en emsksbn. Hst Rome der Pausen. DE PEELINDÜSTRIE. ZATERDAG 13 MEI 1893 VEERTIENDE JAARGANG. No. -20. Abonnementsprijs per kwartaal. voor Vbnrat franco por post voor bet buitenland afzonderlijke uumraers Uitgever: L. A. SASSEN. Deze Courant verschijn; lederen Zaterdag. Prijs der Advertgntiën: van 1o regels 30 c. elke regel meer 6 c, groots letters on vignetten naar plaatsruimte, Adrertentiën, 3minl geplaatst, worden Smaal berekend. Advertentien of Ingezonden Stukken gelieve men Vrijdag vóór 2 uur 's-middags te be zorgen aan bet Bureau oFeel en Maas te "Venray. Reeds meer dan eene week houdt de wereld, on niet 't minst de liberale wereld, zich bezig met de vraag: welke onderwerpen toch wel kunnen besp oker. zijn inliet langdurig gesprek, dat do proteslansclie Keizer van Puitschland op Zoodag 23 April had met Z. H. Paus Leo XIII in het Va- tikaan to Rome. Al het overige wat gedurende Keizers verblijf in de eeu wige stad voorviel, schijnt daarbij in 't niet te verzinken. Het bezoek van het Valicaan is het gewichtigste en meest besproken feit geworden, zóo zelf, dat het zilveren huwelijksfeest yan koning Humbert reeds door menigeen als het ware voorwendsel wordt beschouwd, dat Wilhelm II aan greep om te Rome den II. Vader te kunnen bezoeken. Wat hiervan zij, niet te loochenen valt het, dat de groote invloed van den H. Stoel, hier weer in vollen luis ter uitkomt. Wat al voorzorgmaatre gelen werden voor dat bezoek aan het Vaticaan door den protestanlschen Souverein «tic man van het sic volo, ■sic jxibeo genomen, om bij den Paus geen gevoeligheid op te wekken!" Het is op de duidelijkste wijze geble ken, dat Wilhelm II, den H. Sioel niet beschouwt als eene Mogendheid van weinig macht en geringe betee- kenis, dat hij in den Paus geenszins «iet een Souvorcin wiens rol is afge speeld in de wereld en die nog slechts eene schaduw heeft overgehouden van Feuilleton. 'i ls nl half acht en om elf uur mot ik bin- r.»n zijn, Jut wnscht bet water van de r.co niet -rif i Uc hob nog a! geeu allemoiisclielyke moeite gciuüf, eer ik een rij a v oudje kreeg Nu ze daar zoo langs do bolder verlichte winkels drentelen, hebben we gelegenheid, do helft onzer aandacht aan Jana te wijden, Ken zeilend fregat gelijk, stevent ze daar voorwaarts, met haar hoed met wepperondo linten cn wuivende voeren getooid, welke versierselen ten innigste verbonden zijn met een «koperen" slangetje, dat «met valsch" cn een «gouden" duifje, dat de «valschhoid zelve" is. Nochtans, deze schepselen bewaar den een eerbiedigen afstand tusschen elkaar, wat niet zoozeer gezegd kan worden Tan conige zwarte krulletjes, die zich do woelde veroorloofden, van op liet Yuoi hoofd der jonge d.uue neer te beugelen. De geboole gestalte ging bijkans verloren in een zwarten regen mantel, met een ontzaglijk aantal knopjos op geluisterd, on in liet bezit van zeer hooge kop- monwon naar den niouwsten smaak. Deftig wandelde Jans aan den arm van Ja nus, in don beginue nu en dan voor eene prachtige etalage stilhoudende. Wat ter werold Janus oveuwel kon bewegen, voor een manufactuurwinkel, een gril' te rs winkel of zelfs wat hij vroeger koude tc aanschou wen geven. Niet minder kenschetsend is de ergernis, welke de liberale pers zoowel in Italië als in Duitschland, naar aanleiding van dit bezoek aan den dag legL Waarom zou men deze ergenis toonen, waarom lucht geven aan gevoelens van wrevel en afgunst waarmee men den luister der Tiara verbleekt achtte en de innige overtui ging koesterde, dat de Romeinsche Quaeslie tot het verleden behoort? Neen, wat men ducht, wat geen anti-clerieale macht verduwen kan, is, dat het Pausdom aan het einde dezer eeuw, waarin men gehoopt had het te zullen verpletteren, in steeds groot- scher gedaante zicli vertoont. Reeds ettelijke jaren geleden verklaarde een liberaal Fransch blad, dat het Vati caan «wederom eene wereldmacht was geworden" en sinds dien tijd is de ster van Leo XIII in nog hooger glans opgegaan over de wereld. De Paus is meer dan ooit aan het einde dezei' eeuw de gids der wereld ge worden, naar wiens slem wordt gc luistord. zooal ,niei. fjceds me!, ipsfemr mirig, dan toch altijd met giooto. aandacht. Hij onderhandelt met de vorsten en overheidspersonen. Hij richt het woord tot de volken en er is geen vraagstuk van beteekenis, waar op Hij niet het licht zijner verheven wijsheid laat vallen. En de wereld verwondert er zich niet meer over, wanneer Hij gelijk in Fraukrijk bin- nenlandschc aangelegenheden behandelt en Zijne onderrichtingen geeft tot ver zekering van de inwendige rust en de welvaart in den Staat. Waarlijk de Gevangene van het Vaticaan is niet do minste onder de Souvereinen van Europa, ook niet in de oogen van hen, die buiten do Kerk staan. God hoeft in deze dagen van beroe- voor can koinenyswinkel telkens stil te hou den, ging baar verstand te boven. Kom toch vort, Janus! bad ze al her haalde malen gezegd, en dan weer, om variatie in het thema te brengen: Janus, kom toch vort! tot ze eindelijk iu de gaten kroeg, dat haar Cicisbee nu eens de laken jas wat liooger an zijn nek moest optrekkendun weer een knoopje, dat cr af dreigde to springen na tuurlek van de jas, on niet van 's mans nek in bedwang te houden. Zouon wo nou maar niet eerst een happie nemen? begon Janus, nadat hij misschien voor de twintigste maal zjjne jas had op- en zijne das had neergetrokken. -Iliorzoopak maar anon de goedge vulde portomonnaie van Jans veranderde van eigenaar. Het eerste zaakie liet beslo, leggen wo ons anker neer, hoor! zei Janus, wiens moed en spraakzaamheid schrikbarend waren toe genomen, sinds een zeker iets het zijne was geworden. Natuurlijk moest hij daar wezen, waar hij een bel kon krijgen voor zijn geld. Ha, dn's pas de ware Jaoob, zeg, zei Janus, toen z,e gezeten waren. Ja meid, je mot weten, ik heb een hekel an volle en an leege gluassics, muar an leego 't meeste, zie jel 't Koppio mot er maar af! Ken echt sjouwermanshapje, on drie kwart van 't glaasje was verborgen achter 's mans kiezen. Jans raakte bet bier niet aan. Nee, hoor 1 bier Mijn niet gezien Waarom voor mijn nou niet wat anders bo steld ring, van onrust en gisting in de Maatschappij, een man aan' liet hoofd Zijner Kerk gesteld, d:e alle beschou wingen haver vijanden weet to ver ijdelen. Het is waar, PIij heeft nog altijd niet de vrijheid herkregen, welke de Plaatsbekleeder var Christus toe komt, Hij is nog steeds een gevangene in zijn paleis. Maar hoe \erbleekt de luister van hen, die tegen Ilcm optreden en Hem gevangen houden bij de zijnen. En welk een treffend schouwspel vertoont iu dezen tijd van stoffelijke kracht, van materieel ge weld, de groote zedelijke invloed van dien Paus, wiens macht niet steunt op kano.nnon en bajonncUen, maar naar wiens woord talloozen hunne hande lingen richten! De vernedering welke men het Pausdom heeft; aangedaan, is beschamend geworden voor degenen die zich van deze' vernedering eene algeheele vernietiging hfdden beloofd. Qui mange du Pape en meurt. Dit woord van de Maistrc. komt wellicht in onze dagen hel mee: t lol zijn recht. Als hoofdstad van Ital rnaaki Rome eene v.ij ..povev m -de. voeiv spoed dien men het beloofd had, is nog altijd uitgebleven. Alleen als stad der Pausen heeft het zijn rang en bevoorrechte positie in cle wereld be houden en alleen als stad der Pausen geniet het nog vele stoffelijke voordee- len, welke het behouden voor een financieel en economische catastropho. Door geen groote woorden valt aan den toestand iets te veranderen, de waarheid te bemantelen. Als hoofdstad der Christelijke, wereld, zoo luidt een bekend gezegde: zal Rome alles zijn, maar als hoofdplaats van een Staat verliest het zijne schitterende kroon. Die kroon ongekrenkt voor'Rome te bewaren, blijkt ue vurigo wensch. van do Katholieken in geheel, dy wereld; O, da's niks, daar weet ik wel raad voor, laat maar staan! llè, Jan! ging ziju stom als eone stormklok door do zaal hè een kop sukkelade 1 maar een beetje gauw, boor en niet zoo lammenadig flauw Ja, mebeer eon oogefiblikje nog! 't Water is van de kook al', weet u! Eu tegelijk zociit do kellncr vruchteloos naar de innige harmonio, die er zijns inziens en terecht moest beslaan tusschen een individu en zijne kleoding in 't onderhavige geval tusschen do fijne jas en den hoogen zijden hoed éener- zijds, en do galgentronie van Janus tor andarer zijde; ook was bom de broederlijke vereeni- ging van laken jas cn Engeischleerer. brook ten ocnemale onverklaarbaar. Nochtans, dat is myn zaak iviet! pruttel de hy iu zich zeiven toen hij de sukkelade bracht, eene werkzaamheid nl. hot prutte len en uiot hel brengen van chocolade die niet tot de goede hoedanigheden van een kellncr mag gerekend worden, want zo gaf Janus gelegenheid verwonderd le vragen Had je soms wat op jo hart, man'? Jo ver dient je eenten toch niet voor niks hè? Je mot er ook zievonplè voor spelen, hoor! net zoo goed as een andor! Wat zeg jij, Jans? en toon wat zachter, rartar toch good verstaan baar. Een notaris, zoo as ik, da's nou nog wat anders! Inmiddels had de kellner, die den vreemden bezoeker verbluft stond aan te sturen, zijn gold - anderhalve cent fooi op gestreken en zich verwijderd. Een notaris, die half gaar is! prut- lelde de man onder liet heengaan. De laatste woorden van Janus hadden even wel ook de aandacht van de aanwezigen ge- het is geen geheim, dat hij ook ge koesterd wordt door velen, die hoewel niet Katholiek, toch de blinddoek van het anti-clericalisme niet voor oogen dragen. V. Een weinig achter de fabriek schiet uit do hoofd vaart eene groote vaart in de richting van Horst naar Wachthuis 19. Zij zal mettertijd doorgetrokken worden lot Amerika, waarvan men de nieuwe kerk en pastorie, ais 't zonnetje schijnt, goed en duidelijk kan zien lig gen. Rechts van het kanaal, tnidden in 't veen, ligt een zandheuvel «de Vosseu- heuvel", waarop een steencn huis een zaam staat. Van daar heeft men een ruim vergezicht op degeheeleomgeving. Men ziet hier de torens van Horst, Se- venum, Maasbree, Holden, Meijel, de torentjes en fabrieken van Uelenaveen, do- fabric Urm van Griendtsveen, de go- bouwen aan 't station, de zonderlinge brug van den transporteur, den toren van Deurne, Amerika en daarachter de groote, hooge toren van Venray met zijne kleine hoektorentjes. Overal rond om staan turfhoopou en blinkt het water der wijken. Zooals de lange wijken daar nu lig gen, zijn ze slechts tijdelijk. Zij liggen boven het peil van het kanaal en worden gevoed door de pompraactune in de fabriek van Griendtsveen. Zij liggen op 200 meter afstand van een en zijn 41/2 8 meter breed. Later laat men ze droog loopen en graaft de definitieve wijken midden tusscuen de thans beslaande in. Het hoofdkanaal heelt de aanzieulijko breedte van 14 meter. wekt, al. van ceu beer. die er zeer verhit en opgeblazen uitzag en cognac dronk, eene dame misschien zyne vrouw die likeur, en een grooten buliiond, die niets hoegenaamd dronk. Als dat maar pluis is! dacht genoemde bezitter van het cognacje, den bond en de vrouw; die man is ecu Jtrankzinnige of oen bedrieger. Had ik maar een diender bij do hand, dan kon die dat sujet inrekenen! Juist dat by zijn glaasje 111- en zijne ver tering uitrekende, gluurde net slaperige gelaat van een dieuunr der heilige Hermandad door bet venster, echter alleen, om op hetzelfde oogonblik do verontwaardiging van den opge blazen heer en Janus gaande te maken, door- d. t bij hun beider gezellinnen aandachtig fixeerde. 'k Zou dat sujet ook wel willen inreke nen dacht de heer, dia zijn fort schedrrten* maken van inrekenen. Dio heb dorst! zeg, Jans! lachte Janus. As 'k op straal was, gooide 'k hem het glas bier tegen zijn oogen! ls dat nou astrant naar binnen gapen? Ondertusschen hadden reeds een achtial glazen en glaasjes hun inhoud gestort in Janus inwendige, en zyne spraakzaamheid na:n met iader vol, of liever; mat ieder leeg glaasje toe. Een oogenblikjo nog en Jans luvd broerlief mee de straat op getroond. Daar liep de politieagent van daareven op de stoep te schilderen, en het ware Jans niet te wijtcu, zoo Janus iu ongelegenheden was geraakt, want Jsdus bad een kw.ijo dronk over 'om dat wist ze. Zo bracht bom even wel.met een zacht lijntje deu anderen kant op, Het doel is later dit kanaal door te trekken tot Amerika. Dit kanaal zal op den duur een prach tige verbinding zijn voor het dorpje Amerika, dat in zijne opkomst is. Amerika bestaat uit wijd en zijd ver spreide woningen. Voor een paar jaar heeft men door het stichten van een kerk en school een vereenigingspunt gemaakt voorde omwonenden. Wanneer nu de halte Amerika gebouwd zal zijn is ook dit plekje verbonden met het wereld verkeer. Hot wijkenstelsel op de terreinen van Griendtsveen is vrij uitgebreid. I11 de «oude peel'* zooals men do ter reinen der maatschappij Hclenavecn heet, liggen de wijken in den vorm van een drietand terweerszijden van 't ka naal. Deze maatschappij heeft ha'ro fabrieken te Heienaveen (dorp) liggen. Zij is do eigenaresse van het kanaal en de haven. Op Deurnsch grondgebied ligt bijna evenwijdig met het Helenaveensche bet Deurnsch kanaal, als een bewijs dat alle menschen niet gelijk deuken. Toen men geen goed accooid kon krijgt n, groef rnou zelf een kanaal. Tusscheu de beide kanalen liggen nog zeer bedrijvige turfstrooieelfabrieken van Steegh en Esser, Fedor Wolff en Co., die allen om 't hardst fabricecren, daar de aan vraag tegen woord g groot is. De fabrie ken worden ook electrisch verlicht. Aan do overzijde van het spoor op Horsier eu Venray sell gebied werkt de maatschappij Inaveen. De fabriek ligt aan gene zijde van het spoor. Het ter rein aan do andere zijde. Om nu de turf in de machine te krijgen heeft men een transporteur, eene brug over 't spoor ge bouwd, waarover een breede ijzeren baud zonder eind loopt, waarop wagen tjes geplaatst zijn. De turven aan de overzijde daarin geworpen loopen van wat niot belette, dat bij telkens iets had aan- of op te merken, wanneer hij een agent pas seerde. Met drinken en wandelen van waggelen kon bij Janus, die" cm koud lustte, nog geen sprake zijn was de tijd gevorderd tot over tienen, en Jans d*ciu or ernstig aan met een omwegje naar buis terug to keeren. Dal was bij broerlief aau oen dooreman* dour geklept 'k Zei je wel notjes thuisbrengen, hoo: 1 Laat da; maar gerust an myn over, maar niet voor elleven 1 Komdaar gunter is nog xoo'n fijne zaak daar gaan wo een afzakkertje nemen! E11 alweer zalen ze me', epn glaasje voer zich, van alle kanten begluurd door de aan wezigen. Daar trad een deftig heer binnen, gekleed in een keurig fantasiekostuum on plaatste zich aan een tafelije naast ons twee tal. In 't oerst negeerde hij de luidjes nage noeg geheel, doch een volgen l oogenbit k nam al zijne aandacht in beslag voor Janus, dio iu don roos van zijn geluk, tot groote ergernis van Jans, zijn mond te laag zocht, en dienten- gevolgo een kunst matigen waterval to voor schijn riep. welks schuim bruisend en schui mend overjas, brook 011 tafel woelde. Wat een stommeling bonje nou! klonk het verwijtend van Jans' lippen. Hé, hé! een loontjo zakken Kan ik 't helpen, dat dat ding zoo glad is as een aal, zeg De fantasie beer ik bedoel: do hco>- b. fantasie, die intusschen bet tweoial aandach tig liud opgenomen, zette boe linger boe groo- lei* oogen op.

Peel en Maas | 1893 | | pagina 1