f en Wij herinneren LIEFDE EN PLICHT. Buitenland. ZATERDAG 27 OCTOBER 18S8. NEGENDE JAARGANG. No. 43. Uitgever: W. VAX DEN S!UACKIIOF-Sassen Deze Courant verschijnt iederen Zaterdag avond. De toestand in Oost- Afrika. België Frankrijk AAS EN PEEL. Stand der Maan. N.M. den 5® Vrijdag. E.K. 12® Vrijdag. V.M. 20® Zaterdag, L.K. 28® Zondag Stand der Zon. 5, IC, 10, 22, 28 Oct. op 0.08, 0.17, 0.20, 0.37, 0.18; vin.; onder 5.22, 5.17. 5.04. 4.51, 4.39 n'ra. Abonnementsprij s voor Venray franco per post voor het buitenland afzonderlijke nummers per kwartaal. 50 c. 65 c. 85 c. 6 c. Prijs der A.dvertentiën: van 15 regels 30 c. elke regel meer 6 c. groote letters en vignetten naar plaatsruimte. Advertentiön, 3raaal geplaatst, worden 2maal berekend. i~r_^ Ingezonden Stukken of gr; Tj^Advertentien gelieve men Vrijdag vóór 2 uur 's- middags te bezorgen aan het Bureau «Maas en Peel" Venray. onze geachte abonné's aan de door ons gemaakte bepalingen, dat zij gedurende ieder kwartaal een ad vertentie van 10 regels, voor slechts TWEE CENT per regel, en zij, die behoefte aan werk hebben, kosteloos hunne aanbie dingen of aanvrage om werk in ons blad kunnen plaatsen. Tevens verzoeken wij beleefd duidelijk naam en woonplaats op te geven. Zooals men weet beeft zich voor eenige jaren, toen de kolouiaalkoorts in Duitschland uitbrak, eene .Duilsch- Oostafrikaauscho Maatschappij" ge vormd, ten doel hebbende landen dicht bij den evenaar, gelegen in 't zwarte werelddeel te bekomen. Dit verwerven liep zeer spoedig van sta pel, maar des te moeielijker is het om 't verworvene te behouden. De agent der maatschappij l)r. Peters sloot in 1886 met 10 onafhankelijke sultans 12 verdragen. Dit werd destijds als eene groote gebeurtenis gevierd, zelfs menige optimisten ver wachtten reeds 't ontstaan van een groot Duitsch-Afrikaansch rijk. Wie er op wees, dat de verdragen dier zwarte souvereinen aantastbaar waren; dat het daarop aankome hoe zich die onderdanen daarnaar schik- Feuilleton. I. Geachte lezer, doe mij het genoegen te volgen naar eene groote, ouderwetsche woning in de vrije rijksstad Frankfort, aan de Main. Zij bevindt zich in dat gedeelte der stad, waar de handelswereld haren hoofd zetel heeft. De oude, sombere woning heeft van buiten iets eigenaardigs, doch komt men er binnen, dan staat men van verwondering verstomd over de rijke pracht en schoonheid, die ons aan lang vervlogene tijden doen den ken. Het Oosten en het Westen hebben, als om strijd, hunne kunst hier getoond, om de ruimte te versieren. Zonder twijfel is de bezitter van al deze kunstschatten zeer rijk en gelukkig? Ja, Nathanson is schatrijk en een der rykstcn der groote handelsstad, maar gelukkig is hij niet. De kostbaarste schat op aarde, de gezondheid, ontbreekt hem. Samuel Nathanson gevoelt zelf wel, dat alle kunst der bekwaamste geneesheeren en al zijne rijkdommen met in staat zijn om zijn broos lichaam nieuwe krachten te geven. Hij keert zich rusteloos op zijn legerstede om en om en met den diepsten weemoed zucht hij: «Kind, och arm kind, wat zal er van u geworden, als ik tot mijne vaderen zal zijn keil zouden, zou als een pessimist uitgekreten zijn geworden, die voor de nationale belangen geen zin had. Later werden deze verdragen door eene schikking met den sultan van Sanzibar in zekere mate bevestigd, doch ook deze laatste schijnt boven 't bereik zijner macht gegaan te zijn. Het grootste bezwaar tegen deze daad der Oost Afrikaansehe maatschappij lag destijds echter in de berechtigdo aanwijzing, dat de maatschappij nóch over de vereischte middelen ter kultivocring vaneen zoo omvangrijk gebied kon beschikken, nóch over de noodige Europeesche handen, ten einde zich soms tegen de opstanden der inboorlingen te verdedigen. Men sloeg toen alle bezwaren in den wind en nu komt helaas de last achterna en hetgeen de «pessimis ten" verklaarden, wordt nu door feiten gerechtvaardigd. Be opstand der inboorlingen heeft een grooteren omvang gekregen, zij, die door de maatschappij waren aangesteld heb ben zelfs de gewichtigste posten moeten opgeven en de toestand wordt zelfs door de vrienden der colonisatie als zeer treurig beschouwd. Of bui- tenlandsche opstoking den opstand in 't leven geroepen heeft, of dat de schuld soms aan de agenten der maatschappij ligt, dit laat zich heden luidens de zich tegensprekende be richten, vooreerst in de Engelsche bla den, nog niet zeggen. In elk geval verkeert de maatschappij in een ge vaarlijken toestand. Nu zou men immers die menschen kunnen zeggengij hebt op alle tegenwerpingen en waarschuwingen heengegaan! Immers dan bezit gij niemand, die zich uw lot in liefde aantrekt, uw rijk dom slechts zal in de oogen der hebzuchtige menschen genade vinden. Waar zal nu mijne Sara, mijn kostbaarste kleinood, voor de gevaren, die haar voorzeker zullen bedreigen, een beschermer vinden, als haar vader haar verlaten zal hebben O, God van Abraham, Izaak en Jacob, verboor het gebed eens ster venden vaders, neem mijn kind onder uwe almachtige bescherming! Na eene poos richtte de zieke zich met. moeite in zijn bed op, liet zich papier en schrijfgereedschap brengen en schreef daarna met bevende hand den volgende brief aan den bankier Helmbusch, te Berlijn. -Ik ben den dood nabij, indien gi; meent, mij eenige dankbaarheid verschuldigd te zijn. kom dan onverwijld over, een stervende vader bezweert bet u m den angst zijns harten, ter wille van zijn eenigst kind. I)e wereld is overal bedorven, doch ik ben over tuigd, dat gij een man van eer zijt, op wiens woord men kan staat maken. Verzuim dus niet, kom aanstonds en stel niet uit. Samuel Nathanson." Uitgeput zonk de zieke up zijn legerstede neder; hij had zijne zwakke krachten te zcr beproefd. Echter was hij toch veel kalmei- geworden, omdat met de verzending van den brief meer troostende hoop in zijn hart ge stort was. Samuel Nathanson beleed zoo als de lezer wel geraden heeft, den Israëlietisehen gods dienst. wiens leerstellingen hij met zijn ge heel gezin nauwgezet volgde. Hij was onge looflijk rijk, maar hij stond ook wijd en zijd niet gelet en thans moet gij zelf uit eten, wat gij ingebrokt hebt. Inmid dels is aan de maatschappij b.v. een schutsbrief medegedeeld, en daarop steunende, eischt zij nu, zooals men meldt, de bescherming van 't Duitsche rijk- Maar nu rijst do vraag of men zich van de mededeeling diens Schuts brief wel verzekerd heeft? Of 't die verdragen werkelijk eene volksrech- terlijke waarde hebben en 2e of de Oost Afrikaansehe maatschappij ook waarborgen daarvoor aanbood, om met eigen krachten rust er. orde in 't bezette gebied te kunnen handha ven. De eerste vraag durft men wellicht met ja beantwoorden, doch wijl Afrika heel ver is, kan ook hier natuurlijk een misverstand heb ben plaats gehad. Wat het tweede punt betreft, is het helaas door feiten bewezen, dat de maatschappij die waarborgen niet geelt. Als zij r.u steun den schuts brief, de tussche'nko'iii.W vuh t ïxuilscrce' rijk eischt, dan zullen daardoor aan de rijksmarine en dus aan den geld zak van alle belastingschuldigen eischen gesteld worden, wier hoogte zich in de verste verte niet zal laten bepalen. Destijds stelde men als grondregel vast, dat het Duitsche rijk niet noodig had om even als Frankrijk koloniën te planten, het liet dit over aan de maatschappijen die het alleen in geval van nood zijne bescherming verleende. Nu echter ziet men, hoe noodlottig ook zulk eene bescherming worden kan. Als het rijk van den beginneaf aan de Oost Afrikaansehe koloniën in beheer genomen had, dan had het bekend als een man van de grootste recht schapenheid en nauwgezetheid. Omdat hij een ernstig en vastberaden karakter bezat, was hij op ver gevorderden leeftijd nog onge huwd. Doch de mensch kent nooit zijn toe komstig lot on zoo ook ging het Nathanson. Terwijl hij op eene reis, voor enkele dagen bij een zijner handelsvrienden vertoefde, leefde hij daar diens bekoorlijke, achttien jarige dochter Lea kennen, en zijn hart ontsloot zich voor de zoe'e bctoovcring der liefde. Lea gaf het jawoord; eene eigen aardige sympathie trok haar tot don ernsti- gon man, die wel haar vader kon zijn en eer er een half jaar verloopen was, volgde zij hem als echtgenoote naar Frankfort. Nu was voor Nathanson een leven van geluk on zonneschijn begonnen, doch dat geluk was van korten duur, want reeds na twee jaren stierf Lea, na hem één kind, de kleine Saia, achtergelaten te hebben. Vol vertwijfeling rukte zich do troostelooze man do haren uit het hoofd. Wat hielp hem nu al zijn rijkdom, nu do ster zijns levens uitgeflikkerd had. Nathanson weid thans nog ernstiger en meer teruggetrokken dan voorheen, hij staak te zijnen handel en vermeed schier allen om gang met. de menschen. In den beginne kon hij den aanblik van de kleine Sara haast niet verdragen, want zij herinnerde hom steeds aan het onherstelbaar verlies zyner onverge telijke gade. Toen de kleine echter langza merhand opgroeide, werd haar onschuldig gevlei voor hem, wat eens het harpspel van David voor koning Saiïl geweest was. Alle teedere gewaarwordingen, waarvoor zijr. hart nog ontvankelijk was, droeg bij op zijn kind naast de lasten ook de voordeden. Thans echter heeft de maatschappij de voordeden, bet rijk echter den last der wederherstelling der orde door militaire kracht. Dit echter zal ook zoo gemakke lijk niet zijn. Zoo ver de Duitsche scheepskanonnen dragen, zal de bescherming zonder veel moeite mo gelijk zijn, maar in 't hartje? En daarbij plant nu dezelfde maatschap pij, wier bezit ineenstort, eene Emin-Pascha expeditie dwars door het Afrikaansch werelddeel. Zoude daarvoor in tijd van nood, en hetgeen niet uitblijven zal, de bescherming worden ingeroepen, dan kon de rijksmarine in Duitschland wel eens meer te doen krijgen, dan zij in staat is te doen. Het slimste is, dat men te haastig en met overschat ting der eigene middelen en ouder schatting der moeielijkheden is te werk gegaan. I)e uitslag dec verkiezing van eenen afge vaardigde voor het kiesdistrict Brussel, in plaats van wijlen het Kamerlid den heer Sis termans. is dat er eene herstemming moet plaats hebben tusschen den gematigden libe raal Grnux, die 5351, en den katholiek Powis to den Bossche, die 5108 stemmen verkreeg. De radicaal Féron had 2384, de independent van Bunnen 521 stemmen. De -Federation de3 jeunes gardes catho- liques" heeft op een algemeene vergadering to Hal besloten, overal locale comités ter over, dat van nu af liet middenpunt van al zijne zorgen en gedachten was. Aldus groeide de kleine Sara op in over vloed en rijkdom, doch zonder in een enkel opzicht de genoegens der jeugd te smaken. Immers zij kende geene speelgenooteh. omdat de vader niet. duldde dat nog een ander zich met hem in do liefde zijns kinds zou verheu gen. liet was immers zijn kind, zijn eenigste en niemand had er, buiten hem, «enig recht op. Bij zulk een toestand laat hot zicli gemakkelijk verklaren in welke zorgen en bekommeringen Nathanson om zijn kind ver keerde. toen hij het einde zijns levens voelde naderen, want Sara telde eerst tien jaren en was do erfgename van een aanzienlijk ver mogen. I)e bankier Helmbusch bewoonde in de hoofd-tad des rijks. Berlijn, eene. hoewel niet groote, dan toch zeer geschikte woning. De eenvoudige, maar degelijke pracht liet aanstonds den rijkdom en den vasten stand van zaken vermoeden. En zoo was het ook het bankiershuis •Helmbusch" stond in gioot aanzien, zoowel bij gewone als hoogere per sonages. Herman Helmbusch. de chef van het huis, was een man in de kracht zijns levens, want hij telde ruim veertig jaren. De vastheid zijns karakters, gevoegd aan zijne onwrikbare wilskracht, lag in broedo trekken op zijn mannelijk schoon gelaat te lezen. Eén blik slechts in dit wezen was genoeg om overtuigd en verzekerd te zijn. dat men met iemand te doen had, die het in hem gestelde vertrouwen zelfs onder de moeielijkste omstandigheden i echt vaardigen zou. Zelfs had de bankier ondersteuning door inteekenlijsten van by- dragen. van den Antislavernijbond op te rich ten en den Bond (secretaris Delmer, te Brus sel] zooveel mogelijk, naar wensch das Pausen en Z.Em. Lavigeiie, te helpen. Voor het Hof te Luik is dezer dagen do behandeling begonnen van het strafproces te gen den advocaat Lejeune, die voor eon paar maanden den heer Thuillier in een pistolen- duel bij Yisé aan de Lirohurgscho grenzen gedood heeft en tegen de getuigen der beide partijen. Do weduwe van den heer Thuillier heeft zich, in eigen naam en als voogdes van haar minderjarig kind, civiele party gesteld en eischt van do beklaagden Lejoune en do Heusch, den lsten getuige van Lejeune, een schadeloosstelling van 00,000 fr. I)o gewezen president van Haïti, generaal Salomon, is te Parij3 ovoiloden. Men weet dat Salomon, dio in 1879 voor den tijd van zeven jaren tot president der Republiek Haïti werd gekozen, in 1880 we derom voor donzelfden duur in die betrekking werd bevestigd. Dezefi zomer echter brak er een militaire opstand uit. onder leiding van generaal Telemaque. Salomon moest vluch ten. Ook generaal Tolemaqpfe is reeds dood. Hij is, zooals dozer dagep werd gemeld, in een stfyü om den prèsidenteelen zetel ge sneuveld. To FoittaineSleau is Maandag morgon een groot fourrage-magazyn, naar vermoeden, aan de vier hoeken iu brand gestoken; de schade is annzienlyk. Te Orleans ia een standbeeld van mgr. Felix Dupanloup onthuld, don beroemden prelaat voorstellende, in poinzondo houding, een rozenkrans in de handen. Tal Tan aarts bisschoppen en bisschoppen, zoomede andere vereerders der nagedachtenis van den groofen staatsman, rodenaar en schrijver waren uit alle oorden dos lands samengestroomd om do plechtighoid bij te wonen. Do politie te Marseille bericht dat de afzender der roode biljetten die in den wagen van Wilhelm II Werden geworpen, geen Franschmnn, doch een Italiaan is, een oud- lid van de Mazziui-club. Helmbusch reeds meermalen aan do bron der waarheid gestaan om waar bet gold, dapper voor waarheid, vrijheid en recht te kampen. Helmbusch was een brave, rechtzinnige Ka tholiek en schaamde zich niet orn voor do belangen der Kerk openbaar optetreden, als het noodig was. waarbij Lij echter met gema tigdheid en wijs beraad te werk gir.g, iets wat hem niet alleen tot een' geaehten, maar tevens als een' ge vreesden tegenstander maakte. Helmbusch was een Westfalor van geboorte en de eenige zoon van weinig bemiddelde ouders, die met groote opofferingen don U- lentvoilen knaap die opvoeding gaven, welke hem de plaatsing op een kantoor in een groot handelshuis veroorloofde. Herman voldeed Luiten verwachting aan het in hem gestelde vertrouwen. Door rustolooze inspanning en vlijt, behoudens enkele speculation, had hij zich in korte jareu een aanzienlijk vermogen bijeenvergaard. Vertrouwende op de gunst en den voor spoed des geluks. begon bij mot zijne geringe middelen eene kleine handelszaak, die hij langzamerhand op grootore schaal kon drij ven, zóó dat hij weldra tut oen d-r voornaam ste handelslieden dor stad gerekend werd. Te meer dreef men met Helmbusch handel, omdat men zeer goed wist en overtuigd was, dat do grondslag zijner zaak op de grootste zekerheid berustte. Nu dacht Helmbusch er ook aan een eigen huishouden op te richten. Hij zag niet om naar eene rijke en aanzienlijke erfgename, maar volgde de stem zijns harten, die hem naar Erncstina, de arme, maar deugdzame

Peel en Maas | 1888 | | pagina 1