ZATERDAG 15 JUNI 1889.
TIENDE JAARGANG.
Eene politieke beschouwing
na Pinksteren.
No. 24.
Juni K K. óc' DonJorJ
Wdaassd i1«B» üliian.
V.M. )A" Donderdag. L.K. 20® Donderdag. N.M. 28" V.rijd.a
10, ld,, 22, 28 Jn.ii. op .2.11, I
dor
2.10. 2.11 2.12
'/aix.
m.l.»r 8.12, 8.17, 8.20, 8.22, 8.24; n m.
Abonnementsprijs por kwartaal,
voor Vi.n.'.ay 50 c.
franco por post 05 c.
voor liet buitenland 85 c.
afzonderlijke nummers (3 c.
Uitgeves1
W. VAX OEN MENcliiOF-Sasspii.
Deze Courant verschijnt lederen Zaterdag
Prijs der /Vdvertentiën
yan 1 H regels 30 c.
elke regel meer c.
groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Ad verton».ito. 3maal geplant.-1, werden 2niaai Lereker.d.
dvertentiën of Ingezonden
Stukken gelieve men Vrijdag
svóór 2 uur 's-middags te be
zorgen aan het Bureau »Feel en
Maas"' te Venray.
Hoewel het, liefelijk Pinksterfeest
volstrekt niets met de politiek te maken
heeft, eischl toch de hodendaagsche
toestand der wereld een belangrijke
vergelijking' te maken iusschen de blijde
Pinkster- on de politieke verwachtin
gen, Laten wij daarom oven een kleine
reis ondernemen door hot rijk der
hoog ere politiek, ten einde even oen
rondblik te houden voor den zomer.
Vooreerst merken wij op, dat de
politieke hemel zeker zoo opgeruimd
is, a's hei maar zelden gedurende den
schoenen Meimaand in 't algemeen d.
w. z. aan onzen zichtbaren hemel ge
weest is. Mogelijk, dat sedert het
p'uilen van den Frankfurter vrede de
"politieke, gezichteinder niet zoo hekier
geweest is, als in de laatste weken.
In alle geval ontwaren v ij slechts eene
afgeperste, eene met groote kosten
afgeperste rust, maar 't is toch rust,
en eene, waarmede men voor de eerste
maal sedert vele jaren op eene onaf
zienbare lij van wet rekenen mag.
Voor deze Valine rust kan de wereld
de staatslieden wel danken, die slim
genoeg waren, de loosheid van vorst
Bismarck te verstaan en slim genoeg,
vredelievend genoeg, ze op le volgen.
Indien Bismarck, op zijn hoogon leef
tijd nu ook slim genoeg is om van
harte een handje mede te helpen, ten
einde de Katholieken on den Paus in
zijne erfelijke en wettige rechten te
lierstellen, voorzeker, de Katholieken
Feuilleton.
?Ffi?
Ik bracht den nacht slapeloos door en
peinsde er over na, wat. hij toch wel voor
onze redding wilde beginnen, doch ik vond
geene oplossing van het raadsel.
IU hoorde rnijn gemaal tot 't aanbreken
van den dag rusteloos in zijn vertrek op en
neer stappen. Des morgens-kwam hij bij mij
en deelde mij mede, dat. hij thans de noodige.
stappen doen zou om het dreigende gevaar van
ons af te wenden of zijne stem klonk I» vend
en smeekeml «zullen wij naar uwen vader
gaan
Ik staaide hem aan, zijn schoon gelaat, was
doodsbleek en angstig scheen hij mijn ant
woord af te wachten. Een oogenhlik aarzelde
ik, mijn goede engel fluisterde mij toe: «Spoed
u naar uwen vader, daar wacht u een geluk
kig, zij het dun ook een bescheiden lot, wie
weet welke gevaren ons hier nog bedreigen
De verleider echter spiegelde inij rijkdom,
eer en aanzien van den eenen, nood en ver
achting van den anderen kant voor en hij
zegevierde. Zonder Edmondo te vragen, wat
hij eigenlijk op 't oog had, antwoordde ik
vast. besloten: «Als het mogelijk is, laat ons
dan hier blijven." Twee tranen blonken in
zijne oogen, toen liy mij op 't voorhoofd kuste
en naar buiten ijlde.
over den gansclien aardbol zullen
thans en later zijne nagedachtenis iri
eero houden: En dit ware zijn mees
terstuk!
Maar juist in de laatste dagen zijn
twee zaken voorgevallen, die de wereld
er aan herinneren, dat het zoowel eene
gedwongen en geene natuurlijke rust
is, waarover wij ons verheugen, en
dat men steeds goed doet, zoo min
mogelijk aan eene vredestoring te den
ken. Hierbij denken wij aan 't gewoel
der Eransehen bij de afreis van koning
Humbert uit Berlijn en den toost van
den czaar. Over de reis van Humbert
naar Berlijn is zóó veel geschreven
en gepraat, dat men er moe over
worden zou, er nog meer over te
bazelen. Betreffend den toost van den
czaar van Rusland, willen w ij do gis
singen niet vermeerderen, welke daar
omtrent in omloop zijn. Zooveel rnee-
nen wij toch te begrijpen, dat de
zelfheerseher aller Russen zich geens
zins op zijn gemak gevoelt en het
gevoegelijk acht dit der wereld te
laten blijken. De ontevredenheid' van
den czaar zou mettertijd wel eens nood
lottig kunnen worden.
De czaar wij willen hem persoon
lijk niet aanvallen is, zegt, men,
de booze demon van den Europeeschen
vrede, van Rusland, zelfs van zijn
eigen. Hij moge een goed, zelfs een
edel mensch wezen, maar hij is een
slechte muzikant, d. w. z. hij verstaat
do kunst niet zijn eigen en 't voordeel
zijns lands waar te nemen en sticht
daardoor niet alleen veel onheil bij
zich zeiven aan huis, maar ook in
Europa zal hij binnen kort of lang
onheil aanbrengen, indien de goddelijke
wil het niet anders besloten heeft.
Zonder dezen boozen demon zouden
de Eransehen mogelijk reeds lang zicli
IV.
Binnen ons slot was niets veranderd, dan
dat Edmondo dikwijls langen tijd afwezig
bleef. Toon ik hem daaromtrent cons onder
vraagde, sprak hij in vollen ernst: Ik behoor
nu tot eene groote broederschap, die liet wel
zijn des volks np 't oog heeften alles uit den
weg ruimt, wat dit hinderlijk is. Voor dit
dool moet ik thans mijnen tijd en mijne
krachten leencn, omdat ik onzen opperhoof
den groeten dank verschuldigd hen
Kdrnondo was vrijmetselaar geworden om
mijnen hoogmoed te bevredigen. Iteeds meer
malen had ik vuil de geheime genootschappen
hooren opreken, zonder echter te bevroeden,
welk goddeloos doel zij beoogden.
Ik had vader geschreven, dat wij te Turijn
zouden blijven, omdat alles geregeld was.
Mijn geniaal was juist aiwezend, toen vader
plotseling kwam en geheel onverwacht bin
nentrad orn ons to bezoekentoen hij zijne
verwondering over de groote verandering te
kennen gaf, deelde ik hem mede, dat Edmon
do lid van een geheim genootschap was g-e-
woiden. Ik verschrok over den vreeselijkon
indruk mijner woorden, want vertwijfelend
wrong liij de handen en zuchtte: «Arme, on
gelukkige zoon, dus moest liet zoó ver met u
komen!" Om hem eenigermate tot. bedaren te
brengen, verhaalde ik hem, hoe Edmondo
slechts uit liefde tot mij dien stap gewaagd
had, omdat ik niet besluiten kon in het een
zame vervallen kasteel terug te keeren.
Toen ik geëindigd had, hief vader zijne
hand dreigende tegen mij op en sprak de
vreeselijkft woordenOngelukkig kind, wat
in bun lot geschikt hebben eu de
Europeesche vrede ware verzekerd of
behoefde met geene reuzensprongen
a la Crispi gedwongen te worden.
Van den eenen kant k< nden wij van
het Pinksterfeest kalm ghbiuik maken,
te meer wijl dc gril eens zclfslieer-
schers en eener prikkclbaio democratie
dezen zomer moe-iclijk zal te verdelgen
zijn, hetgeen 't driebomlgenootsehap
noch moeite, noch koste.:, noch om
zichtigheid spaart.
Dus ecu verblijdend verschijnsel;
-vrede"' bestaat, maar het allcrverblij-
dendste zou zijn: vrede r.ml. de Kerk,
met den Raus, met, de Katholieken, en
de sterke arm van Duitschland, maar
ook dien der overige Staten zou reu-
zonkracht verkrjjgen, zoodra de rechten
van den H. Stool gewaarbord waren.
En zulks geve God!
Het Elcclriseli Liciit.
(SLOT).
En nu Ju koslcn. Zijn die zooveel
hoogei' dan van ffas?
.Neen. l)e maatschappij', 'die wist,
dat zij met hot gas zon moeten mede
dingen, heeft opzettelijk de pi ijzen van
liet electrisclie licht gelijk gesteld met
die van het gas. Het eenigo dat men
extra betaalt, is de huur der lampjes
(1 cent per lamp per dag), maar daar
voor worden ze dan ook kosteloos
schoongehouden en indien dit noodig
mocht zijn, hersteld. Deze glooiliehtjes
zijn echter veel sterker dan vroeger,
liet fijne kooldraadje, waarnaar Edison
zoo langen tijd heeft gezocht en dat
hij eindelijk vond door de verkoling
van een plantaardige., vezelwordt
thans langs chemische., weg gemaakt,
waardoor het gelijkmatiger en dus
sterker is.
Doch om nog een oogenhlik op de
hebt gij gedaan, gij hebt uwen echtgenoot
aanleiding gegeven om een verrader des va
derlands te worden, een verrader van God
Gij hebt zijn doodvonnis geteekend voor tijd
en eeuwigheid!"
Nog in hetzelfde uur verliet hij het kasteel
ik zag hem nooit weder, het verdriet wierp
hem op het ziekbed en na weinige dagen vond
bij de verlangde rust in het graf.
Een aanval van zwakte noodzaakte Giovan
ni hot gevolg barer geschiedenis tot den vol
gendon dag te verschuiven. Met diepe ontroe
ring bemerkte ik de innige liefde en vereering
waarmede allen haar toegedaan waren. Den
geheelen dag was het huisje niet vrij van hen,
dio naar haren toestand kwamen vragen, hun
ne diensten aanboden of verkwikkend ooft en
soortgelijke zaken voor haar brachten.
I)en volgenden dag. was de zieke zoo zwak,
dat ik vreesde, dat zij haar verhaal niet zou
kunnen voortzetten, doch tegen den avond
kwam cr eenige verbetering in haren toestand
zoodat zij hare mededeelingori weder kon
vervolgen.
Hoe het mij na het vertrek mijns vaders te
moede was, laat zich niet beschrijven. Smart
en berouw stroden om de overhand in mijn
harte. Hoezeer verlangde ik thans naar Ed
mondo, om hem verklaring over alles te vra
gen; vcrgeefsche wensch, immers ik wist
niet eens, waar hij zich ophield. Bijwijlen
dacht ik, dat mijn vader in zijn groote be
zorgdheid de zaak wat overdreven had, doch
ik kon denken wat ik wilde, mijne rust was
weg. Een geheime angstfolterde mij, ik beefde
telkens, wanneer zich iemand liet aandienen
bij dit alles voegde zich npg een nieuw leed
kosten terug te komen. -Eloctrisch j
licht komt duurder uit dan gas," hoort
men algemeen zoggen. Dit is juist
en onjuist. Onjuist omdat, waar men
precies evenveel lirhtkracht elektriciteit
neemt als men vroeger lichtkracht gas
had, er alleen een klein verschil zou
kunnen zijn, dat voortvloeide uit de
huur dor lampjes. Maar juisi is het
beweren, in zooverre men meer licht
gebruikt, omdat liet zooveel aangena
mer is en zooveel minder wanu'e
geeft. Om eon voorbeeld te noemen.
In een koffiehui* zal men te tien uur
do helft der gaslichten uitdraaien, om
dat de hitte, ondragelijk wordt, maar
het electrisch licht, dat geen warmte
geeft, laat men tot het uur der sluiting
onveranderd branden. Nu zal de koffie
huishouder, als hij zijn maandrekening
opmaakt, bevinden, dat het electrisch
licht hem heel wat meer heeft gekost
dan liet gaslicht;- maar hij heeft cr
dan ook meer genot, en, mogelijk
door het lokken van bezoekers, ook
profijt bij gevonden.
Een Amerikaansch koopman, wien
men naar zijne ervaring omtrent het
electrisch licht vroeg, antwoordde:
«Ja, 't licht kost me wat meer dan
vroeger het gas; maar ik haal het
er ruimschoots uit; want mijn bedien
den werken beter en vergissen zich
minder, en de witkwast kan ten minste
om het jaar blijven rusten." Zoo heeft
het eloctrisch licht allerlei indirecte
voordeelen. En de directe zijn zoo
groot, dat ieder, die eens in het elec-
trisch licht heeft geleefd, bezwaarlijk
weer aan gaslicht kan wennen.
Onze woonhuizen zullen ook een
gansch anderen aanblik toonen, wan
neer liet eloctrisch licht er is inge
voerd. Men kan de smaakvolle glooi
liehtjes overal aanbrengenIusschen
Antonia, onze eenigste zoon, eene lieve, blon
de knaap, onze trots en onze vreugde, werd
door eene slepende ziekte aangevallen, die niet
allo kunst der bekwaamste geneesheoren den
spot dreef de kleine knaap kwijnde lang
zaam weg.
De gedachte dat ik hem zou moeten missen,
maakte mij schier waanzinnig. Ons kasteel
was thans eene vergaderplaats van allerlei
slag van mcnschen liet waren personen der
hoogste en der gewone klassen.
Ik was verstoord hoe allen mijnen gemaal,
den edelen graaf Gantelli, hun vriend en broe
der noemden helaas, zij spraken de waarheid!
Eindelijk na. lang wachten zond Edmondo
mij door een zijner nieuwe vrienden een brief,
waarin bij mij zijne terugkomst op den vol
gende dag mededeelde. Ik besloot hem te
gemoct te gaan en stapte in den wagen, die
langzaam dooi' de levendigste straten van
Turijn voortrolde, toen plotseling op een plein
waarop meerdere straten uitliepen, een groote
volksoploop plaats had; ik beval den koetsier
sneller voort te rijden, want ik wilde weten,
wat daar plaats greep. Toen de wagen stil
hield, bemerkte ik tot mijn schrik een hoog
geplaatst persoon, die levenloos in de armen
zijner dienaren lag: bet moordstifi stak nog
in zijn borst, de dood was «ogenblikkelijk
ingetreden.
Een dof gemurmel verhief zich onder dc
opgewonden menigte, een oude heer, die dicht
in de nabijheid stond, fluisterde zijnen vrien
den toe: «Dat is helaas! weder een offer van
de geheime genootschappen, het is verschrik
kelijk, zulk een gruwelstuk op klaarlichten
dag te plegen! Dc dader is spoorloos verdwe-
do gordijnen, in innclcarl-bftuquelte!',
naast schilderijen, langs spiegels, rond
om de kroonlijst, van beschilderde pla
fonds^ enz., enz., want het lichf, dat
zoo goed als geen warmte geeft en
de lucht niet bederft, tast niets aan.
In vele hoerenhuizen, waar inen zich
nog steeds met de olielampen onzer
voorvaderen tevreden stelt, omdnl gas
licht de beschilderde muren en plafonds
of het verguldsel van kroonlijst en
schoorsteen aantast, zou het electrisch
licht nieuwen glans brengen.
Men moet zich geërgerd hebben over
de waskaarsen, waarmede men in ho
tels zich moet behelpen, om hot genot
te smaken, electrisch licht in dc kamer
tc vinden, dat men met een vingerdruk
kan aansteken en doven. In Rarijscho
winkels zagen we do gloeilampen aan
gebracht binnen de hermetisch geslo
ten uitstalkasten en de rijne kunst
voorwerpen ontleenden nieuwe schoon
heid aan het schitterend licht. Ook
zagen we het in kasten enz. aldus
aangebracht, dat het lampje aanging^
zoodra do deur geopend werd, orn bij
het sluiten vanzelf weer uit te gaan.
Op i ooguii-jüK nAiigorDde vkaarisclid
kabels nog in de lucht. Op den duur
is dat natuurlijk een ongcwenschte
toestand. Bij een verdere uitbreiding
zullen de kabels dan ook wel in den
grond worden gelegd. Wij hebben
reden te gclooven, dat die uitbreiding
niet lang meer zal uitblijven, want de
maatschappij Electrn is bezig een nieu
we machine tc plaatsen en heeft reeds
vergunning gevraagd, voor hot leveren
van licht door do geheclc stad. Hdbl.
nen, zijne medehelpers zullen hem reeds in
veiligheid gebracht hebben Plotseling riepen
meerdere stemmen uit de menigte: «Leve do
vrijheid! Strijd tegen de bijgeloovigen en
dood aan de tirannen
Ik had genoeg gehooid en gezien en beval
aanstonds naar huis terugterijden, waut ik
gevoelde dat ik in bezwijming zou vallen.
Een ijselijk voorgevoel had zich van mijnen
geest meester gemaakt, mogelijk was mijn
geniaal ook zulk een werktuig in dc handen
der goddcloozep, verschrikkelijke gednebte
iiy, dien ik zoo zeer beminde, een moorde
naar, eon lage sluipmoordenaarik meen
de het verstand to verliezen bij zulk eene
afschuwelijke voorstelling.
In dezen toestand trof my Edmondo, hij
omhelsde mij teeder en bracht mijne hand
aan zijne lippen. Toen bemerkte ik mijn
hart klopte schier niet meer eene nauwe
lijks zichtbare bloedvlek aan zijn baud en ik
viel in eene diepe bezwijming. Toen ik weder
tot mij zolvo kwam. was Edmondo bezig mij
mot do teederste zorgo» bij te staan, doch ik
weerde hem af en verzocht inij «enigen tijd
alleen te laten. Nadav hij zich verwijderd had.
liet ik aan nnjne smart den vrijen loop, bet
vreeselijksle, wat ik vermoedde, had zich
reed3 op dc gruwelijkste wijze verklaard, de
bloedvlek aan zijne hand leverde mij het be
wijs, dat Edmondo do moordenaar van dien
aanzienlijken, deugfoamen man geworden
was; wat ik ook deed om die gedachte van mij
te verwijderen, het was toch de verschrikke
lijke waarheid
1ÏV
r ervolfd.