DE EERSTE ZAAK
r ca omstreken.
ZATERDAG 14 JULI 1888. NEGENDE JA A RG AXG
NEGENDE JA A RG ANC.
No. -JU.
Uitgever:
W. VAX I)K.\ MBCKIIOF-Siisscn.
cze Courant verschijnt ietleven Zaterdag avond.
in zijne laatste Encycliek
Fe uilleton.
De oorlogsangsten.
MAAS EN PEEL
Stand der liaan.
L.K. den le Zondag. N.M. den 0® Maandag. E.K. 10* Maandag. V.M. 23® Maandag. L.K.3C®Maandag.
Stand «Ier Zon.
12, 18. 21, 3C Juli. op 1.21, 4.10, 4.1, 3.53, 3.10; vin., onder 7.81, 7.12. 7.51. 8.—. 8.7 n'u».
Abonnementsprijs per kwartaal.
voor Venray 50 c.
franco per post 05 c.
voor het buitenland 85 c.
afzonderlijke nummers 0 c.
Prijs der Adverienliën:
▼an 15 regels 30 c.
elke regel meer t> c.
groote letters en vignetten naar pianfsruinite.
Adveitentidn, 3niaa| geplaatst, worden 2maai berekend.
Ingezonden stukken, Ad-
vertentiën, er.z. voor dit
Iilad, worden uiterlijk Vrijdags mor
gens vóór 12 uren ingewacht.
vat de H. Vader van een hoog stand
punt den toestand der moderne wereld
in het oog. Als een generaal overziet
hij liet gelieele slagveld en alle strij
dende partijen; of liever, als de Apos'el
der heidenen, beschouwt hij het goede
en het kwade hier op aarde onvermij
delijk dooreen gemengd, en met groot
doorzicht bepaalt hij de houding der
Kerk tegenover de moderne maat
schappij. Ken enkel voorbeeld zij .hier
dienende. Sprekende over de scheiding
van Kerk en Staat, toont de II. Vader
aan, dat het beginsel in zichzelf valsch
is en vol van kwade gevolgen. Hij
onderscheidt drie verschillende meenin-
geu op dit punt en behandelt di.ii wat
111011 een verdrag, een compromis, zou
tnpgou noemen in dezer voege
kVeleu keuren de scheiding van
Knik en Staat niet goed. maar mee-
neit dat de Kerk rekening mag houden
met deze tijden en dat zij zich uiag
voegen naar een stelsel van regeering
dat in onze dagen de voorzichtigheid
voorschrijft. Iiun oordeel is juist indien
men het verstaat van eeue billijke
schikking met in strijd met waarheid
en rechtvaardigheid, dat wil zeggen
wanneer de Kerk eene zekere hoop
erlangt op eenig groot goed, dan kan
zij zich toegevend betoenen tegenover
de tegenwoordige toestanden, in zoover
hare heilige roeping haar dit toelaat.
Maar nooit kan zij aldus handelen
tegenover toestanden en stellingen, die
IN MIJNE NIEIWE BETREKKING.
12)
In betrekkelijk korten tijd meende ik hem
doorgrond te hebben en het vervolg bewees
mij, dat ik mij met vergist had. Hij behoor
de tot die heldere, praktische meiischen, die
een juist inzicht van de bepalingen der wet
«n hunne toepassing haddeu.
Dadelijk na het verhoor van den zwager
van Alfred had ik een bode gezonden, om
hel voormalige dienstmeisje. Louise Selimid,
le halen, op wieu de overleden vrouw van
Alfred ijverzuchtig was geweest, en van wien
echter, ondanks het vermoeden van Kopp,
niet bekend was, dat zij met Alfred in betrek
king stond.
Nadat ik haar met hare ouders in alle
Stilte had laten halen, zonder hen de gelegen
heid te laten tusschenbeide noch met iemand
raiders te spieken, liet ik liet dienstmeisje
het'cerst de gehoorzaal binnentreden.
"Gij keilt den vleeschhouwer Alfred?" zoo
begon ik.
Zij antwoordde met de bedaardheid, die
)iaar uiterlijk kenteckende:
«Ja, ik beb een halfjaar hij hem gediend."
-Waarom verliet gij uwen dienst f
-De vrouw kon mij niet goed verdragen."
-Wat had zij t"gen 11?"
de vrucht zijn van zedebederf en val-
sche leer. Er zijn geen tijdeu en et-
zijn geen omstandigheden waarin men
kan buiten godsdienst en waarheid en
rechtvaardigheid. E11 daar God deze
verhevene en heilige dingen onder de
hoede van de Kerk üeeft gesteld, kan
niets meer met de rede in strijd zijn
dan te wenschen dat de Kerk stil
zwijgend en als ging het haar niet
aan, dwaling en ongerechtigheid zou
dulden of dat zij het oog zou sluiten
voor wat vijandig is aan den gods
dienst. Hieruit volgt, dat het ongeoor
loofd is te zoekeu, te verdedigen en
te vèrleonen enne onbeperkte en onge-
bondene rijheid van denken, van
schrijven, van onderwijzen en van
voortplanten van elke religie, als zoo
veel rechten, die van nature den mensch
toekomen."
In landen met gemengde bevolking
waar eene scheiding van Keik en
fSlaat <en het jolenecren van vole dwa
lingen de eenige maar ook de zekere
weg is om aan de waarheid do vrij
heid te verzekeren en veilig te stellen
voor onderdrukking en vervolging,
schijnt het dus redelijk het hoofd te
buigen voor liet stelsel onzer dagen.
Verder leert de II. Vader dat de
Kerk niet vijandig is aan democra
tische regeenngsorinen «mits de ka
tholieke leer over den oorsprong en
het gebruik van het gezag worde ge
handhaafd."
Wij w 01 den aangespoord om deel
te nomen ttan hel openbaar leven
«tenzij wij door bijzondere omstan
digheden werden gewaarschuwd zul as
niet le doen."
Deze Encycliek des Pausen vordert
nauwkeurige en zorgvuldige siudio.
-Zij deed mij onrecht."
-Zeg wat hel was."
Het meisje werd mod. zij sloeg de oogen
neder, bet was natuurlijke schaamte, die zij
verried, haar aarzelen um vool* de waarheid
uit te komen, sprak ook voor haar, niet
minder de wijze, waarop zij die eindelijk
mededeelde.
-Zij had Verdenking op mij'èii haar man,
maar ik verzeker u, dat de vrouw ongelijk
had."
-Hebt gij sedert gij het huis vei liet, Alfred
gezien i"
-Op straat."
-Hebt gij met hem gesproken?"
-In liet voorbijgaan."
-Anders niet t"
-ik kan bet mij niet herinneren."
-Heelt hij u niet ui uwe Woning bezocht?"
-Neen."
Zij zag mij zeer onbevreesd aan, maar kon
toch eene nevengedachte hebben.
-Was hij ook met'in uwe woning
-Ik zeg u, dat bij mij niet bezocht heeft."
-Zijn bedoek kon uwe ouders gelden."
-11 ij is met lü ons huis geweest."
Ik eindigde haar kort verhoor, zij had met
eene vastheid, die geeno latere uitvluchten
mogelijk maakte, ontkend, Alfred wel op
straat, maar niet in haar huis gezien te heb
ben. Dit was voor mijn doel vuoiloopig
voldoende.
Haar vader moest binnentreden, ÖetVas
een mail van een gemeen, maar vastberaden
voorkomen, op het eerst gezicht zou men hem
voor een dronkaard houden. Zoo hij met zijne
Zij die haar lezen in het oorspronke
lijke, in het latijn, dat^inef'kwaardig,
is om de reinheid en schoonheid van
stijl zoowel als 0111 ue gedachten,
waaraan het uitdrukking geeft, zullen
zeker begrijpen dat gieno vertaling
den geur en de ileur van het originoele
kan weergeven.
Terwijl Duitschland, dat meer dan
eenig ander Kijk belang heeft bij de
kwestie van vrede of oorlog, geheel
kalm en vol verirouwe.; de dingen
afwacht die zullen kouten, hcerscht
buiten zijne grenzen een zenuwachtige
vreeze, alsof de kanonnen reeds geladen
waren. De «Maasüodel leverde laatst
een zwartgallig artikel over hetgeen
voor de deur staal, dat wel als een
cauehemar op zijne le/ors uioet zijn
uèêrgevuilot;i.'i sim,
men zeggen, hcerscht thans'op staal
kundig gebied een zekere stilte, een
pauze is ingetreden. Vaardig was men
om zijn oordeef te vellen over de ge
gevens, die men had, de eerste pro-
c amalies van den nieuwen Keizer,
die alle twistpunten, zoowel van de
binnenlandsehe ais van de biiitenland-
sche politiek omzichtig had vermeden,
en zich eigenlijk neigeus over uitge
laten had. De mannen van de pers
en de pen zien dikwerf iels, waar de
meeste stervelingen mets zien, en zij
zagen dan in de eenvoudige, hartelijke
bewoordingen van rouw en beloiten
voor de toekomst, door den keizer
geuit, een nieuw tijdvak oprijzen. De
Duilscaers waonieu rustig al, op welk
standpunt de vorst zich zal plaatsen, en
dochter eene afspraak had gemaakt, voor dat
zij gehaald was, dan waren van hem geene
tegenstrijdige antwoorden ie wachten. In de
kleine stad had zich het gerucht van du ver
giftiging en het gerechtelijk onderzoek, als
een ioopond vuurtje verspreid, de plegers
van de misdaad moesten dus eeue nauwkeu
rige afspraak gemaakt hebben.
De man wilde den vleeschhouwer Alfred
slechts van aanzien kennen en in zijn huis
nooit gezien te hebben.
Ik verhoorde de vrouw, die als eene listige
slag rundluerde zij maakte ecu nog slccute-
ren indruk op mij, dan haren tuaiu De ant
woorden die zij gal, stemden geheel oveieeli
met die barer man en doculer.
Tot nog toe had ik voor de bevestiging van
mijn vermoeden mets gewoum-u, net meisje
had zieu zoo onbevreesd en oiiscnuklig ge
dragen, kou zij nel, als Grietje lvopp Ueipeu,
dat. hare ouders er gemeen uitzagen eu boven
dien, wat deed dit lot liet onderzoo K af?
Dergelijke bemerkmgeu las Ik'op het ga
laat val» nuju grillier, wien net mei omgaan
kult, welke waarde ik aan liet verhuur der
familie Gcumid hechtte.
Na aitoop van nuu verhoor, liet ik de dt ie
personen dadelijk naar huis gaan, üe grilliei*
begreep dit nog minder, hei w.*s dan ook
tegen net gewoon geoimk, .iet volgende oe-
greep liij volstrekt met.
Ik liet den vieescnaouwer Alfred wedtH'
voor komen.
-Lenigen tijd geleden heeft zekei'e Louise
Scltniid bij u gediend
Lene aai'dv-ile tint vloog over zijn gelaat
welk*e.beginselen aan het parlement tol
riclu^np.er hij zal «joven doch ile niet-
DuilsWrers hebben hiertoe geen geduld,
zij wachten geen duidelijker verklarin
gen af; uit den eersten welkomstgroet
van den jongen keizer aan zijn volk
weten zij geheel zijn program op te
uiakeu.
Eeue interpellatie in de zitting der
Oosten 1 ijksche delegatie gedaan door
den afgevaardigde II uiMior gaf den
eersten stoot tol de zenuwachtige aan
doeningen in Europa. Hij vroeg dan
den minister van buiteulatidsche zaken
«ufhet uitsluitend doel van !icl(Duilsch-
Oostenrijksch) verbond, de vrede, niet
zou kunnen lijden door «le naamsverwis
seling daar toch dt: mogelijkheid be
staat, dat een jeugdige, krachtige en
in hooge mate militair ontwikkelde
votsl wol geen aanvallende politiek zou
volgen; maar toch een schijnbaar aan
vallende politiek van andere mogend
wodeu -io-orj.-tsg ix>u - Hjli'HTxffil'."
De graaf Kalnoky wist bijna niet, wat
daarop le antwoordenmet eene dis
cussie over «le persoonlijke hoedanig
heden van een bevriemlen sottverein,
die tevens bondgenoot is, kon hij zich
moeilijk inlatenwant gegronde ge
gevens waren omtrent hem niet voor
handen. Hij redde zich er mede met
te zeggen, dat in het korte tijdsbestek
van 's keizers optreden nog geen be
richten uit Herlijn konden zijn inge
komen. E11 wat het boudgenoolscnap
betrof, dit zou èu wat zijn aard en wat
zijn doei betrof wel hetzelfde biijvou.
lulussclieu lachen de Duitschci s met
al de zenuwaanvallen dei buitenlan
ders, niet het minst over de Kussen
en l'Yanschen, die zich dagelijks warm
maken over de vermeende uurlogzueh-
cn hoewel den mail overigens ijzervast voor
mij stuud, llikkcrdcu zijne oogen. Was ik nu
op deli reciitou weg
-Ja," antwoordde hij en het kostte hem
moeite, om voor dat oemgc kleine woordje
lucht te vinden.
Ju, ik was op den tochten weg, ik moest
het zijn, op liet gelaat van den stil, hoewel
verrast, maar bevredigd voor zich zienden
griliiei, lus ik hel ook. Ik had nu nog slechts
een puur vragen aan den mail te ducu, dezelfde
die ik aan het meisje gedaan luid.
-llubl gij die Louiso Sclumd, sedert hare
verwijdering un uwo woning, nog gezien?"
-2>omtijds up straat."
-Gok gesproken
-Het is mogelijk, in 't voorbijgaan."
-Hebt gij haar in hare woning bezuebt?"
-Neen."
Waait gij nooit in haar huis
-Nouit."
Woord voor wouiul de antwaurden van liet
m -isjo en met Vulledige bedaarducid eu zeker
heid gegeven. Die schrik had maar een oogeu-
Idik geduurd, muur ik wus tevreden, ik hud
nu de draden van de misdaad vast eu had ze
nog maar vast te kuoopen. Mijn plan, reeds
dadelijk, toen de vteeach houwer ivopp van
Louise Soiiimd sprak eu i., due:' net veiho *r
vuil («rietje kupp tol de overtuiging was
gekomen, dat du knul onscuuidig was, mij.i
pi. 11 tóen dadelijk on;Warped, auJ ge-
durende ue v.-ruore ven»Ooi'.;u meer .Itw.k-
keid en tol ui z;jue by/amderhe i-n gevormd.
-Gij kun: naar buis g.«an," zoido ik legen
den vleesclihnuwei AiireJ.
iit*o bmlocliiigmi des nieuwen keizers.
Dit heeft in hun oo«* n»g «roede
zijde; die "rees kan heilzaam werken.
Do vorige keizer w as de goedheid zelf
en ceil man des viedes bij uitnemend
heid, eu toch hield het aanhitsen tegen
de Duitsc'iers en hun vorst, in Rusland
niet op; en Alexander III nam daar
enboven een zeer bedenkelijke houding
am. Do Frausebou waardeerden in
keider Erederiii zeer veel gn *ds, zijn
vriendschap en vredelievendheid prezen
zij, en gedurende de korte regecring
van den vrod'.'vorst hoeft men uitspat
tingen van liet Fransche chauvinisme
aanschouwd, welke den rijkskanselier
dwongen den afstand tusscheu de 1 wee
lauden wat grootcr l«' rnakeiu N'u-ruit
blijkt, dat goedheid noch inschikke
lijkheid in slaat zijn de onrustige
geesten tot kalmte te breng.-n. D«s
vrees voor een oorlogzuclitig.-u heer
schop kan wellicht uitwerken, wat mevr
;w-tuWl'i?ii'k«.4jjf\«; huei|:tiiiub»;«,Vn iilot ver
mochten. Alleen de vrees kan de bui-
tiüilandscllo heethoofden in loom hou
den, de vrees voor de overmacht. Dat
zij dus maar gulooven aan de prikkel-
baarheid der Duitscliersdes le voor
zichtiger zullen zij zijn, en des te
minder hebben wij van eene storing
des vredes te vreezen.
De woorden door den Duitschcu
Keizer gebezigd bij de opening van
hol parlement, wettigen de gekoesterde
\re«s evenwel ouder geen enkel op
zicht. Alles toont aan. dal li ij ile
staatkunde van zijnen grootvader en
zijns vaders z:il blijven volgendo
staatkunde van den vrede. au eene
traditie als deze, die geheel strookt
met liet belang des lands en mei dat
van hei vorstelijk stamhuis, wijkt men
Hij verliet de verl.ourza.il zondereen woord
te spreken, zonder eene spier le vertrekken,
maar my 11 grillier was buiten zicli zei 7e. Kr
is geen twijfel aan, met bom zijn wij uil don
logen in deli drop gekomen, /.piao luj.
Do brave, plichtgetrouwe ambtenaar moest
echter nog meer doen.
Volgens de rechtspleging kou ik als iuqui-
renc op mijne verantwoording iiaiidclcii, zuo-
uls ik wildo, alleen een besluit van bul col
lege kon mij bmdcu. Do gi Uiioi center was
vei plicht, indien hij onregelmatigheid of
tegenstrijdig beid met du w et in mijne hande
lingen ontdekte, zijne bedenkingen met be
scheidenheid a u mij Voor le dragon.
Dit deed hij dan ook
-lieer directeur, dat er eene vergiftiging
heult plaats gehad, staal vast uil Aitred hw-It
zich do"i zijn goJrag vcrdach'. gemaakt, hij
heefi zieti namelijk daardoor de verdacht ma
king op zich gcia.ild. dewijl hij iedere be
trekking mot die L-ui e Soumid ol'hare uu-
uers ontkent, die echter, zouuls g'ij juist ver
moed hebt, naar m.jne «»vui ini0i.ig nog Ho
staal. De Waai 1101J z.il at 1 cell dm le ««t-
dekken zijn, uls Inj eu lunnlle Scnmid eu
deze onderling ui tegenspraak geur. ebt vvonl',
evenwel iaat gij die p«!isoi. n 111 vrilucil
g.u.u en geeft hen g«:.eg«*nneid, *uov«;«-i z..u..,i
at te spreken eu le ««vu;b'ggon z. *ll,en.
Neem. inij «Hiel kwaii.iK. Oat u hei luljli pligt
ueut, di< u m over weging le ge. en.
Jk liad iieiu bedaard 1>«(- n u;t-prekea til
vuorloopig tflecitts w einig geaiitwoortl.
Wordt vervolgd.