VRIENDSCHAP.
ZATERDAG 8 AUGUSTUS 1891
TWAALEDE JAARGANG
No. 32.
Uitgever:
IV. VAX DEX MIIXCKIIOF-Sasseii.
Deze Courant verschijnt iederen Zaterdag.
Feuilleton.
Eene nog zoo goed als nieuwe
piano voor oud.
Slant! «lor liaan.
N.M. G8 Maandag L.K. 14e Dinsdag'V.M. 21 Dinsdag E.K. 28 Dinsdag.
Stand «lor Z on.
1, 11,21, Juli op 3.50; 3,59; 4.10; v/ra.; onder 8.10; 8,10; 8.1; n'm.
Abonnementsprijs per kwartaal,
voor Vènray 50 c.
franco per post 05 c.
voor het buitenland 85 c.
afzonderlijke nummers 6 c.
Prijs der Advertentiën:
Tan 15 regel» 30 c.
elke regel meer 6 c.
groote letters en yignetten naar plaatsruimte.
Advertontien, 3mnal geplaatst, worden Smaal berekend.
Advertentiën of Ingezonden
Stukken gelieve men Vrijdag
vóór 2 uur 's-middags te be
zorgen aan het Bureau »Peel en
Maas" te Venray.
Waarom voeden wij ons?
Omdat we honger hebben, zal do
een zeggen, en da anderen omdat
het eten ons lekker smaakt.
Nu, wat dit laatste betreft, over
den smaak valt niet te twisten.
Sommigen noemen dit lekker, ande
ren dat. E11 wanneer men op de
Sandwichseilanden een bedorven ei
lekker vindt en de Zoelockaffers ver
zot zijn op bedorven vleesch, dan
moeten we ons daarover niet te zeer
verbazen, in onze eigen omge
ving zijn ook wel voorbeelden aan
te wijzen van vreemde liefbebbeiijen.
Neen, wij voeden ons, omdat we
arbeid verrichten cn ons lichaam moe
ten onderhouden.
Voedsel is dus noodig, indien we
nu maar weten well; en hoeveel.
Gemakkelijk genoeg.
Toch niet.
Terecht is er gezegd: do monsch
is liet eenige schepsel op aard, dat
niet weet, wat hij eten zal. Jonge
kinderen leveren hiervan een spiekend
bewijs-, Tallooze kleinen sterven door
gebrekkige, verkeerde voeding, en
niet die der grooten is 't niet veel
heler gesteld.
Om gezond te leven moet de
mensch in zijn voedsel vijf soorten
van stoffen ontvangen
1. zuiver water,
2. zouten,
3. suikerachtige stoffen,
NAAR HET ENGELSCH.
«Mij dunkt," zeide ik, «dat ik dc zaak
nog eens in overweging dien te nemen, alvo
rens te besluiten."
«Waarom?" vroeg hij eenigszlns scherp.
«Gij zijt toch zeker ook een man van zaken?"
«Dat is zoo," antwoordde ik; «maar dit
is een handel evenals diet, huwelijk, die iemand
zelden meer doet dan ééns in zijn leven."
Betaal mij vijf en veertig pond," zeidc
hij, «en liet verlies van 't verschil zal ten na-
deele van het liefdadige werk komen, waar
voor ik tiet wil besteden."
«Ik denk, dat ik den koop nu bepaald
niet mag doen," antwoordde ik.
«Gij hebt op mijn gevoel willen werken,
mijnheer," zeide hij op dnftigen toon, «en mij
mijn tijd laten verspillen."
«In het geheel niet," hernam ik.
«Kijkt, ge misschien naar een hakbord
(halfsleetje) vroeg hij met bijtenden spot.
«Gij hebt het weer mis," hernam ik
«de zaak is, dat ik deze piano vroegor ten
huize eener dame heb gezien, die thans te
Sierra Leone moet zijn."
Een klein maar bijzonder teeken op eene
der toetsen had"mij tot die ontdekking geleid,
welke juist bleek te zijn. Toen ik afscheid
4. vetten en
5. eiwitstoffen.
Water is wel het meest onder 't
bereik van iedereen, terwijl het bo
vendien nog voorkomt in al onze
vaste voedingsmiddelen.
Zouten voegen we, hehalve keuken
zout, niet aan onze spijzen toe; we
bekomen ze ongemerkt met ons ove
rige voedsel.
Tot de suikerachtige stoffen be
hoort niet alleen de suiker, maar ook
het zetmeel (sago), dat tevens in gra
nen, erwten, boonen en aardappelen
voorkomt.
Vetten gebruiken we als boter bij
het brood en in de melk, als vet bij
't vleesch, als olijfolie bij de salade.
Granen, zelfs aardappelen, bevatten
ook een zeer kleine hoeveelheid vet.
Eiwitstoffen votmen een voornaam
bestanddeel van vleesch en visch, kaas
en eieren, erwten en boonen, tarwe
en rogge.
't Is gemakkelijk te begrijpen, dat
liet niet onverschillig is, hoeveel wij
van 't een en 't andere nuttigen. Pre
cies is dit niet op te geven, wijl er
te veel afhangt van ons gestel en
onze levenswijze.
We willen echter van enkele dei-
moest gebruikte levensmiddelen de
voedingswaarde nagaan
Het geliefd voedingsmiddel onzer
volksklasse is nog altijd de aardap
pel. Deze bestaat voor 3vierde uit
water, terwijl meel, boonen en erw
ten 1 zevende water bevatten. Daar
om zijn de laatste 5inaai voedzamer
dan de eerste.
Doch de voedzaamheid dezer voort
brengselen hangt niet enkel af van
het watergehalte, maar ook van de
hoeveel eiwitstoffen en vetten.
Zoo bevat mager vleesch ömaal
nam vau den piano-forte-eigenaar, die, vol
gens de advertentie, zijne dagen kon tellen,
ontdekte ik eene kleine verandering inden
stand zijner pruik, laat staan wat zijn veran
derde toon en handelwijze betreft, die hem
wel meer dan dertig jaar jonger maakte.
De ervaring, welke ik thans had opgedaan,
had mij tot de overtuiging moeten brengen,
dal er weinig geldelijk voordeel was te beha
len, met jacht op koopjes te maken, welke
van den gewonen handels-regel afwijken. Do
nieuwsgierigheid dreef mij echter voort; en
de weinige kennis, welke ik reeds had opge
daan, boezemde mij eeuig vertrouwen op mij
zeiven in misschien wel te veel vertrou
wen op mijn verstand en mijne schranderheid
hetgeen mijn lust tot verder onderzoek ver
hoogde.
De vierde piano, welke ik ging bezichtigen,
was de eigendom eener juffrouw, die weduwe
was, zich in benarde omstandigheden bevond,
en zich verplicht zag, eenige. artikelen van
weelde te verkoopen, die eens hare gelukkige
woning hadden versieid. De piano stond weer
in eene soort van zij- of spreekkamer van een
logement, en zag er weder ais een vrooiijlc,
zwierig en bezienswaardig speeltuig uit, tor-
wijl het in zijn blinkend kleed van vernis
scheen te weigeren om met de andere, kaal-
gesletene en bestofte meubelen in de kamer
in goede verstandhouding te leven. INa eenige
minuten waclitens, kwam de dame binnen,
in een zeer alledaagsch, burgelijk gewaad,
terwijl er niets in haar voorkomen was, dat
naar een weduwe geleek of wedu machtig was,
behalve een vreeselijk groote hoed, dien zij j
blijkbaar in allerijl had opgezet, en dien zij
meer eiwit, meel en tarwebrood 10
J maal, erwten en boonen 20maal
meer dan aardappelen.
Een pond vleesch en een pond
aardappelen bevatton .zoowat evenveel
water. Maar het vleesch bevat 1(3
maal meer eiwit en 30maal meer
vet dan de aardappelen, zoodat dc
prijs van een pond aardappelen tot
dien van een pond vleesch (uit het
oogpunt van voedingswaarde) min
stens moet staan als 1 tot 10. Met
andere woorden, als een pond vleesch
1 ömaal meer kost dan een pond
aardappelen, dan zijn ze, gelet op
hun voedingswaarde, even duur.
Tarwe- en roggebrood, boonen en
erwten bevatten ook vele voedzame
bestanddeelen.
Tarwebrood bijv. is lOmaal rijker
aan eiwit en 14maal rijker aan vet
dan aardappelen en bevat de helft
minder water dan Vieze. Minstens
mag een pond tarwebrood dus 10
maal meer kostens een pond
aardappelen. -f -
Doch men kan geen driemaal per
dag brood eten. 't Zou tegen heug
en meug gaan, en de mensch leeft
bij verandering.
Juist, maar wiens weekloon niet
toelaat er ruim van te leven, kieze
daartoe dan ook niet, tenzij bij uit
zondering, zulk een duur voedings
middel als de aardappel. Als toespijs
moge hij een smakelijk gerecht op-
kieren, als hoofd voedingsmiddel voor
den werkman is hij niet geschikt.
Kook voor de afwisseling liever een
kop erwten of boonen.
Omdat een pond erwten of boonen
5 maal armer aan water is dan een
pond aardappelen, kan haar prijs, daar
het water voor niemendal te krijgen is,
reeds 5 maal hooger zijn. Doch erwten
voor een haar passend tooisel scheen te
houden.
«Gij zult mij wel willen vergeven, mijn
heer," zeide zij met aandoening, «indien ik het
kort met u maak, want gij kunt begrijpen
hoe pijnlijk het voor mij moet zijn, om iets,
wat hem toebehoorde, te verkoopen, daar hei
pas eene maand, geleden is, dat hij overleed
ja, aanstaanden Woensdag wordt het juist
ceue maand."
«Zoo," zeide ik op meéwarigen toon.
«Heeft dc piano zes driekwart octaaf?"
«Neen, mijnheer," zeide zij, onder het
slaken van oen diepen zucht, «hij is maar zes
en een halve week ziek geweest. Hij had
nooit kracht genoeg om er op te spelen, hoe
wel hij er eene maand, voor dat hij stierf,
vijf cn tachtig guintjes voor heeft gegeven, en
ik geloof, dat ik er niet minder voor kan vra
gen dan zestig guinjes!"
«Zij ziet er wel wat nieuw uit, dunkt
mij," antwoordde ik, «en, als iU mij zoo mag
uitdiukken, wat uit den smaak."
«Neen, mijnheer," antwoordde zij, «uit
den smaak niet. Nieuw, dat zal ik u niet te
genspreken, maar niet uit den smaak; daar
voor was mijn man een te goed kenner, en 't
waren bijna de laatste woorden, welke hij
sprak: «Marianne, als ge dat speeltuig voor
minder laat gaan dan ik er voor besteed heb,
zult ge u zelve grootelijks benadcelen."
Ik verliet dadelijk het huis der weduwe,
zonder natuurlijk den koop te hebben geslo
ten, om naar d<3 piano te gaan kijken van
een weduwenaar, die in vorachterde omstan
digheden verkeerde, en welk instrument, vol
gens mijne adveiteuiielijst, in de naastbij go-
en boonen bevatten 20maal meer eiwit
en vet dan aardappelen, zoodat de voe
dings waarde van een pond erwten, die
van ecri pond aardappelen, 20maai
overtreft.
Zijn ze ook 20 maal duurder?
't Lijkt er niet naar.
Uit het medegedeelde blijkt, dat de
ai beider voor hetzelfde gold zich veel
beter voeden kan, zoodra li ij maar
breekt met de gewoonte. De meening
zich aan aardappelen te moeten verza
digen, is geheel verkeerd, 't Is volstrekt
niet noodig, integendeel ongezond, om
alle dagen de maag op de leest te zetten
"Wel is het een cisch des levens om
een bepaalde hoeveelheid voedsel van
goede hoedanig te nuttigen. En nu zien
we, dat aardappelen aan den mensch
niet die voeding geven, welke voreïscht
wordt om het lichaam krachtig en ge
zond te houden.
Wie in dezen met den sleur duft bre
ken, zal hierdoor do gezondheid van
zich zelf cn zijn huisgezin belangrijk
DCVÖITIoi't-...
O mijn vrienden,' zegt Seneca,
Er zijn geen vrienden meer!
Men zou niet denken, dat deze
verzuchting reeds meer dan achttien
eeuwen oud is. In onze dagen is het
een soort van mode geworden, het
bestaan van vele dingen te ontkennen
die voorheen beschouwd werden als
de sieraden des inonschelijken levens.
Liefde vriendschap, toewijding, zelf
verloochening, cn hoe die verouderde
begrippen verder beo ten mogen, men
krijt ze uit voor hersenschimmen, die
verdwijnen voor het licht van een ge
zond réalisme, waarvan de belangen
der eigen dierbare persoonlijkheid den
legen straat te koop was. Deze piano zag er
uit alsof zij de tweclingszuster was van die
dei' weduwe, en 't zou mij niet verwonderd
hebben, indien de weduwenaar de man van de
weduwe ware geweest, 't Huis was weer epn
logement: het zijvertrek, waarin de piano
stond, was even schamel als de vroegere, en
de berooide eigenaar van het stuk was een
man van middelbaren leeftijd, die eene kale
zwarte jas over eene blauwe boezeroen en een
vest van onbepaalde kleur had getrokken, dat
hem liet aanzien gaf van een aanspreker, dio
schielijk geroepen wordt, om iemand te gaan
begraven.
«Gij zult mij vergeven, mijnheer," zeide
l.ij op zeer smartelijker! toon, «dat ik de zaak
met u kort wenseh to maken; doch gij be
grijpt hoe smartelijk het is, om iets van do
hand te doen dat haar hoeft toebehoord, daar
zij pas veertien dagen geleden gestorven is
aanstaanden Zaterdag wordt het juist veer
tien dagen."
«Zoo!" antwoordde ik op denzelfden
toon, als waarop ik de weduwe had toege
sproken, want wat beiden vertelden kwam in
hoofdzaak op hetzelfde neer. «Heeft zij zeven
volle octaven
«Neen, mijnheer," hernam hij met een
diepen zucht: -zij verbeeldde zich altijd van
zes en driekwart, 't Is alsof liet gisteren ge
beurd is, dat ik er Uiebtïg guintjes voor ge
geven heb, voor dat ze ons eigendom was, cn
in ineen ik er niet minder dan zestig pond
voor te noetou hebben.
--Qe doet ipij schrikken.f antwoordde
ik, «zij is te nieuw en le weinig in den smaak
om haar te durven koopen."
grondslag vormen.
Deze laatste opvatting is te verde
digen. Indien hel waar is, dat het
eigenbelang do' eenige macht is, dio
do handelingen der nionschen bo-
heerscht en hun onderlinge betrekking
regelt, dan is er voor do vriendschap
werkelijk geen plaats.
Hel is zoo, we zijn gezellige we
zens, die tot verdrijving van de ver
veling weieens behoefte hebben aan
het samen zijn mot anderen. Die be
hoefte is wederkeerig, en personen,
die wegens zekero overeenkomst van
uitwendige omstandigheden, van maat
schappelijke betrekking, van levens
wijze, met elkander *het best kunnen
opschieten" vormen dan, wat men
gewoon is een vriendenkring tc noe
men. Komt de dood ei' een bres in
maken, wordt door vertrek naar el
ders een plaats, ontruimd, men ge
voelt de ontstane leegte, gevoelt haar
langer en dieper naarmate het ver
keer van ouderen datum is, maar in
U.,1 1 röirei Zjfli \vm. ,>r snul»liv
neen. vooral wanneer weiura een
een ander figuur zich vertoont, dio
op verdienstige wijze de ledige plek
bezet. Dat is het gewone, alledaagsche
verloop onzer verhoudingen. En de
man, wiens leven op die wijze voor
een deel met dat van zijn tijdge-
nooten ineenvloeit, is waarlijk niet de
minst bevoorrechte, kan gezegd wor
den in zeer gunstige omstandig he
den tc verkeereu. Er zijn menschel»,
die voor de eenvoudige genietingen
van een vriendschappelijk verkeer
niet vatbaar zijn, wier eenzelvige
manieren, wier terughoudendheid, hen
er toe brengen, eenzaam en onver-
zeld hun levenspad te bewandelen.
Zul ken gevoelen maar al te dikwijls
hoe zwak de mensch is, die alleen
«Te nieuw, njyuhocr? te weinig in don
smaak?" riep hij mot verwondering uit, «zeg
dat niet; zij was eene te goede konstei', dan
dat men haar zoude hebben kunnen bedriegen.
Slechts een paar dagen voor haar dood zeido
zij tot mij «'t Was zeer lief van u, Robert,
om de nalatenschap uwer moeder lu besteden
aan het koopen eener piano voor mij, doch
gij zult er hetzelfde geld voor terugkrijgen,
dat ze u gekost heeft, indien gij haar puu.iek
laat verkoopen."
l)aar ik meer dan genoeg van dien hal ven
graf en uitdragersboel had, begaf ik mij, nog
«pianoloos",' naar eene vroulijker omgeving.
Een jonginensch, die op kameia woonde, had
eene piano te koop aangeboden, welke hij toe
vallig ui eene loterij had gewonnen, en. schoon
zijn adres niet veel deed verwachten, besloot
ik evenwel hem een bezoek (o brengen. Hot
speeltuig zag or evenzoo uil, als die, welke ik
in de laatste weken zoo dikwijls bad gezien,
en ik scheen het als een beproefd on lioo" to
schatten vriend te begroeten.
«Daar hebt ge," zeido hij, terwijl hij het
opendeed, «eene piano, waar niets aan hapert,
maar voor mij is ze van geen nut."
«Speelt ge dan niet?" vroeg ik.
«Daar heeft men geen '.ijd voor," her
nam hij, «wanneer men in de rechten gaat
sludeereu."
«Ja, dat denk ik ook," hernam ik. «Hot
stuk komt mij erg nieuw voor,"
«Dunkt u," antwoordde hij. «Ik ben
geen kenner, doch, naar men mij zegt, is do
piano tachtig souvcroineu waard, en ik vraag
cr slechts vijftig vooi dat zal iemand toch
den doodsteek niet geven."