Eene merkwaardige Het PLEEGKIND, Uitgever: getuigenis. Feuilleton. Over den inmaak van groenvoer. ZATERDAG 18 JULI 1891. TAY A A LED E .TA A RG A XG Xo. 29. SRuul der üfiann. N.M. 6e Maandag E K. 14 Dinsdag Y.M. 21 Dinsdag L.K. 28" Dinsdag. S<ai»d der Zon. 1, 11,21, Juni op 3.50; 3,50; 4.10; vin.; onder 8.1(3; 8.10; 8.1; n'm. Abonnementsprijs per kwartaal, voor Vknray 50 c. franco per post 65 c. voor het buitenland 85 c. afzonderlijke nummers 6 c. W. VAX DEX Mt'VCKIIOF-Sasscn. Prijs der Advertentiën ▼an 15 regels 30 c. elke regel meer 6 c. groote letters on vignetten naar plaatsruimte. Deze Courant verschijnt icdcren Zaterdag. AJ Advertentiën of Ingezonden Stukken gelieve men Vrijdag vóór 2 uur 's-middags te be zorgen aan het Bureau «Peel en Maas" te Venray. De katholieke kerk wil hot volk dom houden, het liberalistnua is een voor vechter van beschaving en geestelijken vooruitgang. Iteze woorden hoort men dagelijks verkondingen in boeken, cou ranten, tijdschriften en geschriften van allerlei aard en ze worden, helaas! door menigeen als waarheid aangenomen en verder verspreid. De mannen van do moderne beschaving, revolutiehelden en «tutti quanti" hebben deze woorden aanhoudend op de lippen bij de verkon ding van hunne heilloozo theorieën. Hoe ergelijk deze zijn kan men nagaan, wanneer men verneemt, dat een man als professor Virchou openlijk verklaart niet to kunnen begrijpen hoe «en ver standig man kan gelooven dat hot doel van den menseh hier op aarde is zich voor den Hemel voor te bereiden, en dat een liberaal predikant, zekere Schneider- te Manhcimm, op eene ver gadering van onderwijzers met de hei ligste zaken van den godsdienst den spot durft drijven en de grootste leu gens aan do leeraren der jeugd op- discht. De katholieke kerk wil het volk dom houden, zoo spreken de moderne geleer den. Maar vanwaar hebben zij dar. hun eigene zoo hoog gewaardeerde bescha ving en wijsheid? Laten we voor heden een Fransch schrijver, den heer Alloin, spreken, die eenigeu tijd geleden, dun vordienstelij- 12. ITare ziel beschouwde den armoedigen stal ▼an Bethlehem, het lijden van den Godtnenseh, onder de nederigste gedaante van ellende, ziekie en pijnen verborgen, en zij zag in dit schepsel con evenbeeld van dien God, die een maal gc.e.gd had; -Wat gij aan den mins te der mijnen doet, hebt gij aan Mij gedaan Dan verscheen haar weder het. geestelijk leven met zijne opofferingen en plichten, maar ook de eeuwige en de hemelsche belooningen; en met do oogen op de arme zieke gevestigd, was bot alsof eene inwendige stem haar aan moedigde, om tot den dood voort te gaan op den weg, door haar zoo heerlijk ingeslagen dan immers had zij het zekerst verlangen te behagen aan Hem, die de Meester dor zielen is, en die bij hare nachtelijke overdenkingen, als haar toekomsligen Bruidegom, bovou an deren de voorkeur wegdroeg. Hare gedachten verwijlden nog lang in zulke bespiegelingen; zij bad, zij droomdo, totdat de arme vrouw langzamerhand oit haren diepen slaap ontwaakte. Deze wierp zeer ver wonderde blikken om zich heen, beschouwde de witte lakens en de dekens, welke op het bed aanwezig waren, en sprak met eene zwak ke stem, ja bijna binnensmonds -Men heeft mij reeds in een wil. laken gewikkeld? Ik ben dus dood, en mei) zal uiij ken nrhciil heeft verricht, in een popu lair geschrift op zekere gronden te ver melden, hetgeen de Kerk voor de revo lutie van 1780 voor de opvoeding en het onderwijs heeft verricht. "De verslagen van de visitaties door Bisschoppen en Aartsdiakens verricht, de aanteekeningen van de verhandeling in gewestelijke en stedelijke bestuur- vergaderingen, de correspondention der Intendanten, de registers van burge- lijken stand, dat zijn zegt hij, eenige van die tallooze bronnen, die het nog ten huidigen dagen veroorloven nauwkeu rig rekenschap te geven over het lager onderwijs in dien tijd, welken mon als den tijd der duisternis en der onwetend heid aanwijst." Wat waren nu de uitkomsten van zijne navorschingen Wij zullen er slechts enkele vermelden. Van de twaalfde tot do zestiende eeuw teldo men in Frankrijk vier en twintig bloeiende universiteiten. Voor do revolutie bestonden er 502 colleges met 72,747 leerlingen, van welke liet vierzevende gedeelte het onderwijs ge- llCi'l Of serie,"lijk kusioluüs OillVilig'ó'A. Sinds de Orde der Benedictijnen was ingevoerd, had elk klooster zijne school. Van de elfde of twaalfde eeuw af, zijn er weinig steden, in wqlke men het be staan van lagere scholen niet zou kun nen bewijzen. In tallooze documenten vinden wc later van tie scholen ten plat ten lande gewag gemaakt en het is aan geen twijfel onderhevig, dat zelfs in den meest bewogen tijd van de veertiende eeuw de meeste dorpen onderwijzers be zaten, die aan de kinderen lezen, schrij ven en rekenen leerden. In de zestiende eeuw toen liet Protestantisme met zijne lieillooze consequentiën ook in Frank rijk zich kwam nestelen, kwam liet on derwijs meermalen op Conciliën ter sprake. Kostclooze scholen werden begraven." Deze uiting getuigde van de groote zwak heid der hersenen, en zoude allicht een ander den schrik op het lijf gejaagd hebben. Agnes, intusschen, boog zich over haar heen, nam haar in hare armen, en begon de hoofdkussens te schuddon en in orde te leggen, wijl zij af gezakt waren Te recht wilde zij niet spreken. De Vlaamsche beschouwde haar, en vervolgde met zwakke stem -Ik ken u; ik herinner mij.... Ik bon dan nog in leven. Welk ougeluk -- -Ja, goede vrouw, wees tevreden, gij zult nooit weder gebrek lijden.ik zal voor u zorg drapen, niets zal u ontbreken." De oude, zieke vrouw schudde ongeloovig het hoofd, en met een bi ik van wrevel en ver achting hernam zij -Gij bek om mort u over mij, gij zijt. rijk en gij wilt mij goeddoen aan mij, zoo'n arme -Zonder twijfel; zijt gij ook niet mijne zuster in Jezus Christus? God zelf heeft mij het bevol gegeven u bij te staan. Ik heb ge daan, wat ik tot lieden toe kon; ik zal moor doen, indien gij mij no zorgen en diensten wilt aanvaarden. Kom, noem wat limonade, het zal u goeddoen." Maar de Vlaamsche keerde zich met het gezicht naar den muur, en zeide met eene ge broken stem -Ik zou liover willen, dat men mij met rust lietdat men mij stpryei) liet. Ik heb reeds genoeg van het leven. Gij kunt daarom gaan, juffrouw. Gij zijt jong, schijnt goed te zijnik dank u voor hetgeen gij mij gedaan hefel, en als ik 14 iets verzoek, is het, dat gij voor de armen geopend en zij namen steeds in aantal toe. Zoo ging het voort tot in de zeventiende en acht tiende eeuw. In Franclie-Comté alleen bestonden eene universiteit en vijl'col leges, terwijl elke parochiekerk hare school voorlager onderwijs bezat. En wat is er van al deze stichtingen geworden De moderne beschaving heeft «lie in richtingen verwoest, waar, zonder dwang het onderwijs kosleloos werd verstrekt. Haar Apostel JJ. Rousseau heeft verklaard: fSeln-nk aan liet kind van den arbeider geen onderwijs, want liet verdient niet onderwezen te worden." En haar tweede Apostel, schreef den 28 Februari 17(>8aan La ('hatalais, die er tegen op was gekomen dat de schnolbroeders de kinderen schrijven leerden: *Ik dank u dar gij de studie bij de arbeiders op strafte hebt verboden". Dezen geest navolgende vernietigde de revolutie de univer iteiten, zij ver joeg de onderwijzers c-H onderwijzeres sen, en sloor de scF Slikte ,i;rt gemeenten, weikt iëfc'êy an 400 en tot 1500 inwoners telden, gaf zij eene lage re school. Zeer weinig scholen werden er geopend en slechts een gering gedeel te ervan werd bezocht. De Minister Chaptal verklaarde bij de indiening van een wetsontwerp-be treffende het openbare onderwijs liet volgende: --De lagere scholen ziet men bijna nergens meer, zoodal liet grootste gedeelte van liet volk zonder onderwijs opgroeit. Onder het Consulaat werden zells enquetes gehouden, welke over den toestand van het lager onderwijs de meest betreurenswaardige feiten aan het liclir brachten. En dan willen wij het gevraagd heb ben, 11a de mededeelingen uit authen- mij met rust laat." -Eu waarom zoudt gij niet dulden, dat ik hier eeliigc moeiten aan u besteed? Gij zijt toch alleen op deze wereld, zonder bloedver want, zonder kinderen." Op dit gezegde draaide zich de zieke eens klaps om, en herhaalde: -Zonder kinderen, zonder kinderen met eene uitdrukking, die Agnes door de ziel sneed. Deze vrouw, dacht zij, zal zeker hare kin deren verloren hebben. -Kom," vervolgde zij, -bedroef u niet, drink een weinig, en zeg mij, dat gij hot goedvindt, dat ik spoedig terugkom." Deze woorden, op eene meewarige wijze uitgesproken, en het gelaat zoo geheel van goedheid getuigende, behaalden eindelijk zelfs op het verstokte gemoed der zieke de over winning. Agnes nam dus dun lepel en bracht dien aan hare lippen, maar de maag weigerde den drank meer tot zich te nemen; de zieke kon niet meer drinken. -Ik heb te dikwijls honger en dorst ge had," zeide zij, als wilde zij te kennen geven, dat het. geen wonder was, dat de maag nu weigerde. Tranen van medelijden ontsprongen aan de oogen van Agnes. liet zien daarvan bracht nog nmer veran dering bij di> Vlaamsche' teweeg. Die tranen schenen haar een verkwikkende dauw, welke haar het gevoel niet alleen teruggaf, maar ook haar hart opende. -Kom terug, als gij dit wilt." zeide zij. -Ik zie, or zijn nog goede rijken,.ik merk dat thans voor :t eerst." ticke bronnen verkregen, wie heeft ge tracht hot volk (e ontwikkelen? Wie. heelt de verlichting aangebracht? En het antwoord is: de katholieke kerk, die te allen tijde hare uiterste zorg heeft besteed aan de opvoeding van het kind en die in het oprichten van scholen voor lagenniddelbaar- en hooger onderwijs steeds bewezen heeft dat de zaken van de geestelijke ontwikkeling der menseh- heid haar nauw ter harte gaan. t Kost moeite om sommige land bouwers te bewegen tot het nemen van een proef in hun bedrijf, uie wezenlijk niet van belang is ontbloot en belooft goede resultaten te zullen geven. De overtuiging dat vader en grootvader het ook wel wisten, is zoo vast geworteld bij velen, dat met geen mogelijkheid op liet verlaten van het oude en het inslaan van een kortere pad, valt te rekenen. Of dat het kortere n.ad nltiift vis- Kunstig zeker iiet goede is 't Lijkt er niet naar, maar er is ook niemand, die dat beweert. Edoch, wat vandaag de vuurproef nog niet kon doorstaan, komt wellicht morgen gelouterd te voorschijn, gelouterd door veranderingen, die verbeteringen bleken ie zijn. 's Menschen geest streeft vooruit, altijd naar hooger en, dank zij dit excelsior, steeds gelukt het hum meer en meer het volmaakte te bereiken. Wie zou voor 50 jaar er aan ge dacht hebben zijn gras, zijn klaver, zijn maïs, zijn knollen en wortelen zelfs, in te kuilen, te begraven in den grond, 0111 hot later in de stat te gebruiken En toch, wat toen een herscn- -Er is bovenal een goedertieren God, een liefderijke Vader van allen," hernam Ag nes. -Ilct is naar Hem, dat wij onze blikken moeten richten." Zij hield op, Ilct spreken vermoeide de zieke te zeer, en bovendien, er werd aan de duur geklopt. Het was Mina, die. op verzoek van Agnes, iemand gezocht had, welke dien nacht bij de legerstede van de zieke zou op passen. Zij nam daarop de hand der arme vrouw, drukte die in de hare, en herhaalde verscheidene malen -Tot morgen!" waarna zij zich verwij derde. Den volgenden dag. reeds in den vroegen morgenstond, was zij bij de zieke te vinden. De nacht was voor de zieke niet alleen zeer onrustig, maar zelfs slecht geweest, zoodat de vrouw, die haar bijgestaan had, Agnes aanraadde, ten spoedigste een priester te ont bieden. -Zij kon niet lang meer levenhet zou tijd worden een priester te% waarschuwen," zeide de vrouw. -Helaas, zij is nog in het minste niet voorbereid," antwoordde Agnes. -Indien ik haar er eerst over onderhouden kon, en zij naar mij luisteren wilde!" -Juffrouw, gij zult cr veel heter dan iemand anders in slagenwant zij schijnt tegenover u beleefd, en zelfs erkentelijkmij daarentegen, beschouwt zij met blikken van afkeer." -Laat mij alleen met haar, ik zal zulks bejrfoevou," Agnes naderde het bod; de zieke herkende I haar, en ecu hoofdknik bevestigde de guluige- schim leek, vindt nu bijval, wel geen algemeen bijval, maar toch bijval. Wellicht zeggen we na tien jaar? al- gemeene waardeering. Waarom Omcjfit zoo successievelijk blijken zal, dat een inmaakpot of gemetselde bak, zoo niet bepaald rtoodig, dan toch als een hoogst nuttige zaak to beschouwen is. Deze zin kan een lach op de lippen brengen, inaar toch niet met recht. Er is zooveel, wat nu bestaat 0:1 onmogelijk gemist kan worden, terwijl cr jaren hier geen sprake van en geen behoefte aan was. Als men alles kon krijgen, zooals men 't verkoos, ja, dan was het in kuilen niet noodig, dan kon men er altijd van verzekerd zijn, dat men goed hooi bad en dat de koeien, schapen en paarden het in den win ter niet te vroeg zouden aanspreken, omdat ze dan minstens tot 1 Decem ber, misschien nog wel tot Iator in het land liepen. Maar de natuur staat boven onz* leer; zij stoort zich niet aan menscneiijKc 'bercKiningen en geeft regen, droogte en vorst op haar tijd. Het inmaken van groenvoer in ge metselde bakken is herkomstig uit Frankrijk en 't was de heer Goftart. die er 't eerst mee begon. De man heeft voor al zijn ijverige bemoeiingen in deze, het kruis van Legioen van Eer verdiend Als liet schier onmogelijk is. het gras goed tot hooi bereiden, dan kan mon het dienstbaar maken lot wintervoet* door het groen to be waren. We zeggen niet dat inge kuild gras beter is dan goed ge wonnen hooi, maar wijzen alleen op de omstandigheid, dat gras met succes ingekuild kan worden, 't Zuu liis der vrouw. -Hoe gevoelt go uzoo begon Agnes. -Slecht, zeer slecht. Ik /..al weldra ven. Goddank!" liet" de Ylanrnsche er met eene zwakke stem op volgen, en Agnes met bijna verglaasde oogen aanziende. -Ik zal den dag van morgen niet meer beleven." -Indien gij zulks denkt 011 gevoelt," hernam Agnes bewogen, -wilt gij dan niet, dat ik een priester laai roepen, om u eenigen troost tc verschaffen, en u op hut naderend einde voor tc bereiden? Gij moet aanstonds immers voor God verschijnen." -Kun priester. Neen!" I)at woord werd op eunc zoo hevige en tevens vaste wijze uitgesproken, dat Agues er van verschrikte. Zij hernam evenwel: -Zonder twijfel, arme vrouw. Hebt go u niet te beschuldigen van fouten en gebreken Hebt ge den goeden God 11 iel beleedigd en zijt ge Hem daarvoor gcene boetedoening schuldig? Yeel hebt ge misschien g* h-den, maar denk nan dc eeuwigheid. Het bloed van Jezus Christus vloeit uit Zijne verheerlijkte wonden, om ons deelgenoot te maken aan Zijne barmhartigheid. Zijt ge Katholiek r.ja." -(Tij weet dan ook. dut men biechten moet, vó.udat men sterft, om aldus gezui verd -Ik weet hetmaar om de volledige ver geving te erlangen, moet men zijnen vijanden vergeven, en dat dat kan ik niet, ik zal hun nooit vergeven. Zij hebben mij te veel leed berokkend!" -L'svu vijanden? Arme vr uw ïilul volgt.

Peel en Maas | 1891 | | pagina 1