Het Socialisme,
Het gouden Bidsnoer.
ZATERDAG 8 JULI 1893 VEERTIENDE JAARGANG. No. 28.
Abonnementsprijs per kwartaal.
voor Venray 50 c.
franco per post C5 c.
85 c.
voor het buitenland
afzonderlijke nummers
Uitgever:
L, A, SASSEN.
Deze Courant verschijnt lederen Zaterdag.
Prijs der Advertentiën:
van 1—5 regels 30 c,
elke regel meer G c.
groote letters en vignetten naar plaatsruimte,
Advertentiën, 3manl geplaatst, worden 2maal berekend,
Advertentien ef Ingezonden
Stukken gelieve men 's Vrij
dags vóór 2 uur 's middags
te bezorgen aan bet Bureau van
«Peel en Maas'' te Venray.
Hoeveel er ook al moge gesproken
en geschreven zijn over het socialis
me, talloozen kennen den klank van
het woord, zonder er de botcekenis
van te begrijpen. liet socialisme is
trouwens in ons land nog jong.
Voor slechts weinige jaren hoorde
inca er hier nog niet van spreken,
en het werd vrij algemeen beschouwd
als eeno woekerplant, die op onzen
bodem niet zou kunnen tieren. De
feiten hebben echter het tegendeel ge
leerd. Ook Nederland telt nu zijn
socialisten, en zelfs zijn anarchisten,
reeds bij honderdtallen. Men heeft niet
alleen, sobtaül deüïocratischen werk
lieden, maar ohd'er de vaan van Do-
mela Nieuwe»huis- en consorten scha
re- ffiS5letarierav,an hooget
maatschappelijke positie. In do wereld
dor onderwijzers van openbare scholen
bijv., maakte het socialisme zulke on
rustbarende vorderingen, dat men van
overheidswege reeds op maatregelen
heeft Roeten zinnen om dit gevaar af
te wóbden. Zelf is in Recht voor allen
de uitgave aangekondigd van oen so
ciaal-democratisch orgaan voor
■politieageuleu en al is het te verwach
ten, dat dit orgaan niet veel levens
vatbaarheid zal toonen te bezitten, het
feit, dat Lot zulk eeue uitgave wordt
Feuilleton.
Oorspronkel ij fee No vel le.
8.
Hij hoeft me wat dikwijls aan mijn hoofd
gemaald nadut ik eemgen tyd reeds in -De
gekroonde Posthoorn" woonde, dat ik mij een
biljart zou aanschaffen, want hij kwam hier
-dugelijks en liep lucr door het huis en door
al do kamers heen, of hij als mijn zoon hier
thuis behoorde. Ik had in liet aankoopun van
zoo n meubelstuk met erg voel zin. Hen goed
biljart kost veel geld, en de lui, die er hier
hot meest gebruik van zoudeu maken, verkie
zen eene tafel met zakken, terwijl dö jonker
aan een biljart., uitsluitend voor carambole
bestemd de voorkeur gaf ik had or ook
evenwel geen laats genoeg voor. Misschien
was liet voor jonker Richard beter geweest,
zoo bij in dat opzicht zijn zin had gekregen,
want wilde bij nu biljartspelen, dan moest hij
nnar de stad, en daar kwam hy in aanraking
met allerlei vreemde snoeshauen en geweten
loze losbollen, die hij dan, na oenigen rijd
met Bon rondgezwierd te hebben, mede naar
hot land biacht. Ran was het hier in dep. om
trek een rijden en rossen van zoo hob jo niet!
Het gebeurde dikwijls, dat hy's avonds na
elven op hot kasteol aankwam, maar even
spoedig weder kou vertrekken als hii was
gekomen, want na dat uur had zijn vader ten
strengste verboden hem toe te laten. Dan
kwam hij dikwijls met een goeden roos aan bij
onsen wat moest ik dan doen natuurlijk
hen? .een van de twee kamers tot slaapvertrek
afstaan, die ik meestal beschikbaar heb. In
plaats van don andoren morgen naar huis te
overgegaan, is toch als tccken des
tijds, niet zonder boteekenis.
Te ontkennen valt het dan ook niet,
dat het socialisme, de groote verover
aar is onzer eeuw. In korten tijd heeft
het een grooten aanhang verworven
en een leger van ontevredenen op de
been gebracht, dat zijne recruten vindt
in alle landen en standen. Het is als
't ware mode geworden aan socialisme
te doen, maar en hier komen wij
terug tot ons punt van uilgang voor
velen van hen, die schermen met hot
woord is de zin daarvan ten ecnenmale
duister.
De schuld hiervan ligt voor een
groot deel hij de socialisten zelf, hij
hen, die zich als leiders opwerpen en
als vaandragers voorop gaan. Die lie
den beseffen zeer goed, dat het voor
hands nog niet geraden is, met de
eigenlijke strekking van hunne begin
selen voor den dag le komen. Het
volk zou daardoor te zeer worden
afgeschrikt en men bepaalt er zich
daarom o^er hot algemcon too, de
fouten van het beslaande zeer .breed
uit te frT^tsn,—«ileilei wanvorhot'Si.i-
gen aan het licht te brengen en grie
ven van den meest verscheiden nood
te doen gelden. De socialisten criti-
seeren, zij breken af, en daar ouzo
geliberaliseerde maatschappij vele en
groote kwalen eigen zijn, bobben zij
ruim spel on ontbreekt bet hun niet
aan pijlen om op de tegenwoordige
maatschappij af te schieten. Men kan
dan ook niet beweren, dat alles wat
door de socialisten wordt voorop ge
zet, onjuist is, dat, wat door hen wordt
gelaakt, niet veelal lakenswaardig is.
gaan verbeeldde hij zich het recht t,e hebben
om boos to zyn, daar men hem den toegang
had geweigerd, en ging denzelfden weg weer
op. van waar hij was gekomen. Ilij wilde nog
wel eens nnar mij luisteren, want ik mocht
soms, zooals men zegt, wel eens een potje bij
hein breken, doch meestentijds hoorde hij mij
bedaard nan, en zei dan «Jasper, je bent
een beste kerel, je hebt waarachtig gelijli^s
maar "t moet zöo, het kan met mij niet anders,"
en men zou ook baast gezegd hebben, dat het
niet anders kon, want het was of hij door den
booze werd geregeerd. «Genieten", dat was
hot woord, wat hem altijd door zijn geest
dwaalde; van verdriet wilde hij niets welen.
Ilij had ook nieis wat hem hinderde; hij was
gezond en had geld in overvloed, en hiermo.lo
kon hij genieten wat hij verlangde. Toch was
er iets, wat hij anders had gewenschthij
had zoo gaarne een mooien baard gehad, en
dien kon hij, welke kunstmiddeltjes de kap
per hem ook aan de hand deed, maar met
krijgen. Ik geloof, als wij hot geld, wat hij
daaraan verknoeid heeft., bij elkaar hadden,
wij daarvan met ons allen een mooie zomerreis
konden maken.
»Al, wat ik u daar zoo van den jonker heb
verteld, behoort zoowat tot de wilde nukken
van een zorgoloozo jeugd en vclon, die wij
allen kennen, zijn wel eens in hunne jonkheid
verdwaald geweest, maar op rijperen leeftijd
weer terecht gekomen. Dit zijn karakters,
die uit zwakheid verdoold waren, mensehen,
in wier hurt het zaad van don godsdienst,
tijdens hunne jeugdige jaren gestrooid, nooit
geheel verloren ging, en soms naderhand Jes
te weeldoriger ontkiemde. Maar de jonker
miste allen godsdienst, dwaalde niet uit zwak
heid, maar had een boosaardig, onmeodoogend
hart. Hij gaf om do verzuchtingen van zijne
vrome mooder niets, en sloeg al hure verma
ningen in den wind. Wat dio goede vrouw
Maar en hierop dient men wel acht
te geven -het socialisme ris stelsel
wordt daardoor nog geenzins gerecht
vaardigd. Toegegeven, dat de huidige
maatschappij ernstige gebreken aan
kleven, zou ons toch eene samenleving,
ingericht voor de beginselen en de
leer van het materialistisch socialisme,
tot de uiterste ellende brengen.
Bij de jongste begrootitig.j-debaUen
in den Duitschen rijksdag heeft mon
herhaaldelijk en met grooien nadruk
aan de sociaal-democratische afgevaar
digden de vraag gesteld: «Hoe zal
uwe toekomststaat zijn geordend? Gij
predikt de voortreffelijkheid van uwe
leer, welnu, geeft ons eene nadere
beschrijving van deraaatschatpij, welke
volgens u, het inensclulom' gelukkig
moet maken. Treedt in bijzonderheden
en toont ons een ontwerpt van het
grootsche gebouw, dat naa- uw plan
zal worden opgetrokken.
Liebknecht en Bebel blth;-. het ant
woord schuldig, dat van h .a gevor
derd word. Zij redevoerden wel, maar
draaiden' om de quaestie ÏÏerst-
giifióèüid'c" IjuWeét uü, "uiu tUmütfi'-
werlc, ja eene dwaasheid wat
men van hem en zijne geesfveifjfti.Iiten
vorderde. Alle^.Vz.öu zich geleidelijk
ontwikkelen. Maar met zulke alledaag-
sche gezegdes maakt, men zich niet
van oen ernstig vraagstuk af.
En de discussie iu den rijksdag
bewees dan ook zonneklaar, dat waar
men op zuiver socialistisch terrein
komt en ter zijde laat, datgene wat
met liet eigenlijk socialisme niets heeft
uitstaande, alles Verwarring wordt en
onzekerheid.
voor hem gebeden heeft, weet de Hemel alleen.
Angstige nachten heeft zij doorgebracht, die
ik. niet kan beschrijven, en hare gezondheid
leed zeer veel door het losbandig gedrag van
haar eervergeten zoon.
"Haar ccnige troost was hare dochter Con
stance, dio altijd bij haar bleef en een even
ijverige voorstandsier van liet gebed was, als
hare moeder. Hoeveel versmadingen en be
schimpingen zij daarover van haar broeder
heeft, ryoetca anniioorei>, weet ik niet. maar
wanneer er slechts eonigszins gelegenheid toe
was, liet hij niet na zijne moeder en zuster to
plagen; daarbij was hij gehaat door icdereon,
en schoon hij dit heel goed wist, scheen hij
zich daar niets van aan te trekkon; integen
deel, ik geloof dat hij er een boosaardig ge
noegen in vond. Dc rentmeester, mijnheer
Van der Wilk, een goedon aardig menscli,
kon hem ook nog wol eens zijne verkoé|dhedun
onder liet oog brengen; ni den beginmjaiiel hij
zich. dit welgevallen, maar toen dit bipiierlia-
ling gebeurde, riep hij«loop naar den
Satan motje zedepreken, wat hel» ik met jou
haarklóoveryon noodig het leven is er im
mers voor om te genietenDe man moest
de hoop opgeven hem ooit terecht te brengen
en trok zich daarna geheel van hem ;tf. Dat
zuik eene b'uitcnspqorige levenswijze tide! veel
geld kost, behoef ik niemand te zegj/Ün, en
dat zelfs aan het grootste kapitaal, '\\4nneer
men hot goud met handenvol weggoiat. op
komen is, zult go zeker allen evengSd be
grijpen als ik. Want er kwam, helaas-, nog
iets bij: sedert eenigcn tijd was jonker Ri
chard aan bet spel verslaafd, en dit is al een
van do vreeselijksie hartstochten die. er be
staan, en die zeker iemands ondergang moe
ten bewerken."
«Die jongen was. ook van alle markten
thuis," bromde de boei', die op zijn manier
heel ijverig Katholiek was, tussclien zijne
De beste bestrijding van bet socialis
me bestaat derhalve hierin, dal men
hét meer doet kennon in zijn wezen,
dat' men duidelijk aanloone, welk de
aard is zijner beginselen en welke de
toestand van de maatschappij zou
worden, wanneer het ten troon mocht
worden verheven. (Slot volgt.)
Schaarschte van VeevGcder.
«Mijn vee is nommer één," zei een
boer. -Er slaan me twee wegen open
n.l. het houden of het verkoopen, maar,
als ik het houd dan zal het het goed
hebbeu. Kan ik voor al mijn vee daar
voor. geen borg zijn, dan ruim ik zooveel
beesten op, dat ik liet voor het restant
wel kan wezen.
Do man heeft gelijk, Volkomen gelijk
zelfs, want alleen goed onderhouden vee
kan winst geven en ander geen.
't Is een hard gelag: vee uit noodzaak
te moeten verkoopen, maar is 't niet een
r.og harder gelag zijn vee op stal te
moeten zien staan, zoo dun als een lat,
sèhYCöwW&nde van honger cii -ternau
wernood iels opbrengende?
Noem aan, dat zulk vee den winter
doorkomt, wat dan?
Is zijn eigenaar dan gered?
Integendeel, grootendeels geruïneerd,
want er zal een lange tijd verlo'open eer
zijn beesten weer wat op hun verhaal
beginnen te komen en gedurende dien
tijd is er van melkproductie weinig spra
ke.
Do naweeën van het slechte winter
kwartier doen zich den ganscheu vol
genden zomer gevoelen.
tanden.
-Dat noemen ze in de stad een jongen
van Jan de Witriep de wagenmaker lachen
de uit; -men kan met zulke lui sukkelen."
r „Of men dat kan!" zeide ik treurig af
getrokken, en mijne ervaring, in dat opzicht,
helaas I ook al opgedaan, bracht nuj nog
eenige woorden cp de lippen, dio ik echter
beter vond to verzwijgen."
»Ga voort. Jasper, ga voort beste jon
gen," sprak do hoefsmid; -zitten we nou niet
als gehoorzame kinderen te luisteren?"
-Ik moet zeggen, jelui houdt je goed,"
antwoordde do waard, «waarachtig ik heb
scluk in je, maar je moet geduld hebben, hoor,
ik ben nog lang niet ten einde: Jonker Ri
chard was dan, zools ik heb gezegd, een spe
ler, en de som geld, die hij door het spel en
andere: zaken hoeft zoek gemaakt, grenst aan
het ongelooflijke. Mijne hoerou, tonnen gouds
zijn or mode naar de maan gegaan, en toon hij
vijf ou twintig jaar oud was, weet ik niet
hoeveel schuld zijn vader al voor bom betaald
had.
«Dat de oude heer dikwijls uit zijn hu
meur was, behoef ik niet te zeggen ik geloof
ook niet., dat hij ten laatste do schulden van
zijn losbandigen zoon zou betaald hebben, in
dien hij niet vreesde voor een publiek schan
daal. Aan alle geduld en vrees komt editor
eenmaal een einde. Eens op eon avond kwam
de jonge losbol-op hot kastool, en eischic van
zijn vader niets ineer of minder dan vijf dui
zend gulden, om oene speelschuld te betalen,
waarom bij den ou^en jonker een week te
voren reeds had gevraagd, maar die hem toen
met vastheid was geweigerd. De oude man
verweet hem zijn goddeloos gedrag, wilde op
zijn- hart werken, door hem voor te houden,
dat 'hij zijne ouders vó >r den tijd dood ver
grijzen, en zelfs zijne moeder reeds half in 't
graf bad geholpen maar dit alles baatte niets;
Daarom zeggen we hel bovenbedoel
den boer na: «het vee moet het goed
hebben."
De toestand der veehouders is nijpend
maar dat is nu eenmaal zoo en er is
weinig of niets aan te verandereu.
Toch willen we. ter bekoining van
veevoeder, nog een raad geven; baat bij
niet, schaden doet hij evenmin.
Wc zullen deze vraag beantwoorden:
wat is het beste middel om bij de tegen
woordige schaarschte van hooi, het vee
zoo goed mogelijk, dat is voor den boer
op de minst kostbare en meest voordee-
lige wijze, door den winter te brengen!
Wè gaan eerst van de veronderstel
ling uit, dater bouwlandbeschikbaar is.
1. Zaai zoo spoedig mogelijk rogga
of wintergarst, maar liefst na het land
goed gemest en geploegd te hebben, De
doeling hiervan moet zijn, dat men nog
vóór den winter van dit groenvoeder een
flinke snede bekomt en na den winter,
in hét vroege voorjaar dus, eveneens
Lukt dozo kuur waarop wel kans is,
dan krijgt de boer de handen wat ruimer
en het vee den buik vol. Bovendien is
-dut groene.good -een heerlijk kostje.
2. Zaai koolrapen. Dó mangelworte-
len laten nu grootéhdëêls op zich wach
ter.; de eventueele hoeveelheid pulpe zal
wel al aan den man zijn, dus hel nu nog
maar eens geprobeerd met koohapen.
Op 'l laatst van Juli en in het legin van
Augustus kunnen ze nog gezaaid wor-^
den. Met wat goeds er bij, leveren ze
een goed voer op en zullen ze in een
ware behoefte voorzien.
3. Zaai gele mosterd, niet omdat ze
voor melkvee zoo best is, maar om er
een gaatje mee te stoppen- Er is immera
het was duidelijk, dal Richard otn bet ver
langde geld zeer verlegen was, en een boos
aardige grijnslach was zijn eenig en smadelijk
antwoord. Hij bleef dieu nacht iu huis, en de
bedienden zagen hem 's morgens reeds vrocg-
in het bosch wandelen en verklaarden nader
hand, dat zij ontsteld waren door zijne ver
wrongen wezenstrekken, 's Morgens om acht
uren trad hij het vertrek binnen, waar zijn
vader zich alleen bevond met onstuimigheid
trad hij op hem toe en hernieuwde zijn eisch
om de genoemde som De oude jonker wei
gerde met dc verklaring, dat hij geen geld
meer te missen had, en zoo dit al het geval
mocht wezen, hij het hem toch niet zou geven.
Het schuim van gramschap kwam den jongen
deugniet op de lippen; vreeselijke roi vloekiu-
gen en verwenscliingen owsnapteu zyn mond,
en zijne hand in zijn jachtrok stekende, baaldo
hij een geladen pistool te voorschijn, dat nij
op zijn vader aanlegde. Werkelijk haalde hij
den haan over en wilde schieten maar het
vuurwapen ketste. De oude jonker was eeu
oogenblik onthutst, doch herstelde zich spoa-
di", wrong met een wilden mk het moordwa
pen uit de hand zijns zoons, opende hot raam
e i sch. o'. liet in de open lucht af.
Een tiental ondeigesehikten kwamen eens
klaps op het schot aanloopen, die meenden
dat hun meester een ongeluk was overkomen,
waarin do jonge deugniet, dien men tot alles
in staat achtte, de hand had gehad. Bleek
van schrik stormden zy het vertrek binnen,
en zagen vader en zoon zwijgend tegenover
elkander slaan, terwijl achter ben hunne
meesteres, bleek als een doude, door hare
dochter ondersteund, binnentrad.
Woi'dt veroolgd.