VRIENDSCHAP. ZATERDAG 8 AUGUSTUS 1891 TWAALEDE JAARGANG No. 32. Uitgever: IV. VAX DEX MIIXCKIIOF-Sasseii. Deze Courant verschijnt iederen Zaterdag. Feuilleton. Eene nog zoo goed als nieuwe piano voor oud. Slant! «lor liaan. N.M. G8 Maandag L.K. 14e Dinsdag'V.M. 21 Dinsdag E.K. 28 Dinsdag. Stand «lor Z on. 1, 11,21, Juli op 3.50; 3,59; 4.10; v/ra.; onder 8.10; 8,10; 8.1; n'm. Abonnementsprijs per kwartaal, voor Vènray 50 c. franco per post 05 c. voor het buitenland 85 c. afzonderlijke nummers 6 c. Prijs der Advertentiën: Tan 15 regel» 30 c. elke regel meer 6 c. groote letters en yignetten naar plaatsruimte. Advertontien, 3mnal geplaatst, worden Smaal berekend. Advertentiën of Ingezonden Stukken gelieve men Vrijdag vóór 2 uur 's-middags te be zorgen aan het Bureau »Peel en Maas" te Venray. Waarom voeden wij ons? Omdat we honger hebben, zal do een zeggen, en da anderen omdat het eten ons lekker smaakt. Nu, wat dit laatste betreft, over den smaak valt niet te twisten. Sommigen noemen dit lekker, ande ren dat. E11 wanneer men op de Sandwichseilanden een bedorven ei lekker vindt en de Zoelockaffers ver zot zijn op bedorven vleesch, dan moeten we ons daarover niet te zeer verbazen, in onze eigen omge ving zijn ook wel voorbeelden aan te wijzen van vreemde liefbebbeiijen. Neen, wij voeden ons, omdat we arbeid verrichten cn ons lichaam moe ten onderhouden. Voedsel is dus noodig, indien we nu maar weten well; en hoeveel. Gemakkelijk genoeg. Toch niet. Terecht is er gezegd: do monsch is liet eenige schepsel op aard, dat niet weet, wat hij eten zal. Jonge kinderen leveren hiervan een spiekend bewijs-, Tallooze kleinen sterven door gebrekkige, verkeerde voeding, en niet die der grooten is 't niet veel heler gesteld. Om gezond te leven moet de mensch in zijn voedsel vijf soorten van stoffen ontvangen 1. zuiver water, 2. zouten, 3. suikerachtige stoffen, NAAR HET ENGELSCH. «Mij dunkt," zeide ik, «dat ik dc zaak nog eens in overweging dien te nemen, alvo rens te besluiten." «Waarom?" vroeg hij eenigszlns scherp. «Gij zijt toch zeker ook een man van zaken?" «Dat is zoo," antwoordde ik; «maar dit is een handel evenals diet, huwelijk, die iemand zelden meer doet dan ééns in zijn leven." Betaal mij vijf en veertig pond," zeidc hij, «en liet verlies van 't verschil zal ten na- deele van het liefdadige werk komen, waar voor ik tiet wil besteden." «Ik denk, dat ik den koop nu bepaald niet mag doen," antwoordde ik. «Gij hebt op mijn gevoel willen werken, mijnheer," zeide hij op dnftigen toon, «en mij mijn tijd laten verspillen." «In het geheel niet," hernam ik. «Kijkt, ge misschien naar een hakbord (halfsleetje) vroeg hij met bijtenden spot. «Gij hebt het weer mis," hernam ik «de zaak is, dat ik deze piano vroegor ten huize eener dame heb gezien, die thans te Sierra Leone moet zijn." Een klein maar bijzonder teeken op eene der toetsen had"mij tot die ontdekking geleid, welke juist bleek te zijn. Toen ik afscheid 4. vetten en 5. eiwitstoffen. Water is wel het meest onder 't bereik van iedereen, terwijl het bo vendien nog voorkomt in al onze vaste voedingsmiddelen. Zouten voegen we, hehalve keuken zout, niet aan onze spijzen toe; we bekomen ze ongemerkt met ons ove rige voedsel. Tot de suikerachtige stoffen be hoort niet alleen de suiker, maar ook het zetmeel (sago), dat tevens in gra nen, erwten, boonen en aardappelen voorkomt. Vetten gebruiken we als boter bij het brood en in de melk, als vet bij 't vleesch, als olijfolie bij de salade. Granen, zelfs aardappelen, bevatten ook een zeer kleine hoeveelheid vet. Eiwitstoffen votmen een voornaam bestanddeel van vleesch en visch, kaas en eieren, erwten en boonen, tarwe en rogge. 't Is gemakkelijk te begrijpen, dat liet niet onverschillig is, hoeveel wij van 't een en 't andere nuttigen. Pre cies is dit niet op te geven, wijl er te veel afhangt van ons gestel en onze levenswijze. We willen echter van enkele dei- moest gebruikte levensmiddelen de voedingswaarde nagaan Het geliefd voedingsmiddel onzer volksklasse is nog altijd de aardap pel. Deze bestaat voor 3vierde uit water, terwijl meel, boonen en erw ten 1 zevende water bevatten. Daar om zijn de laatste 5inaai voedzamer dan de eerste. Doch de voedzaamheid dezer voort brengselen hangt niet enkel af van het watergehalte, maar ook van de hoeveel eiwitstoffen en vetten. Zoo bevat mager vleesch ömaal nam vau den piano-forte-eigenaar, die, vol gens de advertentie, zijne dagen kon tellen, ontdekte ik eene kleine verandering inden stand zijner pruik, laat staan wat zijn veran derde toon en handelwijze betreft, die hem wel meer dan dertig jaar jonger maakte. De ervaring, welke ik thans had opgedaan, had mij tot de overtuiging moeten brengen, dal er weinig geldelijk voordeel was te beha len, met jacht op koopjes te maken, welke van den gewonen handels-regel afwijken. Do nieuwsgierigheid dreef mij echter voort; en de weinige kennis, welke ik reeds had opge daan, boezemde mij eeuig vertrouwen op mij zeiven in misschien wel te veel vertrou wen op mijn verstand en mijne schranderheid hetgeen mijn lust tot verder onderzoek ver hoogde. De vierde piano, welke ik ging bezichtigen, was de eigendom eener juffrouw, die weduwe was, zich in benarde omstandigheden bevond, en zich verplicht zag, eenige. artikelen van weelde te verkoopen, die eens hare gelukkige woning hadden versieid. De piano stond weer in eene soort van zij- of spreekkamer van een logement, en zag er weder ais een vrooiijlc, zwierig en bezienswaardig speeltuig uit, tor- wijl het in zijn blinkend kleed van vernis scheen te weigeren om met de andere, kaal- gesletene en bestofte meubelen in de kamer in goede verstandhouding te leven. INa eenige minuten waclitens, kwam de dame binnen, in een zeer alledaagsch, burgelijk gewaad, terwijl er niets in haar voorkomen was, dat naar een weduwe geleek of wedu machtig was, behalve een vreeselijk groote hoed, dien zij j blijkbaar in allerijl had opgezet, en dien zij meer eiwit, meel en tarwebrood 10 J maal, erwten en boonen 20maal meer dan aardappelen. Een pond vleesch en een pond aardappelen bevatton .zoowat evenveel water. Maar het vleesch bevat 1(3 maal meer eiwit en 30maal meer vet dan de aardappelen, zoodat dc prijs van een pond aardappelen tot dien van een pond vleesch (uit het oogpunt van voedingswaarde) min stens moet staan als 1 tot 10. Met andere woorden, als een pond vleesch 1 ömaal meer kost dan een pond aardappelen, dan zijn ze, gelet op hun voedingswaarde, even duur. Tarwe- en roggebrood, boonen en erwten bevatten ook vele voedzame bestanddeelen. Tarwebrood bijv. is lOmaal rijker aan eiwit en 14maal rijker aan vet dan aardappelen en bevat de helft minder water dan Vieze. Minstens mag een pond tarwebrood dus 10 maal meer kostens een pond aardappelen. -f - Doch men kan geen driemaal per dag brood eten. 't Zou tegen heug en meug gaan, en de mensch leeft bij verandering. Juist, maar wiens weekloon niet toelaat er ruim van te leven, kieze daartoe dan ook niet, tenzij bij uit zondering, zulk een duur voedings middel als de aardappel. Als toespijs moge hij een smakelijk gerecht op- kieren, als hoofd voedingsmiddel voor den werkman is hij niet geschikt. Kook voor de afwisseling liever een kop erwten of boonen. Omdat een pond erwten of boonen 5 maal armer aan water is dan een pond aardappelen, kan haar prijs, daar het water voor niemendal te krijgen is, reeds 5 maal hooger zijn. Doch erwten voor een haar passend tooisel scheen te houden. «Gij zult mij wel willen vergeven, mijn heer," zeide zij met aandoening, «indien ik het kort met u maak, want gij kunt begrijpen hoe pijnlijk het voor mij moet zijn, om iets, wat hem toebehoorde, te verkoopen, daar hei pas eene maand, geleden is, dat hij overleed ja, aanstaanden Woensdag wordt het juist ceue maand." «Zoo," zeide ik op meéwarigen toon. «Heeft dc piano zes driekwart octaaf?" «Neen, mijnheer," zeide zij, onder het slaken van oen diepen zucht, «hij is maar zes en een halve week ziek geweest. Hij had nooit kracht genoeg om er op te spelen, hoe wel hij er eene maand, voor dat hij stierf, vijf cn tachtig guintjes voor heeft gegeven, en ik geloof, dat ik er niet minder voor kan vra gen dan zestig guinjes!" «Zij ziet er wel wat nieuw uit, dunkt mij," antwoordde ik, «en, als iU mij zoo mag uitdiukken, wat uit den smaak." «Neen, mijnheer," antwoordde zij, «uit den smaak niet. Nieuw, dat zal ik u niet te genspreken, maar niet uit den smaak; daar voor was mijn man een te goed kenner, en 't waren bijna de laatste woorden, welke hij sprak: «Marianne, als ge dat speeltuig voor minder laat gaan dan ik er voor besteed heb, zult ge u zelve grootelijks benadcelen." Ik verliet dadelijk het huis der weduwe, zonder natuurlijk den koop te hebben geslo ten, om naar d<3 piano te gaan kijken van een weduwenaar, die in vorachterde omstan digheden verkeerde, en welk instrument, vol gens mijne adveiteuiielijst, in de naastbij go- en boonen bevatten 20maal meer eiwit en vet dan aardappelen, zoodat de voe dings waarde van een pond erwten, die van ecri pond aardappelen, 20maai overtreft. Zijn ze ook 20 maal duurder? 't Lijkt er niet naar. Uit het medegedeelde blijkt, dat de ai beider voor hetzelfde gold zich veel beter voeden kan, zoodra li ij maar breekt met de gewoonte. De meening zich aan aardappelen te moeten verza digen, is geheel verkeerd, 't Is volstrekt niet noodig, integendeel ongezond, om alle dagen de maag op de leest te zetten "Wel is het een cisch des levens om een bepaalde hoeveelheid voedsel van goede hoedanig te nuttigen. En nu zien we, dat aardappelen aan den mensch niet die voeding geven, welke voreïscht wordt om het lichaam krachtig en ge zond te houden. Wie in dezen met den sleur duft bre ken, zal hierdoor do gezondheid van zich zelf cn zijn huisgezin belangrijk DCVÖITIoi't-... O mijn vrienden,' zegt Seneca, Er zijn geen vrienden meer! Men zou niet denken, dat deze verzuchting reeds meer dan achttien eeuwen oud is. In onze dagen is het een soort van mode geworden, het bestaan van vele dingen te ontkennen die voorheen beschouwd werden als de sieraden des inonschelijken levens. Liefde vriendschap, toewijding, zelf verloochening, cn hoe die verouderde begrippen verder beo ten mogen, men krijt ze uit voor hersenschimmen, die verdwijnen voor het licht van een ge zond réalisme, waarvan de belangen der eigen dierbare persoonlijkheid den legen straat te koop was. Deze piano zag er uit alsof zij de tweclingszuster was van die dei' weduwe, en 't zou mij niet verwonderd hebben, indien de weduwenaar de man van de weduwe ware geweest, 't Huis was weer epn logement: het zijvertrek, waarin de piano stond, was even schamel als de vroegere, en de berooide eigenaar van het stuk was een man van middelbaren leeftijd, die eene kale zwarte jas over eene blauwe boezeroen en een vest van onbepaalde kleur had getrokken, dat hem liet aanzien gaf van een aanspreker, dio schielijk geroepen wordt, om iemand te gaan begraven. «Gij zult mij vergeven, mijnheer," zeide l.ij op zeer smartelijker! toon, «dat ik de zaak met u kort wenseh to maken; doch gij be grijpt hoe smartelijk het is, om iets van do hand te doen dat haar hoeft toebehoord, daar zij pas veertien dagen geleden gestorven is aanstaanden Zaterdag wordt het juist veer tien dagen." «Zoo!" antwoordde ik op denzelfden toon, als waarop ik de weduwe had toege sproken, want wat beiden vertelden kwam in hoofdzaak op hetzelfde neer. «Heeft zij zeven volle octaven «Neen, mijnheer," hernam hij met een diepen zucht: -zij verbeeldde zich altijd van zes en driekwart, 't Is alsof liet gisteren ge beurd is, dat ik er Uiebtïg guintjes voor ge geven heb, voor dat ze ons eigendom was, cn in ineen ik er niet minder dan zestig pond voor te noetou hebben. --Qe doet ipij schrikken.f antwoordde ik, «zij is te nieuw en le weinig in den smaak om haar te durven koopen." grondslag vormen. Deze laatste opvatting is te verde digen. Indien hel waar is, dat het eigenbelang do' eenige macht is, dio do handelingen der nionschen bo- heerscht en hun onderlinge betrekking regelt, dan is er voor do vriendschap werkelijk geen plaats. Hel is zoo, we zijn gezellige we zens, die tot verdrijving van de ver veling weieens behoefte hebben aan het samen zijn mot anderen. Die be hoefte is wederkeerig, en personen, die wegens zekero overeenkomst van uitwendige omstandigheden, van maat schappelijke betrekking, van levens wijze, met elkander *het best kunnen opschieten" vormen dan, wat men gewoon is een vriendenkring tc noe men. Komt de dood ei' een bres in maken, wordt door vertrek naar el ders een plaats, ontruimd, men ge voelt de ontstane leegte, gevoelt haar langer en dieper naarmate het ver keer van ouderen datum is, maar in U.,1 1 röirei Zjfli \vm. ,>r snul»liv neen. vooral wanneer weiura een een ander figuur zich vertoont, dio op verdienstige wijze de ledige plek bezet. Dat is het gewone, alledaagsche verloop onzer verhoudingen. En de man, wiens leven op die wijze voor een deel met dat van zijn tijdge- nooten ineenvloeit, is waarlijk niet de minst bevoorrechte, kan gezegd wor den in zeer gunstige omstandig he den tc verkeereu. Er zijn menschel», die voor de eenvoudige genietingen van een vriendschappelijk verkeer niet vatbaar zijn, wier eenzelvige manieren, wier terughoudendheid, hen er toe brengen, eenzaam en onver- zeld hun levenspad te bewandelen. Zul ken gevoelen maar al te dikwijls hoe zwak de mensch is, die alleen «Te nieuw, njyuhocr? te weinig in don smaak?" riep hij mot verwondering uit, «zeg dat niet; zij was eene te goede konstei', dan dat men haar zoude hebben kunnen bedriegen. Slechts een paar dagen voor haar dood zeido zij tot mij «'t Was zeer lief van u, Robert, om de nalatenschap uwer moeder lu besteden aan het koopen eener piano voor mij, doch gij zult er hetzelfde geld voor terugkrijgen, dat ze u gekost heeft, indien gij haar puu.iek laat verkoopen." l)aar ik meer dan genoeg van dien hal ven graf en uitdragersboel had, begaf ik mij, nog «pianoloos",' naar eene vroulijker omgeving. Een jonginensch, die op kameia woonde, had eene piano te koop aangeboden, welke hij toe vallig ui eene loterij had gewonnen, en. schoon zijn adres niet veel deed verwachten, besloot ik evenwel hem een bezoek (o brengen. Hot speeltuig zag or evenzoo uil, als die, welke ik in de laatste weken zoo dikwijls bad gezien, en ik scheen het als een beproefd on lioo" to schatten vriend te begroeten. «Daar hebt ge," zeido hij, terwijl hij het opendeed, «eene piano, waar niets aan hapert, maar voor mij is ze van geen nut." «Speelt ge dan niet?" vroeg ik. «Daar heeft men geen '.ijd voor," her nam hij, «wanneer men in de rechten gaat sludeereu." «Ja, dat denk ik ook," hernam ik. «Hot stuk komt mij erg nieuw voor," «Dunkt u," antwoordde hij. «Ik ben geen kenner, doch, naar men mij zegt, is do piano tachtig souvcroineu waard, en ik vraag cr slechts vijftig vooi dat zal iemand toch den doodsteek niet geven."

Peel en Maas | 1891 | | pagina 1