezelfde opvoeding geven zal. Daardoor, zoo beweren de socia listen, moet het gemeenschapsgevoel worden bevorderd, moeten de mon- sclion inniger mot elkander worden verbonden. Maar wij vragen, of een sm&kclük r.f, ik mag ben» wel hooren." -Ja. bij kali liet wol," liep de boor, wiens zenuwen voortdurend in beweging blo ven, hij hetgeen hij vreesde te hooren. -Hoor. wat bonst die wind op de deur, wat een akelig geluid 1" voegde hij er bij, mot oun gezicht dat aren vies zou kunnen noemen. -.Mevrouw Zeiiker was in onmacht ge vallen, ou met moeite kreeg men haar weer bij; bare gezondheid was in Urn laats ten t(jd lang niet in orde, en dezj gebeurtenis deed er goon goed aan. Dag n achtereen hield zij lial'e kamer, cn de dokter gaf weinig hoop. Hare oenige bezigheid, als zij op was en niet ineU hare dochter dio haar nooit vorliet, kon spre ken, bestond in iets te lozen, of te bidJ^Si. Zelden bad zij uit een gebedenboek, zij wierp zich meestal knielende op eene bidbank, die zich in een hoek van ham- slaapvertrek V- vond en bij prachtig bewerkt ebbenhout, ge deeltelijk uit borduurwerk van hare dochter bestond. Zoo bad zij dan mol, vrome aandacht'" haar rozenkrans, oen gebed, waar zij ajiijd veel van hield en dat zij ook iedereen aamted. De rozenkrans, waarvan zij zich dageljjkge diende, was er een van zeldzame soort, en'zoo kostbaar als een van u er zeker nooilflen heeft gezien. Do kralen, welke de -woe.^e- groetcn" moesten helpen berimieren, waren van kostbaar gedreven goud, cn dio wclkiUna ieder tien -weesgegroeten" liet -onze vaiKft" aanduiden, heerlijke parelen van eone.-zeld- zame groote en waarde. Het kruis, dat'llicli aan hel einde bevond en eveneens zeer gpoot van omvang was, schitterde v.;n juweel -m en in het middel» was een diamant aangebracht, die zeker zoo groot was als een hazelnoot.- De kraal, dio zich achter het kruis bevond, en waarmoe de twaalf artikelen des goloofs in herinnering worden gebracht, was een fop aas van zeldzame waarde, en als 'nu zSg dal de maatschappelijk systeem 'denkbaar is, dat meer tegen de natuur der men schen indruischt, meer tie zedelijkheid bedreigt, meer de harmonie dor sa menleving verstoort? Ook van den persoonlijken eigen dom wil het socialisme de wereld «verlossen." Nu den kon»,op flit punt niet allen, die zich socialist (noemen, even radicaal. Kr zijn er, die enkel maar den grond, andSfen, die ook de productie middelen, ïnog anderen eindelijk, die met hel rtfcds genoemde ook alle producten tot'gemeen goed willen verklaren. Hel geld gaat in dit geval de wereld uit en vorcll vervan gen door bons. De Siaffl richt groote magazijnen op, waar levensmiddelen, enz., zullen kunnen worden afgehaald tegen de inlevering van b.'wijsbrieljes voor verrichten arbeid. 1 Staat wordt de groote werkgever en pok de groote betaalmeester cn volksopvoeder. Hij regelt alles, dwingt zoo nocdig. het individu een bepaald vak'of ambacht uit te oefenen en doe li zoodoende alle particulier iiiilin'.iojjjvaarvan zoo vele groote en VV*» k kt ne mingen haar ontstaan danken. Dat zulk oen stelsel verlammend' moet wer ken op do menschheid, zal wol geen betoog behoeven. Het is strijdig met haren aard", haar natuur, 'hare waar digheid. Het maakt de wereld lot een soort tuchthuis, waar eèn ieder een bepaald aangewezen arbeid hoeft te verrichten en de vrijheid naar het rijk der illusion wordt verdreven. Men ga eens na, wat er van de maatschap pij worden zou, wanneer hot niemand meer veroorloofd was zich door eigen kralen, die na de geloofsartikelen volgen, uit smaragden bestonden, dan zult ge a geen van allen kunnen voorstellen, v Iko waarde zoo'n kostbaar bidsnoer heeft ik durf het niet te zeggen, maar ik meen zeker van een willioen ^^-^-JiTSpfr, Jè maakt me"waarachtig belust!'7! •nep do wagenmaker watertandende, -was er zoo'n dui'je eens voor me te annoxceieii, dan g lordo ik mijne wngenmnkcrij maar op zij, wan; dio lango spaken in do wielen hebben nu al zoo lang voor mijn oogeu gedraaid, dat't me zoo wat begint Ic vervelen.". -En als ik er zoo een machtig kon Wor den, smeet ik do paarden, dio bij my gebracht worden oin beslagen te worden, met mijn hoefijzers naar don kop en riep: -trek jelui zelf maar jc schoenen aan." »Kn ik," zei de boer, die, terwijl Pul man en K.Jp van bun licbzifclit geuigden, gestadig zijn hoofd had geschud-, om zijne af keuring te keimeii to geven, -ik zou dien ro zenkrans niet alleen niet willen hebber., maar hem ook niet eens aanraken." -En waarom uivioog Pulman, na tuurlijk zeer verwonderd. -Mankeert het jo nu -keelemaal in jo planeet vroeg Ka!p, spottend lachende. -Ik kan jc dat zoo niet zeggen, ant woordde Ivrelis Blaauw, zijne rechterhand bewegende, alsof bij iels van zich afduwde, terwijl hij zijne oogen verdraaide als vroeger de reu* in den Doolhofz.Jigur gedachtenis, -maar als die rozenkrans nou weeromkwam, dan was ie Itcpa.ild in bandon geweest van....," hier zweeg hij plotseling en hield den wijsvin ger van i-Jero hand rechtop aan weerszijde van zijn hoofd, om. dóór dit toeken een paar hoorns aan te duiden, -Den duivel lüeont hij»!" riep de hoefsmid. -Stil, stil," zei KrJis angstig, -ik hou kracht, vlijt en energie naar boven to werken en wanneer de moeder hare kinderen moest afstaan, om do kleinen in groote staatsinrichtingen te doen opvoeden? «Eene onverdragelijke slavernij," zegt Z. II. Leo XIII zou van het so cialistische stelsel voor alle burgers van den staat het gevolg zijn. Voor onderlinge afgunst, tweedracht en pla gerij zou men de deuren wijd open zetten. Viel de prikkel weg voor ijver en vlijt, dan zouden ook de bronnen van welvaart opdrogen. Van eeno gelijkheid van allen, die men zich had voorgespiegeld, zou inderdaad niets anders komen dan een hoogst bekla- genswaardigen toestand eu verlaging voor allen. Is het wonder dat de socialisten in den regel verlegen zitten met de vraag: hoe hun maatschappij zal zijn ingericht en er de voorkeur aan geven eene afbrekende critick te voeren? ..V OIIICUVOO. WAT HET WAS EN WAT IIET 18. Wat het is? Een wereldstad met een en een kwart millioen inwoners, met zulk een net van straten, dat ze, in een rechte lijn aan elkaar gelogd, 1400 uur gaans zouden zijn: veertien maal do afstand lusschen Delfzijl en Maastricht. Een reuzenslad, die het waagt, de grootste aller wereld tentoonstellingen te houden en daartoe alle volken van don aardbol te gast to vragen. niet van dat leelyke woord, zwyg daar as jc blieft van want ze zoggen wel,ging hij fluis terend aan het oor vi.il den hoefsmid voort, -zooals jo van hem spreekt, zie jo zen staart. Maar, je zult hooren, wat Jasper vertelt...." -Ja, ik weet liet niet," sprak de waard, -wie dat snoer dan ook in -zijne handen mocht gehad hebben, ik zou het niet weigeren aan te nemen, als het mij gegeven wei J -Jasper, Jasper," vermaande zijne vrouw, -hoe kan jo zoo lichtzinnig spreken weet je wol wat je zegt?" -Of ik het weel!" zei de dorpskastelein, -hooi' eens, jo mag zoggen wat je wilt, maar als je gezond cn wei bent en je hebt overvloed van geld, dan is het loven nog zoo onaardig niet, en daarbij aan al dio vertelseltjes, hou kan een verstandig man daar geloof aan slaan! Maar ik vervolg mijn vorli.ial -Het kostbare gouden bidsnoer had voor jonkvrouw Zeiiker do grootste waarde, niet om de edelgesteenten of het goud, on ook niet om do prachtige bewerking; want al bad de l'ozekrans uit eenvoudige houten kralen be staan, dan was zij er evenzeer aan gehecht geweest, en had hen» toch beschouwd als een groolen schat. Neen, iets geheel anders was daarvan de reden. -I>e jonkvrouw was in 't gohec-I van ouds her van eene buitengewoon godsdienstige fa milie. Zij mocht zeifs onder li.u'o voorzaten eon bisschop lellen om zijn heiligen levens wandel vei iuaard. Vei scheiden© geschriften had de vrome man nagelaten, d:e allen getuig den van zijne oprechte luciischcnliofde, en hoe hij de zaken der Kerk ter harte nam; hij was, zooals men wel ueus meer zegt, in een geut' van heiligheid gestorven Der waardin ontsnapte een diepe zucht, die van hare voldoening getuigde; de ongoloovige wagenmaker trok zijn neus op en zag den hoefsmid aan, die modelijdend do schouder» Wat was het? In 1803 nog niets dan eon pasgcsticM fortje, een toevluchtsoord tegen de Indi anen. In 1833 een dorpje met550inwo- j ners, een nest, dat in een paar minuten kon worden omgeloopen, geheel onbe kend. Zulk een verleden en zulk een heden is alleen mogelijk in Amerika en in dat wonderland, waar de groote steden als bij tooversiag uit don grond oprijzen, is Chicago misschien nog het grootste won der. Alleen in 't jaar '90 werden er elf duizend zeshonderd huizen gebouwd met een gczamclijke lengte van 80 kilometer dat is ongeveer 10 uur gaans. In eert rechte lijn gezet zou men twee flinke' dagmarschen noodig hebben om ze van 't begin tot bet eind door te wandelen. Onder die huizen, die samen 120 milli oen gulden hebben gekost, zijn er vijf reuzen-huizen met vijftien tot twintig verdiepingen. In '32 bedroegen de plaatselijkebelai- tingeti 450 galden, in '37 reeds 15000 gulden, voor tien jaren waren ze geste gen tot zevenen een half millioen. Schul den heeft^de 6taat IllDioso, waftrin Chi cago lig L niet. Voor rente en aflossing, die overal in Europa het grootste deel der opgebrachte gelden eischen, wordt dus geen cent uitgegeven. Alles kart' worden besleed aan nuttige werken, aan Straten, kanalen, onderwijs, brandweer. Brandweer heeft Chicago echt Ameri- kaausch. Chicago is in de eerste plaats een meeï-- stad. In '90 voerde Chicago alleen een dorde deel uit van al het meel, dat uit do Verounigdo stalen naai'Europa kwam ophaalde, cn den boer kwam het schuim van gramschap op zijne lippen toen bij dit zag,- wniit zoo vreesachtig hij mocht blijken, hij had zich voor zijn godsdienst doodgevochten.- -Zooals ik zeide," vervolgde Jasper;» alsof hij niets had bemerkt, -de bisschop was1 een buitengewoon man; hij beminde niet al leen zijne gelooi'sgenooten, maar toonde zijne' genegenhci 1 ook voor andersdenkenden, en ieder, die hem kende, droeg hem een warm' hart toe. Hij bereikte na een werkzaam le ven eon hoogen ouderdom, en bijna honderd* jaren na zijn dood word hij door de Roomsche" Kerk onder liet getal van bare heiligen opge nomen. Hij liet groote rijkdommen na, eenmaal' van zijne voorvaderen geërfd, waarvan hij veel aan de Kerk vermaakte, terwijl hij zijne familie in Jit opzicht ook niet uitsloot. Onder de bezittingen, die hij naliet, behoorde ook die kostbare rozenkrans, door hem, toen hfj tot hot bisschoppelijk ambt. pas werd. verkoren,- op den feestdag van den H. Doimnicus gewijd. Dit piachlige bidsnoer ging van hand tot hand: tot eindelijk de jonkvrouw liet van hare ou ders eifde, die baar by hun leven daar allijd veel eerbied voor hadden ingeprent. Sedert Ui li lijd ging er geen dag\ voorbij, of me vrouw Zeiiker gebruikte het h iar zoo dierbare" bidsnoer, cn zij was zoo bevreesd, dat iemand hot zou aanraken, dat zij het nooit onbewaakt achterliet, 's Nachts hing het over een kunstig gesneden ciucitix van ebbenhout, met een ivoren corpus, door cev srolp van helder glas bedektoverdag legde zj bel bijna nöoH mti bare handen* Wordt va volgd*

Peel en Maas | 1893 | | pagina 1