iemaenschap* ZATERDAG 20 DECEMBER 1890. ELFDE JAARGANG No. 31. Uitgever: W. VAX DEN MUNCKDOF-Sasscn. Deze Courant versehiji t lederen Zaterdag. Zij, die zich nog voor 4 Jan. wenschen le abonnceren op ,.PEEL en MAAS" ontvangen de nog verschijnende nummers GRATIS. Feuilleton. Iets ever Kaikb investing. Stand dei* Maan. L.K. 4® Donderdag N.M. 12e Vrijdag K. L. 18 Donderdag V.M. 26 Vrijdag Stand der Kon. 5, 10, 16, 22, 23 Nov. op 7.53; 7,59; 8.5; S,9; 8.11; v/ra.; onJer 3.18, 3,46, 3.46, 3.49. 3.52; n'm Abonnementsprijs per kwartaal. voor Vbnrat 50 c. franco por post 65 c. voor het buitenland 85 c. nffonderlijke nummers 6 c.' Prijs der Advertentiën: van 15 regels 30 elke regel meer 6 e. pronte letters en vignetten naar pla:,tsruimto. Advertentien, 3maal geplaatst, worden 2maal berekend. Advertentión of Icgorscndan Stukken gelieve man Vrijdag vóór 2 uur 's-middags te be zorgen aan het Bureau «Peel en Maas" te Venray. Het woord «gemeenschap" doet in onze dagen nog al eens dienst. Niet zeker achten wij het, dat ieder or de juiste strekking van begrijpt. Eigenaars of gebruikers van onroe rende goederen spreken van een ge- meenschappelijken muur, of van een dito schutting, als zij gelijke rechten op het geheel hebben: men kan dan niet zeggen, dat de helft aan A de wederhelft aan B toebehoort. Wilde 1;,j iuu,' Zijg, slopen, dan zou hij daarmede te kort doen aan de aanspraken van zijn me debezitter. In ons Burgerlijk wetboek zijn daaromtrent bepalingen opgeno men, die ten doel hebben conflicten te voorkomen. Maar die gemeenschap legt ook verplichtingen op. Wanneer de geza- melijke bezitting herstelling behoeft, moeten beiden dat bekostigen, en mo gen zij de uitgaven, daaraan verbon den, niet op elkanders hals schuiven. Weigert een der belanghebbenden zijn medewerking, op grond, dat, naar zijn oordeel, de noodzakelijkheid niet bestaat, dan kan hij langs gerechte lijken weg daartoe gedwongen worden. Nu is het een eigenaardig, hoewel Ongewoon levendig waren de straten. Heele zwermen van pas bevrijde sclioolkinderen kwameud jubelend eu schreeuwend voorbij. In de verte klonk wegslepende militairo mu ziek helmknoppen en geweerioopen fonkelden in bet schitterend zonnelicht. Steeds nader kwam de troep. Overal werden de ramen op geschoven, de wagens en karen weken ter zijde en de voorbijgangers bleven staan, om de soldaten te zien voorbijtrekken. Met verhitte, bezweete gezichten marcheer den de bestoven soldaten op de maat van een opwekkenden marsch, natuurlijk omringd en voorafgegaan door juichende kinderen en straatjongens. Plotseling slaan twee voor een equipage gespannen paarden, door bet geraas schuw geworden, op hol. Allen in de nabijheid vliegen angstig uiteen. In minder dan een seconde is de geheeïe straat schoongeveegd. Slechts een klein meisje, in 't licht gekleed, blijft als vastgenageld staan. Reeds komen de verwoede dieren nader snel als de ge dachte vermindert de afstand, die hen scheidt ■en één oogenblik nog, en het kind is ver pletterd, verbrijzeld. De adem stokt den toe schouwers in de keel, groot en klein houdt zich het hart vast, maar niemand steekt een hand uit om te redden. En thans uit hon derd kelen klinkt een luide angstkreet daar niet onverklaarbaar verschijnsel, dat we spoediger geneigd zijn om aandeel op te eischen van de rechten, die de gemeenschap schenkt en van de voor deden, die zij verleent, dan te berus ten in de verplichtingen en lasten, die er aan verbonden zijn. Wanneer eeni- ge personen gezamelijk bezitters zijn van een stuk weiland, dat niet ver deeld kan worden, dan zullen zij er wel zooveel stuks vee op laten loopen als de uiterste grens van hun bij re glement vastgestelde bevoegdheid aan wijst; doch indien ook bepaald is dat zij er een zeker aantal karrevrach- ten mest op te brengen hebben, rekent er dan maar op, dat zij wel zullen zorgen, de ladingen niet te groot te maken. De ^ondervinding is bewijs genoeg om het ta staven. In sommige beschaafde landen wordt tegenwoordig de leer gepredikt, dat het goed zou zijn het domein der ge meenschap uit te breiden. Volgens hen die zoo denken moest er niets in persoonlijkgbezit zijn, alles moest aan allen toebehooren. Natuurlijk kreeg o::; :i.-Z'.t Achccfdo niemand armoede te lijden. Of zij, die zulks beweren, gelijk bebben, is moeilijk uitte maken. De proef te nemen, op eenigzins ruime schaal, kan niet aangeraden worden, op grond van de ervaringen met die communale bezittingen opgedaan, waar van we zoo even spraken. Juist omdat het er zoo slecht mee ging, daar ieder aan het langste eind wilde trekken, en de offervaardigheid voor grondverbete ring, neen, erger nog, voor maatregelen om algeheele uitputting te voorkomen, op het laagste peil bleef, mag de ophef fing van gemeenschappelijk grondbezit beschouwdjworden als een stap in voor- waartsche richting, als een maatregel in het belang der betrokken personen. In Indie, bijzonder op Jav;., is, zooals mor, weet hetzelfde vraagstuk, sinds jaren aanhangig, en het is r et twijfelachtig in welke zin de oplossii g zal vallen, al geschiedt het niet zoo spoedig als aan velen wenschelijk toeschijnt. Iets anders is het, wanneer het be paalde inrichtingen goidt, die aan een aantal personen, met ongeveer golijke belangen ten goede kom n, vooral wan neer zij niet tot stand zijn le brengen, dan door veler samenwerking, Dan wordt aan het gemeenschaps gevoel een practische toepassing gqgeven, nu eens uitgaande van eon op SUatsrechlolijken grondslag gevormde vcreeniging, zoo als een gemeente of een waterschap, dan weer door een combinac e, die alleen in het maatschappelijk belang haar uit gangspunt vindt. Wc:dt vervolgd. De kalk is een oud bekende in 't landbouwbedrijf; iedereen weet. dat zij dikwijls een krach ig verbeterings middel is van den gAnd, en, doel- 7 sAl van 't land merkelijk kan doon stijgen. Een verbeteringsmiddel is niet steeds te beschouwen als een eigenlijke mest- specie of plantenvoedingsmiddel; doch in sommige gevallen is de kalk het eene zoowel als het andere, vooral, waar de bodem van natuur ta weinig kalk bevat. Sommige planten, zooals klaver en lucerne, hebben bijzonder veel behoefte aan kalkstoffen. Doch de kalk vervult nog een an dere rol. Is de bodem verzuurd, dan neutra liseert zij deze zuren en verbindt zich daarmede tot onzijdige, niet zure stoffon. Deze zuren ontstaan veelal door 't langzaam rotten van vele plant aardige stoffen. Daarbij vormen zich hebben de paarden het kind bereikt een jongenshand sleurt hot weg de dieren wor den op zij geworpen; maar nog treft een zware hoefslag het hoofd van den heldhaftigen, kleinen knaap hij struikelt, valt om hem heen klinken angstkreten van doodelijk verschrikte raenschen, eenige schreden verder wordt het voertuig eindelijk tot staan gebracht. Dit alles is in eenige secondon afgespeeld. De soldaten zijn reeds ver weg, dof hoort men nog het tromgeroffel in de verte. Daar dringt door den dichten raenschen- kring, die zich om den zwaar gewonden knaap heeft gevormd, een man naarvoren hij buigt zich over het kind heen en kermt «O God!... mijn jongen mijn Willy!..." Ilij neemt hem up in zijn armenmet een zeker gevoel van eerbied maakt de menigte ruim baan; zij roemt den heldenmoed van zijn zoon. tracht hem te troosten hij hoort niets als het zacht gek'-eun van zijn lieveling Een sombere nevel verduistert zijn blik en in zijn ziel is het stikdonkere nacht En do dag gaat voorbij, de nacht breekt aan en de morgen komt... een droeve, grauwe morgen. Frederik Willem Pickdraat is een oud, levensmoede man geworden. Zijn lievo- ling ligt in ijlende koorts op liet ziekbed ter neer. De couranten hadden allen Willy's lof ver kondigd. I)o professor had dadelijk om zijn eigen dokter gezonden en was daarna zelf ge komen. had hem de handen gedrukt en beloofd, de geheele zorg voor Willy's toekomst op zich to zullen nemen. Zelfs mevrouw, in eigen persoon, de schoono Leonie, was de kelder trap afgedaald en had hem [ïaar hartelijke deelneming betuigd. Onder dit alles was hij echter gevoelloos geblevon, de smart in zijn binnenste knaagde er niet minder hevig om. Pickdraat zat aan het bed van den kleinen ziek© en luisterde angstig naar de moeilijke, ongeregelde ademhaling. Nu on dan wischte hij met een doek de zwoetpaarlen van het ver hitte gezichtje af. Met het magere, gloeiende kinderhandje in de zijnen goklomd, zat hij daar uren lang alleen mot zijn smart. De dok ter had maar steeds gezegd -zoolang er leven is, is er hoop", maar dat was een schrale troost Bij den professor vierde men den vijfden verjaardag van de kleino Lola. Bij do stilte, die er bonoden heersebte, kon men duidelijk het klinken der glazen en het vroolijk praten en lachen booren. Die luidruchtige vroolijk- heid trof don ougelukkigen vader als een dolk steek in de ziel. Ja, zij konden wel feestvieren! Daar kwamen lichte kindervoetjes de trap afgesneld. Zachtjes werd de deur opengeduwd en de kleine Lola drong het vertrek binnen, feestelijk gekleed en de blonde lokken met bloemen getooid. Haar opgenomen schortje hield zij met de eene hand omklemd. Behoedzaam trad zij op de teentjes nader. «Slaapt Willy!" fluisterde zij, terwijl de groote kinderoogen half angstig naar het in schemer gehulde ledikant staarden. «Boven stond de deur open en toen hen ik stilletjes weggeloopen om hem dit te brengen Dit zoggendo deed zij oen greep in haar schortje en legdo een groot st.uk taart op het dek. «Maar u mag het niet opeten, hoor!" bab- dan ook stikstofverbindingen, die, zooals men oppervlakkig zou kunnen denken, ^zecr geschikt zijn voor den bodem; .wij trachten met do bemesting immers steeds stikstof in den grond te brengen. Dit is juist, doch men moet ook in 't oog houden, dat deze stikstof daar liggen kan als een dood en werkeloos kapitaal. Turf eri veen bevatten wel eens zeer veel stik stof. Doch er is iets meer noodig; de stikstof moet zich kunnen omzetten in salpeter. Welnu, kalk brengt de omzetting van de werkelooze stikstof in wei kzamc salpeterzouten zeer guns tig in volleu gaug. Men weot, dat de plant, behalve stikstof en kalk, ook nog kali of pot- ascli noodig heeft; min of meer is daarvan in elk goed bouwland aanwe zig; maar ook deze voedingsstof ligt er soms tot in het oneindige, werke loos en dood, omdat zij met andere zelfstandigheden verbonden en in die omstandigheden moeilijk of in 't geheel niet oplosbaar is. Wordt dan kalk op 't land gebracht, dan maakt zij do "poiaè-ch- •uit harevor.b-S«d»:ngeii loc pf vrij en voor de plantenvoeding ge schikt. De kalk maakt eindelijk koude en taaie gronden losser, zachter 011 poreu- ser, iets dat elk practised landbouwer wel weten zal. Men moet echter met de kalk voor zichtig omgaan en het eigenlijk mesten mag bij 't gebruik daarvan niet over het hoofd worden gezien; anders zou men van een allerbest hulpmiddel slechts misbruik maken en don bodem uitputten. Men begrijpt, hoe onberedeneerde, te ruime of te dikwijls herhaalde kalkbe- mesting in vroegere eeuwen aanleiding kon geven tot het bekende spreek woord: «Kalk maakt de ouders rijk, maar de belde zij verder, «alleen maar ervan proeven". Meteen brak zij er een klein stukje af en hield het hem voor de lippen. «Daar, liet is appel taart". Met een flauw lachje weerdo de vader haar af. Al maakte hij or zichzelven een ver wijt van, toch kon hij een gevoel van wrok niet onderdrukken bij het gezicht van het be- koorlijko kleine meisje. «Wilt u er lieusoh niets van hebben?" En na een oogenblik geaarzeld te hebben, stak zij het in haar eigen mondje, daarna de kleverigo vingortjes aan haar schortje af vegende. «Maar ik wou toch zoo graag Willy even zien. Tilt u mij oven op ik zul zoo stil als een muisje zijn". Hij hief haar op en met open, verwonderde oogen keek zij naar den armen patient, die, met een witten doek om hot hoofd, haar akelig vreemd voorkwam. Juist sloeg hij de oogen op. Met dwalende blikken staarde hij op het rozerood© gezichtje, toen kwam er eene flikkering in zijn oogen hij had zijne kleine speelmakker herkend. Het heele gezichtje leefde op. de handen gre pen krampachtig het dok vast, alsof hij zich wilde oprichten, doch toen zonk hij krachte loos in de kussens terug. Als een zucht kwam het over zijne lippen: «Lola Buiten zich zelve van vreugde zette Pick draat het kind op den grond, en boog zich over den knaap heen. «"Willy lieveling hoe is 't met je? herken je je vader ook? Willy 1! kreet hij plotseling met rauwu stem. terwijl hij de handen van Jeu knaap greep, «je moogt kinderen arm", wat coiiü alom in ge» bruik was. Een ander spreek woord zoide: «Zorg dat do mestwagen do kalk» kar vol gé". 't Blijkt dan, dat de kalk vooral ge schikt is voor humu.se gronden, die eeno groote hoeveelheid plantaardige over blijfselen in zich bevatten. Dit is zeer dikwijls het geval met oude grasgron den, ouder wier zoden dikwijls van lie verlede een dikke laag huinus aangroeit Daarin kan veel stikstof zitten, terwijl toch de bleeke tint van liet gras ver raadt, dat de grond aan dien stikstof- voorraad niet voel heeft. Hier kan door kaikbemesting veel nut gesticht worden. Men verzuime dus niet te beproe\en of deze humuslaag, in aanraking met. kalk gebracht, niet de noodigo ver andering kan brengen, waardoor het weiland dan op duurzame wijze ver beterd zal worden. Do beste gelegenheid om bouwland met kalk te voorzien, geeft de hei- baalde bewerking van braakliggende perceelen; voor humusrijke bouwgron den blijft de braak steeds een ui'^nun- teniö maatregel. Er is onder dit opzicht een groot onderscheid tusschen bouw- en weilan den. De eersten zijn allen min of ineer krachtig voorzien van salpeter en de kuituur tracht dien salpeter in do hoogst mogelijke werking te hou den, terwijl 't nuttig verlies niet min der krachtig door bemesting wordt aangevuld. liet weiland echter kan beschouwd worden als eene langzaam werkende veenfabriek, waarvan men do werking doelmatig moot tegengaan. Daarom worden zij gedraineerd, wan neer zij last van water hebben, ge- egd orn ze toegankelijk te maken voor de dampkringslucht, en met kalk voorzien, wanneer zij zuren. De weilanden, vooral de lage wei- niot starven O God 1 mijn jongen mijn lieveling Hot nog oven opflikkerende mat hrandemlo levenslampjo was voorgoed uitgeblqscht. Daar stond Lola, te angstig bijna om adem te halennog op dezelfde plaats als waar do vader haar had neergezel. Zij begreep nie's van wat er gebeurde, maar zij had toch een duister besef van iets akeligs zij wenselite zich ver weg, maar zij durfde zich nauwelijks bewegen Boven werden eenige zachte accoorden op de piano aangeslagen. Een beioo veremlo vrouweslem deed zich hooi endo sehoono Leonio zong een lied van oene bloem, die ver dort en afvaltNu kon de kleine haar leed niet langer verkroppen jjn met do vuistje? do Opkomende tranen terugdringend, jam merde zij«Ik wil naar moetje toe..." Piek- draat stond met moeite op. Zijne oogen rolden hem woest door hot hoofd, zijn haar hing herii verward om de slapen; om deu mond ver toonde zich een vreeselïjko trek. Mij droeg Lola de trap af en zotte haar in de schitterend verlichte vestibule neer. En hol en heesch klonk zijn stem, toon hij zeide: «Ga heen, kind, en zeg aan je vader, dat Willy dood is 1... dood!

Peel en Maas | 1890 | | pagina 1